Δευτέρα 19 Μαΐου 2014

Η γάτα που δε νιαούριζε

Υπόθεση
Η γάτα της Μαίρης είναι ηλικιωμένη και έτοιμη να φύγει από τη ζωή, κάτι που το μικρό κορίτσι δεν μπορεί να δεχτεί. Από τη μεγάλη της στεναχώρια, σταματάει να τρώει σωστά και προκαλεί μεγάλη ανησυχία στους γονείς της. Απειλεί μάλιστα τη μητέρα της, λέγοντάς της πως αν πεθάνει η γάτα, θέλει και η ίδια να πεθάνει! Η άμοιρη μητέρα προσπαθώντας να βρει μια λύση, προτείνει να αγοράσουν ένα καινούριο κατοικίδιο, όμως το κορίτσι είναι αμετακίνητο: θέλει την ίδια γάτα ακριβώς! Για καλή της τύχη, ο μπαμπάς της εργάζεται ως γενετικός επιστήμονας... όταν η μαμά του εξηγεί την κατάσταση, δέχεται να κλωνοποιήσει τη γερασμένη γάτα. Θα πετύχει άραγε το πείραμα; Και τι θα βγει από αυτό;

Χαρακτηριστικά
Εκδότης: Μεταίχμιο
Συγγραφέας: Λίτσα Ψαραύτη
Εικονογράφηση: Ελίζα Βαβούρη
ISBN: 978-960-455-539-0
Έτος 1ης Έκδοσης: 2003
Σελίδες: 57
Τιμή: περίπου 2 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ ή εδώ
Τάξεις: Γ', Δ', Ε'

Κριτική
Χαριτωμένη σύντομη ιστορία που συνδυάζει ζωοφιλία και τεχνολογία. Η γλώσσα είναι απλή και κατανοητή και η σύνταξη δεν θα δυσκολέψει τους μικρούς αναγνώστες. Η σελίδα 26 ωστόσο προσωπικά με μπέρδεψε, αφού δεν φαίνεται να συνδέεται ιδιαίτερα ούτε με όσα προηγούνται ούτε με όσα ακολουθούν. Χωρισμός σε κεφάλαια ή νοηματικές ενότητες δεν υπάρχει, όμως οι λέξεις δεν ξεπερνούν τις 2.500 οπότε οι αναγνώστες με κάποια εμπειρία δεν θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα. Η εικονογράφηση είναι πλούσια, πολύχρωμη και μας μεταφέρει με ωραίο τρόπο τα συναισθήματα της πρωταγωνίστριας. Το βιβλίο πιθανότατα θα αρέσει πιο πολύ στα κορίτσια (που μπορούν να ταυτιστούν ευκολότερα με τη Μαίρη) αλλά και γενικά σε όσα παιδιά αγαπούν τις γάτες! Το προτείνουμε περισσότερο για μαθητές των μεσαίων τάξεων του Δημοτικού, χωρίς να σημαίνει ότι και λίγο μικρότεροι ή μεγαλύτεροι δεν θα μπορούσαν να το απολαύσουν.

  • Ενδιαφέρον θέμα
  • Ωραία εικονογράφηση

  • Παρεξηγήσιμα μηνύματα 
  • Επιπολαιότητα στους χαρακτήρες

Αξίες - Θέματα
Ζωοφιλία, Επιστήμη - Τεχνολογία, Απώλεια

Εικονογράφηση
Πολύχρωμη και πανταχού παρούσα, προσθέτει αξία στο κείμενο και συμβάλλει στην ευχάριστη και ξεκούραστη ανάγνωσή του.
Απόσπασμα
Τις τελευταίες μέρες η Μαίρη δεν ήθελε να φάει το πρωινό της.

- Φάε, παιδάκι μου. Δεν πρέπει να μένει άδειο το στομάχι σου, την παρακαλούσε η μαμά της.

- Δεν έχω όρεξη, μαμά. Αφού δεν τρώει η Χιονάτη μας, ούτε κι εγώ θέλω να φάω.

- Μα, η γάτα είναι άρρωστη, Μαιρούλα μου, και είναι φυσικό να μη θέλει να φάει. Εσύ όμως γιατί να μείνεις νηστική; Θ’ αρρωστήσεις…

- Δε με νοιάζει. Θέλω ν’ αρρωστήσω κι εγώ σαν τη Χιονάτη. Αν δε γίνει καλά η γάτα μας, δε θα ξαναβάλω μπουκιά στο στόμα μου, πείσμωσε η Μαίρη.

- Κοριτσάκι μου, η Χιονάτη είναι πια γριά, κι από δω και πέρα θ’ αρρωσταίνει όλο και πιο συχνά. Το είπε κι ο γιατρός που την είδε.

- Εγώ την αγαπώ κι ας έχει γεράσει. Δε θέλω όμως ν’ αρρωσταίνει, γιατί είναι άκεφη, μένει όλη μέρα ξαπλωμένη στο χαλί και δε θέλει να παίζουμε όπως πριν.

- Μαιρούλα, η Χιονάτη μπορεί ακόμα και να πεθάνει. Το ξέρεις πως, όταν γεράσουν, όχι μόνο οι άνθρωποι, αλλά και τα ζώα κάποια στιγμή πεθαίνουν.

- Όπως πέθανε και η γιαγιά;

- Ακριβώς. Η γιαγιά Μαρία ήταν ενενήντα χρονών. Όπως θα θυμάσαι, τον περασμένο χειμώνα έπαθε γρίπη και δεν άντεξε. Κι η Χιονάτη μας κοντεύει δεκάξι χρονών, και σ’ αυτή την ηλικία οι γάτες είναι πια γριές.

- Δε θέλω να πεθάνει η Χιονάτη… Αν πάθει κάτι, θα πεθάνω κι εγώ – να το ξέρεις…

- Κουτό παιδί. Θα πάρουμε μιαν άλλη γατούλα και θα παίζεις μαζί της.

- Εγώ θέλω τη Χιονάτη μου, που είναι όμορφη, έξυπνη, παιχνιδιάρα και της αρέσει να τη χαϊδεύω.

- Κι άλλα γατάκια είναι όμορφα και παιχνιδιάρικα, Μαιρούλα…

- Ναι, αλλά όχι σαν τη Χιονάτη. Δεν έχω δει καμιά άλλη γάτα που να της μοιάζει. να είναι κάτασπρη σαν το χιόνι, να έχει ένα μαύρο αστέρι στο κεφάλι της και κατάμαυρη ουρά.

- Κοριτσάκι μου, είναι αδύνατον να βρούμε γατούλα όμοια ακριβώς με τη Χιονάτη. Θέλεις να πάμε αύριο κιόλας να σου αγοράσω όποιο γατάκι διαλέξεις;

- Όχι, όχι, όχι… Άλλη γάτα δε θα φέρουμε εδώ, είπε η Μαίρη κι έβαλε τα κλάματα.

Όταν γύρισε ο μπαμπάς της Μαίρης από τη δουλειά του, εκείνη δεν πήγε να του ανοίξει την πόρτα και να του δώσει ένα φιλί στο μάγουλο, όπως έκανε κάθε βράδυ. Έμεινε κοντά στη Χιονάτη να τη χαϊδεύει και να την παρακαλεί να γίνει καλά, για να ξαναρχίσουν τα παιχνίδια τους.

Ο μπαμπάς της Μαίρης ήταν σπουδαίος βιολόγος. Εκείνη όμως δεν ήξερε τι σημαίνει να είναι κάποιος βιολόγος. Όταν τον ρωτούσε, της έλεγε ότι έκανε πειράματα.

- Και τι είναι τα πειράματα; ξαναρωτούσε γεμάτη περιέργεια. Γιατί δε φτιάχνεις κι εσύ τούρτες, μπακλαβάδες και κανταΐφια όπως ο κύριος Μιχάλης ο ζαχαροπλάστης;

- Εγώ και η επιστημονική ομάδα μου δουλεύουμε μαζί στο εργαστήριο και προσπαθούμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους, όταν δεν έχουν ελπίδα για ζωή.

- Δεν καταλαβαίνω…

- Είσαι μικρή ακόμη για να καταλάβεις, γιατί αυτά που κάνουμε γίνονται για πρώτη φορά στον κόσμο…

Η Μαίρη έφυγε μουτρωμένη και το βράδυ δεν κάθισε στο τραπέζι να φάει με τους γονείς της.


Σχόλιο
Μετά τις ασυγκίνητες φονικές γάτες που συναντήσαμε στον Βάρτζακ Πο, διαβάζουμε εδώ για μια γατούλα που επίσης δεν μιλάει και δεν νιώθει. Αυτή τη φορά, τη ζημιά δεν έχει κάνει κάποιο high-tech κολάρο, αλλά μια προβληματική κλωνοποίηση που της έχει στερήσει τη φωνή και τα συναισθήματα. Είναι όμως άραγε σωστό, όσοι έχουν λιγότερα συναισθήματα να απολαμβάνουν και λιγότερα δικαιώματα; Ένα μήνυμα που ίσως υποβόσκει στο κείμενο, είναι ότι δεν είναι ανάγκη να «αναλώνουμε» την αγάπη μας σε όσους δεν μας την ανταποδίδουν. Η μικρή Μαίρη, από τη στιγμή που η κλωνο-γάτα μπαίνει στο σπίτι, αρχίζει να διαπιστώνει ότι το πλάσμα από το εργαστήριο είναι κάπως αφύσικο. Δεν νιαουρίζει, δεν δείχνει χαρά ούτε λύπη ούτε θυμό, και είναι γενικά άψυχη σαν ρομποτάκι (σ.40). Το κορίτσι αρχίζει λοιπόν σιγά σιγά να απομακρύνεται από κοντά της. Αποφεύγει να την παίρνει στην αγκαλιά της και να τη χαϊδεύει (σ.43) και τελικά στρέφεται στην αδέσποτη Καρβουνίτσα, που δείχνει άξια (;) να δεχτεί την αγάπη και τη φροντίδα της. Ευτυχώς, η ηρωίδα κρατάει στο τέλος και τις δύο γάτες, σώζοντας τα προσχήματα (αλλιώς θα έπεφτε κανένας κεραυνός από τον θεό της ειδικής αγωγής να μας κάψει).

Για να μην δημιουργηθούν λοιπόν παρεξηγήσεις, καλό θα ήταν να συζητήσουμε με τα παιδιά που θα διαβάσουν το βιβλίο το πόσο απαραίτητη είναι η φροντίδα μας για όλα τα πλάσματα, ακόμα κι όταν αυτά δεν είναι σε θέση να μας ανταποδώσουν την καλοσύνη ή να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους.

Ένα άλλο μήνυμα που θα μπορούσε να παρεξηγηθεί από τους μικρούς αναγνώστες, είναι ότι η επιμονή και οι απειλές είναι ο σωστός τρόπος να κερδίσουν τα παιδιά αυτό που ζητούν από τους γονείς τους. Η Μαίρη μένει ασυγκίνητη παρά τα όσα της εξηγούν με αγάπη η μαμά και ο μπαμπάς για να την παρηγορήσουν. Δεν μεταπείθεται και συνεχίζει να δείχνει ακατάδεκτη, ακόμα και όταν της προτείνουν να αγοράσει όποιο άλλο γατάκι διαλέξει... όχι επειδή δεν θέλει να ενισχύσει τους εμπόρους κατοικιδίων, αλλά επειδή απαιτεί αποκλειστικά και μόνο τη Χιονάτη. Κάποιοι θα μπορούσαν να θεωρήσουν ότι η επιμονή της «κακομαθημένης» μικρής είναι απλώς μια σύμβαση που εξυπηρετεί το μύθο, καθώς όμως η αδιαλλαξία αυτή επιβραβεύεται, η συμπεριφορά της μπορεί να αποτελέσει κακό παράδειγμα.

Και η μητέρα της Μαίρης, άλλωστε, στην προσπάθειά της να πείσει τον μπαμπά να υποχωρήσει, χρησιμοποιεί αντίστοιχη μέθοδο: Λέει τα ίδια ξανά και ξανά (σελ. 17, 23, 25), άλλοτε ευγενικά και άλλοτε σε τόνο επιτακτικό «Πάρε τη Χιονάτη στο εργαστήριο και κάνε αυτό που σπούδασες στο πανεπιστήμιο» (σ.25), ώσπου με τα πολλά (βλ. μουρμούρα;), καταφέρνει να τον πείσει. Αργότερα, από τη μία αναγνωρίζει το λάθος της (σ.42) και από την άλλη βρίσκει τρόπο να «βγει από πάνω», επισημαίνοντας Καλά και άγια όσα λες, αλλά εσείς οι επιστήμονες δε σκέφτεστε ότι τέτοια πειράματα είναι επικίνδυνα; (σ.46). Ωστόσο, η μαμά δεν είναι ο μόνος χαρακτήρας που παλινδρομεί, αφού και ο ίδιος ο σύζυγος - επιστήμονας (παρά τα θεωρητικά χρόνια σπουδών και πειραμάτων) εμφανίζεται κλονισμένος και μεταμελημένος, δηλώνοντας «μόνο ο Δημιουργός χαρίζει ζωή στα πλάσματά του».
Χρήση στην Τάξη
Τα παιδιά της Γ'-Δ' Δημοτικού είναι μικρά για να καταλάβουν τι ακριβώς είναι και με ποιες μεθόδους πραγματοποιείται η κλωνοποίηση -και εμείς οι εκπαιδευτικοί πιθανότατα άσχετοι για να τους το εξηγήσουμε. Θα ήταν όμως χρήσιμο να ξεκινήσουμε στην τάξη μια συζήτηση για τις ευκαιρίες και τους κινδύνους που συνοδεύουν την τεχνολογία δημιουργίας γενετικών αντιγράφων. Αυτό που διαβάζουμε στην ιστορία σύντομα θα καταστεί τεχνικά εφικτό, θα μπορεί δηλαδή να γίνει πραγματικότητα. Σημαίνει όμως τούτο αυτόματα και ότι θα πρέπει να συμβεί; Ποια είναι άραγε τα οφέλη και τα ηθικά διλήμματα που συνοδεύουν την κλωνοποίηση; Στις φωτογραφίες κάτω από την παράγραφο, βλέπουμε την Doly, το πρόβατο που κατασκευάστηκε το 1996 και τον Dewey, το ελαφάκι που κλωνοποιήθηκε το 2003 (Πηγή). Πώς θα μας φαινόταν η ιδέα να μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα ή περισσότερα ακριβή αντίγραφα του εαυτού μας, των συγγενών ή των φίλων μας; Και πώς άραγε θα ένιωθαν τα ίδια τα αντίγραφα; Θα άρεσε σε εμάς να μάθουμε ότι είμαστε το αντίγραφο κάποιου άλλου ανθρώπου;

Επειδή αυτή την εποχή είναι δύσκολο να πραγματοποιήσουμε γενετικά πειράματα στην τάξη (έχει χαλάσει ο ανεμιστήρας οροφής), μπορούμε να ασχοληθούμε με κλωνοποίηση μέσω χαρτοκοπτικής! Θυμόμαστε όλοι πώς φτιάχνουμε αλυσίδες με ανθρωπάκια από χαρτόνι; Αν όχι, το ακόλουθο βιντεάκι μπορεί να βοηθήσει.

Share/Bookmark

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

διαβάσαμε και σχολιάζουμε...σχολιάζουμε...σχολιάζουμε...