Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2012

Η μαμά δε θέλει να μου πάρει ζωάκι


Υπόθεση
H μαμά μου δε θέλει να μου πάρει ζωάκι! Kι εγώ είμαι πολύ θυμωμένος! Tης ζήτησα ένα σκυλάκι, ένα γατάκι, ένα παπαγαλάκι, ένα χρυσόψαρο έστω! Αλλά αυτή τίποτα! Μόνο τρώει και χαμογελάει. Kάποιο μυστικό μού κρύβει. Tι να είναι άραγε; Kαι γιατί παχαίνει, παχαίνει, παχαίνει;

Χαρακτηριστικά 
Εκδότης: Πατάκης
Συγγραφέας: Πέτρος Χατζόπουλος (Αύγουστος Κορτώ)
Εικονογράφηση: Γιώργος Σγουρός
ISBN: 978-960-16-1249-2
Έτος 1ης Έκδοσης: 2005
Σελίδες: 32
Τιμή: περίπου 4 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Α', Β', Γ'

Κριτική
Χαριτωμένη ιστορία από τη σειρά χωρίς σωσίβιο (επίπεδο Ψαράκια - 400 λέξεις). Η γραφή είναι απλή και τα νοήματα κατανοητά, έτσι ώστε να μην δυσκολεύουν τους μικρούς μας φίλους. Η επιμέλεια είναι όπως πάντα πολύ προσεγμένη, και η πραγματικά χαρούμενη έγχρωμη εικονογράφηση σε συνδυασμό με το περιορισμένο κείμενο (μέχρι 8 σειρές στο δισέλιδο) κάνει το βιβλίο να μοιάζει με κόμικ. Στο τέλος του βιβλίου, περιμένουν τους μαθητές τέσσερις δραστηριότητες. Η πρώτη είναι πολύ απλή και διασκεδαστική, κατάλληλη για μαθητές της Α', αφού τους ζητάει να ακολουθήσουν μια μπερδεμένη γραμμή και να σχηματίσουν μια λέξη από τα γράμματα που θα βρουν στην πορεία. Η δεύτερη είναι εξίσου απλή, και καλεί τα παιδιά να αποκρυπτογραφήσουν δύο κείμενα στα "κορακίστικα" για να καταλάβουν τι συζητάνε μια γάτα με ένα χρυσόψαρο. Η τρίτη δραστηριότητα είναι μια σπαζοκεφαλιά (βρες τον αριθμό) που τα παιδιά της Β' δεν θα δυσκολευτούν να απαντήσουν, ενώ η τελευταία, ζητάει από τους αναγνώστες να μετρήσουν τα προβατάκια που σκέφτεται στο κρεβάτι του ο ήρωας.

Το βιβλίο προτείνεται κυρίως σε παιδιά Α’, Β’ και Γ' τάξης, θα μπορούσαν όμως να το διαβάσουν και μεγαλύτεροι μαθητές που ενδιαφέρονται (ή πρόκειται) να αποκτήσουν αδέλφια.

Ένα κείμενο γεμάτο αγάπη, από τα πιο απλά και χαριτωμένα που έχουμε συναντήσει στη σειρά. Η εικονογράφηση, παρότι κατά βάση συνοδευτική, είναι εξαίσια και κάνει εμάς τους αναγνώστες να συμπαθούμε τον ήρωα άμεσα και να συμπάσχουμε μαζί του. Το κείμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί βέβαια και στην τάξη, για να μιλήσουμε για τη διαδικασία της αναπαραγωγής ή της τεκνοποίησης, αν τα παιδιά έχουν σχετικές απορίες.

Ένα ζήτημα στο οποίο θα μπορούσαμε να σταθούμε, είναι η επιμονή που δείχνει ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, όταν ζητάει από τη μητέρα του να του αγοράσει κάποιο ζωάκι. Έχουν πάντοτε δίκιο οι γονείς όταν αρνούνται κάτι στα παιδιά τους; Τι λόγοι μπορεί να υπάρχουν που να τους προβληματίζουν; Οικονομικοί; Λόγοι Υγείας; Ίσως ο σεβασμός προς ένα ζωάκι που θα έπρεπε να ζει ελεύθερο και όχι φυλακισμένο σε κάποιο διαμέρισμα;

Από την άλλη, ποιος είναι ο σωστός τρόπος αντίδρασης για ένα παιδί, όταν οι γονείς του αρνούνται κάτι; Ο συγκεκριμένος ήρωας φαίνεται να αντιδρά με ρεαλιστικό τρόπο:
Πρώτα εξαντλεί την επιμονή του, έπειτα –βλέποντας πως με την επιμονή δεν πέτυχε τίποτα- κρατάει μούτρα, και τέλος-αφού υποθέτει ότι η μαμά του αρρώστησε εξαιτίας του-, προχωράει στη μετάνοια.

Τα παιδιά έχουν βέβαια και χίλιους άλλους τρόπους να πείσουν τους μεγαλύτερους για κάτι που θέλουν, αλλά καλό είναι να ξέρουν ότι οι επιθυμίες τους δεν είναι δυνατό ή σωστό πάντοτε να γίνονται πραγματικότητα. Θα μπορούσε το συγκεκριμένο κείμενο να γίνει αφορμή για μια συζήτηση γύρω από τις πραγματικές ανάγκες και τις επιθυμίες των παιδιών. (βλ. Αγωγή του Πολίτη Ε’ Δημοτικού).

Αξίες - Θέματα
Αναπαραγωγή, Επιμονή, Ζωοφιλία, Οικογένεια.

Απόσπασμα 
Η μαμά δε θέλει να μου πάρει ζωάκι!
Έτσι μου ‘ρχεται να σκάσω!

Πρώτα της ζήτησα ένα σκυλάκι.
Αχ, πόσο θα ‘θελα να είχα ένα σκυλάκι,
που θα το βγάζω βόλτα και θα παίζω μαζί του
και θα μ’ αγαπάει και θα τα’ αγαπάω κι εγώ!

Αλλά η μαμά χαμογέλασε και είπε: Όχι!

Λοιπόν, κι εγώ ζήτησα να μου πάρει ένα γατάκι.
Αχ, πόσο θα ‘θελα να είχα ένα γατάκι και να το
χαϊδεύω και να του παίρνω παιχνιδάκια
και να μ’ αγαπάει και να τα’ αγαπάω κι εγώ!

Αλλά η μαμά χαμογέλασε πάλι και είπε: Όχι!

Σκέφτηκα ότι και μ’ ένα παπαγαλάκι
ευχαριστημένος θα ήμουν.
Αχ, ναι, πόσο θα ‘θελα ένα παπαγαλάκι,
να του μαθαίνω λέξεις και τραγουδάκια
και να μ’ αγαπάει και να τα’ αγαπάω κι εγώ!

Αλλά η μαμά ούτε που να τ’ ακούσει.

Share/Bookmark

Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2012

Ο Τραμ

Υπόθεση
Έγινα αδέσποτος χωρίς να το θέλω. Kανείς σκύλος δε θέλει να είναι αδέσποτος. Στην αρχή δεν ήξερα πού να πάω, πού να ψάξω για φαγητό, πού να ξαπλώσω για να κοιμηθώ. Μέχρι που μια μέρα συνάντησα τυχαία το μεγαλύτερο και το πιο παράξενο «ζώο» του κόσμου. Μερικές συναντήσεις αλλάζουν τη ζωή μας. Αυτή ήταν μια τέτοια συνάντηση.

Χαρακτηριστικά
Εκδότης: Πατάκης
Συγγραφέας: Κώστας Μάγος
Εικονογράφηση: Γιώργος Σγουρός
ISBN: 978-960-16-3315-2
Έτος 1ης Έκδοσης: 2009
Σελίδες: 40
Τιμή: περίπου 4 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Α', Β', Γ'


Κριτική
Μια όμορφη απλή ιστορία από τη σειρά χωρίς σωσίβιο (επίπεδο Δελφινάκια - 800 λέξεις). Όπως πάντα, η γραφή είναι απλή, ώστε να μην δυσκολεύει τους νέους αναγνώστες. Η επιμέλεια είναι πολύ προσεγμένη, και η πολύχρωμη εικονογράφηση με κολάζ και μεικτές τεχνικές, δείνει στο κείμενο επιπρόσθετη ζωντάνια και το συνδέει με την καθημερινότητα της πόλης. Στο τέλος του βιβλίου, περιμένουν τους μαθητές τρεις δραστηριότητες. Η πρώτη είναι μια άσκηση κυκλοφοριακής αγωγής που δεν είναι δυστυχώς πολύ σαφής, καθώς ζητάει από τους αναγνώστες να "βρουν τα λάθη στην εικόνα" χωρίς να προσδιορίζει ούτε πόσα, ούτε τι είδους λάθη πρέπει να αναζητήσουν. Η δεύτερη είναι πιο χαριτωμένη και τους καλεί να βάλουν λόγια στα συννεφάκια ομιλίας του ήρωα Τραμ, καθώς ξαναζεί διάφορες περιστάσεις από την ιστορία. Η τελευταία δραστηριότητα είναι ένα σταυρόλεξο με ερωτήσεις κατανόησης του κειμένου.

Το βιβλίο προτείνεται κυρίως σε παιδιά Α', Β’ και Γ' τάξης, θα μπορούσαν όμως να το διαβάσουν και μεγαλύτεροι μαθητές, είτε ως αφόρμηση για συζήτηση σε θέματα ζωοφιλίας ή κυκλοφοριακής αγωγής, είτε για να τονώσουν την αναγνωστική τους αυτοπεποίθηση με ένα κείμενο εύκολο και ευχάριστο.

Η ιστορία είναι πολύ απλή και ο χαρακτήρας του Τραμ ιδιαίτερα ευχάριστος, παρά τα όσα έχει τραβήξει από τους ανθρώπους. Το κείμενο αποπνέει ευγένεια ψυχής και ανθρωπιά και συνδυάζεται εξαιρετικά με την καλαίσθητη εικονογράφηση. Τα δύσκολα νοήματα απουσιάζουν, χωρίς όμως να λείπει και η ουσία. Αντίθετα, το κεντρικό μήνυμα της ιστορίας εμφανίζεται φωτισμένο και αισιόδοξο: "Η φιλία είναι το πιο όμορφο σπίτι".

Κάποιες μικρές συμβάσεις δεν ενοχλούν, μια και εξυπηρετούν τον μύθο. Δικαιολογημένα όμως κάποιος μικρός αναγνώστης θα απορήσει: Πώς γίνεται και όλοι οι άνθρωποι που συναντάει ο Τραμ στην ιστορία είναι τόσο φιλικοί, εκτός από εκείνους που τον εγκατέλειψαν;

Μια εξαιρετική ανάλυση που φωτίζει περισσότερο τις κοινωνικές πτυχές του κειμένου θα βρείτε εδώ

Αξίες - Θέματα
Φιλία, Διαφορετικότητα, Ζωοφιλία, Κυκλοφοριακή Αγωγή

Απόσπασμα 
Ο Τραμ είναι ένας σκύλος χωρίς ιδιοκτήτη.
Είναι ένας σκύλος αδέσποτος.

Ο Τραμ δεν ήταν πάντα αδέσποτος.
Έγινε αδέσποτος όταν ο ιδιοκτήτης του τον
εγκατέλειψε μια μέρα στον δρόμο. Στην αρχή
ο Τραμ ήταν πολύ λυπημένος και φοβισμένος.
Σιγά σιγά όμως συνήθισε. Σ’ αυτό τον
βοήθησαν και οι καινούριοι φίλοι του:
ο Μπριζόλας, ο Χουζούρης και η Σουρτουκού.
Αυτοί ζούσαν εδώ και καιρό στον δρόμο.

Μαζί τους ο Τραμ έμαθε πολλά. Απ‘ τον
Μπριζόλα έμαθε τα καλύτερα μέρη για να
αναζητά το φαγητό του. Απ’ τον Χουζούρη τις
πιο ήσυχες γωνίες για να κοιμάται και από τη
Σουρτουκού έμαθε πώς να περνά απέναντι
τους μεγάλους δρόμους χωρίς να κινδυνεύει.

Έτσι, ο Τραμ συνήθισε να ζει στον δρόμο.
Τώρα πια δε φοβόταν όπως φοβόταν στην αρχή,
όμως τα μάτια του ήταν ακόμη λυπημένα.
Ίσως γιατί ο Τραμ θα ήθελε να έχει ένα σπίτι.
Ο Τραμ όλη τη μέρα τριγυρνούσε στους δρόμους.
Ήξερε τα μικρά δρομάκια και τις μεγάλες
λεωφόρους, ήξερε τα πάρκα και τις πλατείες,
τις στοές και τις υπόγειες διαβάσεις. Ήξερε καλά
την αγορά, μα καλύτερα απ’ όλα ήξερε…

…τη διαδρομή του τραμ.

Την πρώτη φορά που ο Τραμ συνάντησε το
τραμ ένιωσε μεγάλο φόβο.
«Τι τεράστια κάμπια είναι αυτή;» αναρωτήθηκε
και άρχισε να της γαβγίζει δυνατά.

Share/Bookmark

Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2012

Δεν είμαι καρφί!

Υπόθεση 
Τον τελευταίο καιρό στο σχολείο χάνονται αντικείμενα. Και ο Λεωνίδας ξέρει τον ένοχο.Τι να κάνει άραγε; Να το πει στη δασκάλα ή να κρατήσει το μυστικό; Να γίνει το "καρφί" της τάξης ή να αφήσει τον ένοχο να συνεχίσει το "έργο" του; Ο Λεωνίδας παίρνει με κόπο τη σωστή απόφαση. 

Χαρακτηριστικά
Εκδότης: Πατάκης
Συγγραφέας: Μαρία Ρουσάκη
Εικονογράφηση: Μαντλέν Φροσό
ISBN: 978-960-16-3604-7
Έτος 1ης Έκδοσης: 2010
Σελίδες: 38
Τιμή: περίπου 4 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Β', Γ'

Κριτική
Χαριτωμένη ιστορία από τη σειρά χωρίς σωσίβιο (επίπεδο Δελφινάκια - 800 λέξεις). Η γραφή είναι απλή και τα νοήματα αρκετά κατανοητά, ώστε να μην δυσκολεύουν τους μικρούς αναγνώστες. Η επιμέλεια της σειράς φροντίζει και πάλι, ώστε η ανάγνωση να γίνεται ξεκούραστα χάρη στη γραμματοσειρά και ευχάριστα, χάρη στη συνοδεία της πολύ χαρακτηριστικής έγχρωμης εικονογράφησης. Με τόσα χρώματα, και το κείμενο να περιορίζεται συνήθως σε 4-5 γραμμές ανά δισέλιδο, το μικρό βιβλίο θυμίζει περισσότερο κόμικ. Στις τελευταίες σελίδες, περιμένουν τους μαθητές τέσσερις δραστηριότητες. Η πρώτη αφορά στη συμπλήρωση ενός κειμένου με κενά (εγώ προσωπικά δυσκολεύτηκα!) και η δεύτερη καλεί τους μαθητές να εκφράσουν γραπτά πώς θα αντιδρούσαν αν ήταν στη θέση του κεντρικού ήρωα. Η πιο ενδιαφέρουσα είναι η τρίτη δραστηριότητα, όπου ζητάει από τον αναγνώστη να μπει στα όνειρα των δύο πρωταγωνιστών και να συμπληρώσει τα συννεφάκια με τις σκέψεις τους. Η τελευταία δραστηριότητα είναι μάλλον λεξιλογίου / ορθογραφίας, αφού αφορά καταγραφή σε λίστα διαφόρων αντικειμένων από μια ντουλάπα απολεσθέντων.

Το βιβλίο προτείνεται κυρίως σε μαθητές Β’ και Γ' τάξης, θα μπορούσε ωστόσο λόγω του θέματος να απασχολήσει και μαθητές μεγαλύτερων τάξεων.
Το θέμα των μικροκλοπών στο σχολείο, γύρω από το οποίο χτίζεται η ιστορία, είναι σίγουρα πολύ ενδιαφέρον και το συναντάμε συχνά στη σχολική καθημερινότητα. Το πώς το αντιμετωπίζει κανείς όταν παρουσιάζεται, είναι φαντάζομαι ζήτημα αξιών, ηθικής καλλιέργειας, ειδικών συνθηκών αλλά και ρόλου. Η θέση π.χ. του εκπαιδευτικού είναι ξεκάθαρη: Οφείλει να είναι τυπικός (έστω και με διακριτικό τρόπο) στην εφαρμογή των σχολικών κανονισμών.

Τι συμβαίνει όμως όταν ένας μαθητής ανακαλύπτει τον δράστη; Και πολύ περισσότερο, τι συμβαίνει αν ο δράστης είναι φίλος του; Άραγε προηγείται η φιλία ή ο νόμος; Το δίλημμα είναι κλασικό και έχει απασχολήσει γενιές και γενιές, με τη Φιλία συνήθως να υπερισχύει ως αξία, τουλάχιστον πάνω σε νόμους (ή άρχοντες) μη σεβαστούς.

από την ταινία "το μπλόκο" (1964)
Ποια όμως είναι η σωστή αντίδραση; Στο διήγημα Τρεις Λεύκες στην Αυλή μας, όταν η έφηβη ηρωίδα ανακαλύπτει τα κλοπιμαία στο δωμάτιο της φίλης της, σοκάρεται, ντρέπεται και αποφεύγει να της μιλήσει· αργότερα όμως αποκαλύπτει την αλήθεια στην αγαπημένη της καθηγήτρια μέσα από μια έκθεση. Προδοσία ή Υπευθυνότητα;

Ο ήρωας της ιστορίας αυτής, παρότι μικρότερος, αντιδρά εξαρχής με μεγάλη ωριμότητα και δίνει στους αναγνώστες ένα πολύ καλό πρότυπο αντίδρασης σε αντίστοιχες περιπτώσεις: Συζητάει με τον ίδιο του το φίλο και τον καλεί να επιστρέψει τα κλεμμένα αντικείμενα, δίνοντάς του ευκαιρία να επανορθώσει. Ταλαιπωρείται ωστόσο από νυχτερινές τύψεις, μήπως και δεν έκανε το σωστό.

Ζητάμε από τα παιδιά να καλλιεργήσουν την ενσυναίσθηση, να μάθουν να μπαίνουν στη θέση των άλλων και να νιώθουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους. Στην περίπτωση που εξετάζουμε, ποια οπτική είναι άραγε σωστότερο να προσπαθήσουμε να υιοθετήσουμε; 
- Μήπως του «θύτη» φίλου μας και να νιώσουμε το άγχος της τιμωρίας που καραδοκεί; 
- Ή του «θύματος» και να συναισθανθούμε την αδικία και τη στεναχώρια της απώλειας;

Το τέλος της ιστορίας μπορεί να φανεί κάπως απότομο σε ορισμένους αναγνώστες, μας βοηθάει ωστόσο να απαντήσουμε στο παραπάνω ερώτημα, κάνοντας έναν σαφή διαχωρισμό. Όταν είναι ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ συμφέροντα που θίγονται, τότε δεν τίθεται δίλημμα: ο κλέφτης πρέπει να καταγγελθεί!

Στην τάξη, το διήγημα μπορεί να αξιοποιηθεί δίνοντας αφορμή για ωραία συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων. Ειδικά στις μέρες μας, που ανακαλύπτουμε ότι ανεχόμενοι κακές συνήθειες των γύρω μας φτάσαμε να θεωρούμαστε και οι ίδιοι συνένοχοι (βλ. μαζί τα φάγαμε), το ζήτημα είναι επίκαιρο και εξαιρετικά ενδιαφέρον. Μπορεί μάλιστα ο εκπαιδευτικός να μην σταθεί αποκλειστικά στο πρόβλημα της κλοπής, αλλά να θέσει θέμα ευρύτερο, για το τι θεωρείται προδοσία, πότε λέμε κάποιον καρφί, κλπ. Διαθεματικά, μπορεί να αντλήσει στοιχεία από το μάθημα της Γλώσσας, των Θρησκευτικών (τι κάνει ο καλός χριστιανός;), της Αγωγής (ο σωστός πολίτης ελέγχει τους συμπολίτες του σε μια δημοκρατία;) της Ιστορίας (Αρχαία Ελλάδα και Εφιάλτης*, Βυζάντιο και Αλέξιος Δ’ Άγγελος, Γερμανική κατοχή και δοσίλογοι), κλπ.

*Ίσως με λίγο κόπο και κάμποσους συνειρμούς, τα παιδιά οδηγηθούν στην υπόθεση ότι το όνομα Λεωνίδας δεν δίνεται τυχαία στον πρωταγωνιστή.

Αξίες - Θέματα
Φιλία, Αξιοπρέπεια, Εκπαίδευση, Υπευθυνότητα, Κλοπή

Απόσπασμα 
Πού να φανταστεί ο Λεωνίδας πως θα έμπλεκε έτσι.
Πως η φιλία μετριέται έτσι και όχι αλλιώς.
Όλα ξεκίνησαν μια μέρα στο σχολείο, όταν φώναξε
η Βαλεντίνα πως της έκλεψαν την κασετίνα.

- Κι εμένα μου πήραν το αγαπημένο μου στιλό!
φώναξε η Κλειώ.
Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πως
υπήρχε κλέφτης μες στην τάξη.
Η κυρία Δόμνα τους καθησύχασε.

- Δεν υπάρχει κλέφτης. Μήπως τα ξεχάσατε κάπου;

Όλοι ήθελαν να την πιστέψουν,
όμως την επόμενη μέρα τους
περίμενε κι άλλη έκπληξη.

- Κάποιος μου πήρε το σημειωματάριό μου!
φώναξε ο Λουκάς.

- Μήπως θα έπρεπε να ψάξεις καλύτερα;
ρώτησε η κυρία Δόμνα.

- Όχι, είμαι σίγουρος ότι το είχα εδώ, κάτω
από το θρανίο, είπε ο Λουκάς με μεγάλο παράπονο.

Εκείνη την ώρα ο Λεωνίδας έσκυψε το κεφάλι του.
Δεν ήθελε να διαβάσουν οι υπόλοιποι
στα μάτια του αυτό που σκεφτόταν.
Στο διάλειμμα, όταν όλοι είχαν βγει απ’ την τάξη,
ο Λεωνίδας μπήκε μέσα κρυφά.

- Ώστε εσύ είσαι ο ένοχος;

Είχε ανακαλύψει κάποιον μες στην τάξη
να ψάχνει τα πράγματα των παιδιών.

Όμως δεν ήταν ένας
συνηθισμένος κλέφτης,
με γάντια και κουκούλα
στο πρόσωπο.

 
Θέμης Ανδρεάδης - η Βούρτσα (Πηγή)

Share/Bookmark