Με το μελάνι της σουπιάς

Υπόθεση

Οι αναφορές από τα ρηχά νερά ανησυχούν τη φυσαλίδα Μπουρμπουλήθρα Θαλάσσιους, που συγκαλεί τον ψαρόκοσμο σε γενική συνέλευση. Σε αυτή, οι κάτοικοι των Ρηχών μαθαίνουν για το ατύχημα που είχε το χταπόδι με ένα jet ski, για τους σαργούς που μετακόμισαν λόγω πετρελαϊκής ρύπανσης και για τη χελώνα που κατάπιε μια σακούλα που βρήκε μέσα στη θάλασσα!

Λίγο πιο μακριά, στα γλυκά νερά, το σκηνικό επαναλαμβάνεται: ο σολομός Σολομώντας ο Δίκαιος αναλαμβάνει τον συντονισμό της εκστρατείας για καθαρισμό λιμνών και ποταμών από βιομηχανικά απόβλητα, εντομοκτόνα και λιπάσματα. Το σχέδιο προβλέπει να πεταχτούν όλα τα σκουπίδια έξω από το νερό και πίσω στον κόσμο των ανθρώπων.

Ένας τρίτος πυρήνας δράσης συγκροτείται στον Ωκεανό, όπου σε αντίστοιχη συνέλευση, τα ψάρια ενημερώνονται από τον Μπουρμπουλήθρα Ωκεάνιους για τις ενέργειες των φαλαινοθηρικών, για τις πετρελαιοκηλίδες που απειλούν τη ζωή τους αλλά και τα «κουτιά του θανάτου» που οι άνθρωποι πετούν στη θάλασσα για να ξεφορτωθούν τα επικίνδυνα ραδιενεργά τους απόβλητα.

Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες! Τα πλάσματα του νερού αποφασίζουν να συντονίσουν τη δράση τους και ξεκινούν την επίθεσή τους ταυτόχρονα και στα τρία μέτωπα. Οι άνθρωποι κλείνονται στα σπίτια τους νιώθοντας ντροπή και φόβο. Τα παιδιά και οι γιαγιάδες τους συντάσσονται με το στρατόπεδο της φύσης: μαζεύονται σε μια μεγαλούπολη της Αμερικής για να ετοιμάσουν την πιο μεγάλη σημαία patchwork του πλανήτη και να ευαισθητοποιήσουν την παγκόσμια κοινότητα.

Στην ανθρωπότητα δίνεται προθεσμία δύο ημερών για να εφαρμόσει τα ζητούμενα… Θα καταφέρουν άραγε να συνεννοηθούν οι στεριανοί με τους θαλασσινούς;

Χαρακτηριστικά 
Εκδότης: Λιβάνης
Συγγραφέας: Αναστασία Ευσταθίου
Εικονογράφηση: Γιώργος Δημητρίου
ISBN: 978-960-14-2086-8
Έτος 1ης Έκδοσης: 2010
Σελίδες: 100
Τιμή: περίπου 13 ευρώ 
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Ε', Στ'
Παρουσίαση του βιβλίου από τον εκδότη εδώ

Ευχαριστούμε τις εκδόσεις για την προσφορά ενός αντιτύπου στη βιβλιοθήκη της τάξης μας!


Κριτική

Βραβευμένο παραμύθι περιβαλλοντικού προβληματισμού με κεντρικό θέμα την εξέγερση του «ψαρόκοσμου» ενάντια στην αδιαφορία των ανθρώπων που απειλεί τη φύση. Με γλώσσα σύγχρονη, χαριτωμένους διαλόγους αλλά και χωρίς να αποφεύγει τον πλατειασμό, το πολυπρόσωπο αυτό διήγημα επιχειρεί να ψυχαγωγήσει και ταυτόχρονα να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές γύρω από τα προβλήματα που προκαλεί η ανεύθυνη ανθρώπινη δραστηριότητα στον κόσμο της θάλασσας. Χωρισμένο σε 21 μετρίου μεγέθους κεφάλαια που κυμαίνονται μεταξύ 2 και 9 σελίδων, διαβάζεται αρκετά ευχάριστα, κάτι στο οποίο συμβάλλουν τόσο η καλαίσθητη πολυτελής έκδοση (σκληρό εξώφυλλο, ιλουστρασιόν χαρτί) -που ωστόσο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί φιλική προς το περιβάλλον- όσο και η πολύχρωμη συνοδευτική εικονογράφηση του Γιώργου Δημητρίου. Στην τάξη, το βιβλίο μπορεί εύκολα να αξιοποιηθεί για δραστηριότητες στο μάθημα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, καθώς συνδυάζει το θεατρικό στοιχείο με πολλές πληροφορίες για το παγκόσμιο πρόβλημα της ρύπανσης των υδάτων. Εμείς ωστόσο θα το προτείναμε περισσότερο σε μαθητές μεγαλύτερων τάξεων, που μπορούν να διαχειριστούν πιο άνετα τον όγκο του, να εμβαθύνουν στα μηνύματά του, αλλά και να αντιληφθούν πιο ξεκάθαρα τον διττό ρόλο του νεαρού Ιπποκράτη ως συγγραφέα και πρωταγωνιστή.

Πληροφορίες για την ρύπανση των υδάτων Ωφέλιμες αξίες Εύκολα αξιοποιήσιμο στην τάξη Πολυτελής έκδοση

Στοιχεία που μπορεί να μπερδέψουν (πολυπροσωπία, ρόλος Ιπποκράτη) Πλατειασμός

Αξίες - Θέματα
Παραμύθι, Περιβάλλον, Συνεργασία, Οργανωτικότητα, Περιπέτεια

Εικονογράφηση
Πλούσια εικονογράφηση που προσθέτει στο βιβλίο χρώμα και βοηθάει στην ξεκούραστη ανάγνωσή του, παραπέμποντας σε κόμικ.

Απόσπασμα 

Ακούστηκε για άλλη μια φορά το έκτακτο ανακοινωθέν και ο Μπουρμπουλήθρας Ωκεάνιους εμφανίστηκε απ’ το αρχηγείο του αρρενωπός μέσα στην ασημένια αρματωσιά του. Ο εξοπλισμός του σπινθήριζε στο μπλε του βυθού και το γαλαζωπό φωτάκι του υδροκινητού του αναβόσβηνε ρυθμικά.

«Φίλοι μου, καλώς ήρθατε στην έκτακτη συνεδρίαση. Τα γεγονότα εξελίσσονται ραγδαία στην υδάτινη πολιτεία μας. Ο σεισμός 7,5 Ρίχτερ που σημειώθηκε νωρίς το πρωί, προξένησε μια μεγάλη καταστροφή στην περιοχή μας. Το κακό που μελετούσαν χρόνια τώρα οι Μέδουσες – Προφήτες έκανε την εμφάνισή του, ή , αν θέλετε, μας αποκαλύφθηκε σε όλο του το μεγαλείο. Το μέγεθος της καταστροφής που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ξεπερνάει τις δυνάμεις μας. Με τα λόγια αυτά δε θέλω να φανώ απαισιόδοξος, μα…»

Ο Μπουρμπουλήθρας σταμάτησε και περιέφερε το βλέμμα του στα τεράστια κήτη, αλλά και τα κοπάδια των μικρών ψαριών που είχαν συγκεντρωθεί γύρω του. Κανείς δεν έβγαζε μιλιά. Τον κοιτούσαν στο στόμα, περιμένοντας να ακούσουν και τα υπόλοιπα μετά το «μα…»

«Το κακό φόρεσε το γιορτινά του και βγήκε σεργιάνι στη νεκρή πολιτεία», συνέχισε εκείνος. «Τα κουτιά των ραδιενεργών και των τοξικών απόβλητων δεν είναι τόσο ανθεκτικά όσο νομίζαμε. Με ένα απλό χτύπημα, θα ανοίξουν σαν αβγά, απελευθερώνοντας τον όλεθρο που κρύβουν μέσα τους».

Με το τέλος του λόγου του, για λίγα λεπτά επικράτησε σιγή. Όλοι είχαν καταλάβει ότι ο κίνδυνος παραμόνευε μέσα στα μαύρα σκοτάδια του βυθού.

Τη σιγή έσπασε ο καρχαρίας ο Λεπιδοπτέρυγος, ο κυρίαρχος του βυθού και ο ταχύτερος κυνηγός των θαλασσών.

«Εμείς, τόσα χρόνια, κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να υπερασπιστούμε το βυθό μας. Λογιών λογιών κοράλλια, σφουγγάρια και φύκια περικύκλωσαν τα «κουτιά του θανάτου», ώστε να τα προφυλάξουμε από τις δονήσεις και τους κραδασμούς των υποθαλάσσιων σεισμών. Προσπαθήσαμε να κάνουμε τη νεκρή πολιτεία μια πολιτεία πράσινου, μια πολιτεία φιλόξενη για εμάς και τα παιδιά μας. Αναρωτιέμαι τι έφταιξε τώρα». Έπνιξε το θυμό του σε αυτή την απορία. Τα πανέξυπνα μάτια του πέταξαν σπίθες.

«Προσπαθήσαμε τη νεκρή πολιτεία να την κάνουμε πιο όμορφη, πιο υποφερτή, κι εκείνη μας εκδικείται με αυτό τον τρόπο», πρόσθεσε η Μέλανι το παράπονό της στα λόγια του καρχαρία.

«Οι άνθρωποι αφήνουν κάθε τόσο ένα κουτί στο βυθό μας. Τα πλοία που μεταφέρουν το θάνατο στα αμπάρια τους σαρώνουν τις θάλασσες και τους ωκεανούς, κι αυτό οι άνθρωποι το ονομάζουν πρόοδο», είπε το σαλάχι ο κύκλωπας.

«Ο κίνδυνος παραμονεύει δίπλα μας. Πολλές φορές δεν είναι ορατός διά γυμνού οφθαλμού. Όταν, όμως, αποκαλυφθεί… Ας ευχηθούμε να μην είναι αργά. Πρέπει πάντα να είμαστε έτοιμοι», είπε ο αξιωματικός αστακός σαν να διάβαζε κάποιο απόσπασμα από βιβλίο πολέμου.

«Και να σκεφτείτε, αγαπητοί μου, ότι η ζωή ξεκίνησε από τη θάλασσα. Το νερό έθρεψε τους πρώτους οργανισμούς, και σήμερα οι άνθρωποι πάνε να καταστρέψουν τη ζωή που με τόσο κόπο δημιουργήθηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια», είπε στοχαστικά ο Μπουρμπουλήθρας.

Ο Μυτόγκας ζήτησε το λόγο.

«Και τι κακό μπορεί να μας κάνουν εμάς τα ραδιενεργά και τα τοξικά απόβλητα;» ρώτησε. «ειλικρινά δεν καταλαβαίνω τον πανικό σας».

Το σκυλόψαρο χαμογέλασε και τα κοφτερά του δόντια άστραψαν στο ημίφως αυτού του βάθους.

«Θα πάθουμε κι εμείς ακριβώς ό,τι παθαίνουν οι άνθρωποι. Δεν έχεις ακούσει για τόσες αρρώστιες που τους ταλαιπωρούν; Ζωντανοί οργανισμοί είμαστε και θα υποστούμε τις συνέπειες της ραδιενέργειας».

«Εσένα, κύριε Άγριε, η κακία θα σου μείνει», πετάχτηκε το Τσαχπίνι το δελφίνι, πού τόση ώρα δεν είχε βγάλει μιλιά και παρακολουθούσε την κουβέντα.

«Είναι καλύτερα να νανουρίζουμε με παραμύθια ο ένας τον άλλο ή να λέμε την αλήθεια; Εγώ έχω μάθει να λέω ωμά την αλήθεια και δε με ενδιαφέρει αν ενοχλείται κάποιος. Σημασία έχει ότι κινδυνεύουμε εμείς και, ακόμα περισσότερο, τα παιδιά μας, αφού, όπως ξέρεις, η ραδιενέργεια μεταφέρεται και στις επόμενες γενιές», παρέμεινε αμετακίνητος στις θέσεις του ο Άγριος.

«Πολλές φορές, ο τρόπος που διαλέγουμε να πούμε τα πράγματα μετράει. Έχει σημασία για τον αγώνα μας να έχουμε καλή ψυχολογία», παρατήρησε η φάλαινα η Παχουλένια με τη γλυκιά φωνή της.

«Να αποφασίσουμε με λογική και καθαρό μυαλό», είπε ο κύκλωπας, παίρνοντας τη σκυτάλη.

«Να έχουμε θάρρος», πέταξε το δελφίνι το Τσαχπίνι με την τσιριχτή του φωνή. «Να είμαστε συνεπείς στην προσπάθεια και να μην το βάζουμε κάτω ό,τι κι αν μας συμβεί», πρόσθεσε η Μέλανι, το καλαμάρι του βυθού.

«Να λάβουμε υπόψη μας και την παραμικρή λεπτομέρεια», είπε ο αξιωματικός αστακός σταυρώνοντας τις κεραίες του, ένδειξη ότι είχε αρχίσει κιόλας να σκέφτεται.

«Λόγια, λόγια, λόγια», είπε ανυπόμονα το σκυλόψαρο. «Συγκεκριμένες προτάσεις δεν ακούω. Θέλετε να σπάσουν τα «κουτιά του θανάτου» και να πάμε κι εμείς άκλαυτοι;»

Περισυλλογή έπεσε στους συγκεντρωμένους. Κανείς δε μιλούσε. Αυτός που θα έπαιρνε το λόγο έπρεπε να προτείνει τρόπο δράσης. Το σαλάχι ο Κύκλωπας κούνησε την ουρά του ζητώντας να τοποθετηθεί. Ο Μπουρμπουλήθρας, που συντόνιζε τη συζήτηση, του έγνεψε «ναι».

«Όπως όλοι γνωρίζετε, είμαι ο προστάτης της Παχουλένιας. Το ξέρω ότι μερικοί γελάτε από μέσα σας και αναρωτιέστε πώς εγώ, ένα μικρό και ασήμαντο μονόφθαλμο σαλάχι, προστατεύω μια φάλαινα. Όμως δε θα σας αποκαλύψω τη σχέση μου με την Παχουλένια. Τον τελευταίο καιρό είμαστε πολύ δεμένοι και γνωρίζουμε καλά ο ένας τα μυστικά του άλλου…»

«τι θα γίνει, θα πάει μακριά η βαλίτσα με την ιδιαίτερη σχέση σας;» τον ειρωνεύτηκε ο Μυτόγκας ο ξιφίας. Ο καρχαρίας δίπλα του τον σκούντηξε να σταματήσει τα ειρωνικά σχόλια.

Το σαλάχι, αγνοώντας την μπηχτή, συνέχισε: «Μετά τα προβλήματα υγείας που της παρουσιάστηκαν ,στάθηκα πλάι της κι έγινα το τρίτο της μάτι. Προπορεύομαι και ερευνώ εξονυχιστικά τα νερά στα οποία κολυμπάει η φίλη μου. Παρακολουθώ τις κινήσεις των πλοίων, και ιδιαίτερα των φαλαινοθηρικών, που αποτελούν κίνδυνο για εκείνη. Μην ξεχνάμε ότι η οικογένεια των φαλαινών τείνει να εξαφανιστεί από τους ωκεανούς. Όλα αυτά σας τα είπα και για έναν ακόμα λόγο. Θα ήθελα στον αγώνα που θα ξεκινήσουμε να γίνω ο ιχνηλάτης, ο κατάσκοπος, το ραντάρ, αν θέλετε. Είμαι ευκίνητος και μπορώ να βρίσκομαι από τη μια στιγμή στην άλλη στην επιφάνεια του νερού, αλλά και στα μεγάλα βάθη των Ωκεανών. Μπορώ να μεταφέρω τις πληροφορίες και να αντιλαμβάνομαι τις κινήσεις του εχθρού γρήγορα κι εύκολα».

«Και γιατί δε βάζουμε τη φάλαινα να εποπτεύει τις κινήσεις του εχθρού στην επιφάνεια του νερού ή ακόμα και το δελφίνι;» απόρησε ο Μυτόγκας.

«Γιατί απλούστατα η φάλαινα έχει τεράστιο όγκο και εκτοπίζει μεγάλες ποσότητες νερού, με αποτέλεσμα να γίνεται αντιληπτή αμέσως. Απ’ την άλλη, το δελφίνι κάνει πολύ θόρυβο, έτσι παιχνιδιάρικο που είναι, και θα μας μυριστούν», απάντησε η Μέλανι.

«Σε αυτό τον αγώνα θα λάβετε μέρος με τις δυνάμεις που διαθέτετε. Θα γίνει η μέγιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων όλων σας. Στη μάχη, καθένας αγωνίζεται καλύπτοντας καίριες θέσεις. Αφήστε την οργάνωση του σχεδίου πάνω μου», ανακοίνωσε αποσπάσματα απ’ το σχέδιο που είχε καταστρώσει ο αξιωματικός αστακός, χωρίς να ξεσταυρώσει τις κεραίες του.

«μέσα στο μυαλό μου στριφογυρίζει από ώρα μια πολύ καλή ιδέα», είπε το σαλάχι και τους κοίταξε όλους με το μοναδικό μάτι του.

«είμαστε όλο αφτιά», τον ενθάρρυνε ο Μπουρμπουλήθρας.

«Σε ακούμε», είπε και η Μέλανι, δένοντας τα πλοκάμια της σταυρωτά.

«Λοιπόν, ξέρω ένα νησάκι στη μέση του ωκεανού που το λένε Μαυρίλιο…» άρχισε να τους εξηγεί.

Σχόλια

Η πλοκή χτίζεται πάνω σ' ένα γνώριμο μοτίβο, αφού όπως και σε προηγούμενα έργα της συγγραφέως (βλ. Χριστούγεννα στη Γελανδία), παρακολουθούμε τοπικότητες να συνεργάζονται με σκοπό να σώσουν τον κόσμο. Όπως λοιπόν προηγουμένως οι κλώνοι του Άγιου Βασίλη, έτσι και τώρα τα πλάσματα της θάλασσας, των λιμνών και του ωκεανού, ενώνουν τις δυνάμεις τους ώστε η δράση τους να αγκαλιάσει ολόκληρο τον πλανήτη. Υπάρχει στο πρότυπο αυτό ένα έμμεσο μήνυμα αρκετά επίκαιρο, που ίσως αξίζει να συζητηθεί στην τάξη: η ταυτότητα του παγκόσμιου πολίτη, όπως και η ηλεκτρονική έκφραση ευαισθητοποίησης γύρω από διάφορα ζητήματα, αποκτούν αξία κυρίως όταν συνδυάζονται με αντίστοιχη δραστηριοποίησή μας σε τοπικό επίπεδο. Η αρχή της προοδευτικότητας μπορεί λοιπόν να εφαρμοστεί και εδώ: όπως από το απλό κινούμαστε προς το δύσκολο, έτσι έχει νόημα να προσανατολιζόμαστε και από το τοπικό στο παγκόσμιο ή από το απτό στο ψηφιακό. Όταν π.χ. το ταξίδι μας προς ένα καθαρότερο περιβάλλον ξεκινάει με δράσεις που αφορούν άμεσα προβλήματα του τόπου μας, η ευαισθητοποίησή μας αποκτά θεμέλια γερά και μπορεί να κλιμακωθεί βαθμιαία, χωρίς να μένει θεωρητική κατασκευή. Θυμίζουμε ένα αντίστοιχο παράδειγμα από τη λογοτεχνία, όπου στην ιστορία ο μικρός αδελφός, ο πρωταγωνιστής ξεκινώντας να νιώθει υπεύθυνος για τον μικρό του αδελφό, παραστέκεται σταδιακά σε όλο και περισσότερους ανθρώπους, που τους αντιμετωπίζει ως συγγενείς του.

παιδιά ετοιμάζουν το σήμα ΣΑΣ (πηγή)

Χάρη στα περιβαλλοντικά του μηνύματα, τους διαλόγους αλλά και τις άοκνες προσπάθειες της δημιουργού του, διαβάζουμε ότι το έργο διασκευάστηκε σε μουσικό κείμενο που τραγούδησε η παιδική χορωδία του 2ου δημοτικού σχολείου Ακράτας, ενώ παρουσιάστηκε και δραματοποιημένο από τη θεατρική ομάδα του Αιγίου ΜονόΛογοι.

 

Χρήση στην τάξη

Το κείμενο προσφέρεται ιδιαίτερα για αξιοποίηση στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, οπότε μπορεί να συνδυαστεί με πληθώρα δραστηριοτήτων, που θα έχουν στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των παιδιών γύρω από θέματα θαλάσσιας ρύπανσης. Στην τάξη μας, συνδυάσαμε την πλοκή με ένα πρόγραμμα που υλοποιούμε φέτος για τον εθελοντισμό. Έτσι, μετά από επίσκεψή μας στο κέντρο διάσωσης θαλάσσιων χελωνών ΑΡΧΕΛΩΝ (όπου εθελοντές μας μίλησαν για τη συμβολή τους στη διάσωση της καρέτα καρέτα αλλά και τα συναισθήματά τους όταν βλέπουν ο κόπος τους να φέρνει αποτέλεσμα), συμμετείχαμε στη δράση καθαρισμού της παραλίας της Γλυφάδας στα πλαίσια της πανελλήνιας δράσης letsdoitgreece, μαζί με εθελοντές της Greenpeace.

Μαθητές, γονείς, κάτοικοι και εθελοντές, έτοιμοι να ξεκινήσουν τον καθαρισμό της παραλίας

Με το μελάνι της σουπιάς

Ο Βασίλης και οι θυμωμένες ζωγραφιές

Υπόθεση

Ο Βασίλης είναι μαθητής της Α' δημοτικού και του αρέσει πολύ η ζωγραφική. Μια Δευτέρα πρωί που ο καιρός είναι άσχημος και η τάξη δεν μπορεί να κάνει διάλειμμα έξω στην αυλή, αποφασίζει να φτιάξει μια ζωγραφιά με θέμα τις καλοκαιρινές διακοπές. Τα σχέδια όμως δεν του βγαίνουν όπως θα τα ήθελε, κι έτσι τσαλακώνει τα χαρτιά και τα πετάει το ένα μετά το άλλο στο καλαθάκι των αχρήστων... μέχρι τη στιγμή που τα χαρτιά θα αγανακτήσουν και θα του κάνουν κήρυγμα για την ανακύκλωση!

Λίγο καιρό αργότερα, το μάθημα ολοκληρώνει ο μεγάλος του ξάδερφος, που του εξηγεί ότι εκτός από το χαρτί, στην ανακύκλωση μπαίνουν κι ένα σωρό άλλα υλικά. Ο Βασίλης νιώθει πια την οικολογική του συνείδηση πανίσχυρη: τόσο, που μέχρι και τα δέντρα στον δρόμο μοιάζουν να του χαμογελούν!

Χαρακτηριστικά 
Εκδότης: Ψυχογιός
Συγγραφέας: Χρυσάνθη Τσιαμπαλή - Κελεπούρη
Εικονογράφηση: Χρήστος Δήμος
ISBN: 978-960-453-504-0
Έτος 1ης Έκδοσης: 2009
Σελίδες: 64
Τιμή: περίπου 7 ευρώ 
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Α', Β', Γ'
Διαβάστε τις πρώτες σελίδες εδώ
Δράσεις φιλαναγνωσίας σχετικές με το βιβλίο εδώ

Κριτική

Συμπαθητικό διήγημα περιβαλλοντικού προβληματισμού, που καταπιάνεται με το ζήτημα της σπατάλης των φυσικών πόρων και την ανακύκλωση. Με γλώσσα απλή, το γνωστό χιούμορ και την ευαισθησία της, η συγγραφέας μας μεταφέρει σε πρώτο πρόσωπο την άποψη του μικρού Βασίλη για τα όσα συμβαίνουν. Η ιστορία δεν είναι χωρισμένη σε κεφάλαια, όμως διακρίνονται με σαφήνεια τα δύο μέρη που αναφέρονται πιο πάνω στην υπόθεση. Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, τέσσερις δραστηριότητες εξετάζουν τις γνώσεις που απέκτησαν οι αναγνώστες από το κείμενο και προκαλούν την καλλιτεχνική μας δημιουργικότητα να εκδηλωθεί. Προτείνουμε το βιβλίο περισσότερο σε παιδιά της Β' και Γ' τάξης του Δημοτικού και φυσικά στις περιπτώσεις που οι εκπαιδευτικοί αναζητούν αφόρμηση για να ασχοληθούν με θέματα όπως η ανακύκλωση.

Χαριτωμένος ήρωας Εύκολα αξιοποιήσιμο στην τάξη

Αξίες - Θέματα
Ανακύκλωση, Περιβάλλον, Φαντασία, Χιούμορ, Εκπαίδευση

Εικονογράφηση
Μικρά πολύχρωμα σκίτσα σε κάθε δεύτερη (τις περισσότερες φορές) σελίδα, συνοδεύουν το κείμενο και κάνουν την ανάγνωσή του ευκολότερη.

Απόσπασμα

Κάποιες φορές συμβαίνουν περίεργα πράγματα! Πράγματα που δεν μπορείς εύκολα να τα πεις σε άλλους γιατί φοβάσαι πως δε θα σε πιστέψουν. Αυτό, φίλοι μου, έπαθα και εγώ πριν από λίγες μέρες. Όταν είπα στη δασκάλα μου τι μου συνέβη κατάλαβα πως δε με πίστεψε και πολύ… «Ίσως να μην είναι αυτό ακριβώς που νομίζεις…» μου είπε. Γι’ αυτό εγώ θέλω να το πω και σ’ εσάς: πρώτον, γιατί είμαι σίγουρος πως εσείς θα με καταλάβετε καλύτερα απ’ όλους και δεύτερον, για να προσέξετε ώστε να μη συμβεί και σε σας το ίδιο!

Το όνομά μου είναι Βασίλης και πηγαίνω στην πρώτη δημοτικού. Ευτυχώς η πρώτη τάξη δεν έχει πάρα πολλά μαθήματα και έτσι τ’ απογεύματα τελειώνω στα γρήγορα τις εργασίες μου και έπειτα μου μένει πάντα χρόνος για να παίζω, να διαβάζω βιβλία και να ζωγραφίζω. Η ζωγραφική μού αρέσει πολύ! Παίρνω τις νερομπογιές μου, τους μαρκαδόρους και τις κηρομπογιές μου, απλώνω μπροστά μου μια ωραία λευκή σελίδα και αφήνω ελεύθερη τη φαντασία μου. (Έτσι λέει η μαμά μου να κάνω, αν και εγώ δεν καταλαβαίνω τι θέλει να πει ακριβώς. Η φαντασία μου δεν είναι ποτέ φυλακισμένη…) Τότε, που λέτε, αρχίζω να ζωγραφίζω… Ειδικά με τις νερομπογιές περνάω τέλεια! Αλλάζω διάφορα πινέλα, μικρά και μεγάλα, με λίγες ή πολλές τρίχες, ανακατεύω τα χρώματα και φτιάχνω καινούρια. Μερικά απ’ αυτά τα βλέπω για πρώτη φορά (και τελευταία γιατί δεν καταφέρνω να τα ξαναφτιάξω…) και βέβαια συνήθως δε μου φτάνει ένα μόνο φύλλο για να ζωγραφίσω. Όταν αυτό που φτιάχνω δε μου αρέσει, το τσαλακώνω, το πετάω και παίρνω ένα άλλο χαρτί για να συνεχίσω τη ζωγραφική μου. Συνήθως χαλάω τρία-τέσσερα, μερικές φορές και πέντε χαρτιά μέχρι να πετύχω αυτό που θέλω ή μέχρι να βαρεθώ και να τα παρατήσω. Και ποτέ δε φαντάστηκα πως αυτό που έκανα ήταν κακό! Ποτέ! Μέχρι πριν από λίγες μέρες, όπου συνέβη κάτι απίστευτο…

Ήταν Δευτέρα πρωί και έβρεχε ασταμάτητα. Όλα τα παιδιά στο σχολείο περιμέναμε πώς και πώς να σταματήσει η βροχή για να περάσουμε το διάλειμμα στην αυλή. Όσο όμως η ώρα περνούσε, η βροχή δυνάμωνε. Η αυλή μας είχε γεμίσει τεράστιες λακκούβες με νερά. Τα σύννεφα ήταν γκρίζα και πολλά, και δεν έδειχναν να έχουν όρεξη ν’ αφήσουν τον ήλιο να κάνει κι αυτός μια βολτίτσα στον ουρανό.

Η δασκάλα μας μας εξήγησε πως ήταν πολύ φυσικό να βρέχει ασταμάτητα μια και βρισκόμασταν στην καρδιά του φθινοπώρου. Ακόμη όμως και αν η βροχή σταματούσε, δε θα μπορούσαμε να βγούμε στην αυλή. Με τόσα νερά θα χρειαζόμασταν βάρκα! Μας ζήτησε λοιπόν να διαλέξουμε μια δραστηριότητα, όποια ήθελε ο καθένας, και να ασχοληθούμε με αυτή. το διάλειμμα θα το περνούσαμε μέσα στην τάξη μας.

Εγώ πήρα τ’ αγαπημένα μου χρώματα, μια ωραία καθαρή σελίδα και κάθισα να ζωγραφίσω. Βρήκα γρήγορα τι θα ζωγράφιζα: τις καλοκαιρινές διακοπές! Τον ήλιο και τη θάλασσα, τη βάρκα του παππού, αχινούς και ψάρια, πύργους στην άμμο και κουβαδάκια… Ξεκίνησα λοιπόν απ’ τη βάρκα του παππού μου. Την έκανα κόκκινη όπως είναι στην πραγματικότητα. Ύστερα έφτιαξα το κατάρτι, ξέρετε, αυτό το ψηλό ξύλο στη μέση της βάρκας που κρατάει τα πανιά. Όταν το τελείωσα, το κοίταξα προσεχτικά. Το κατάρτι ήταν τεράστιο για αυτή τη βάρκα που είχε φτιάξει. Δεν ήταν έτσι η βάρκα του παππού μου! Δεν μου άρεσε καθόλου. Τσαλάκωσα το φύλλο, το πέταξα και πήρα ένα καθαρό. 

Πόσο καιρό ζουν τα σκουπίδια μας στη φύση; (πηγή)

Σχόλιο

Η σύγχρονη περιβαλλοντική θεώρηση κινείται στο τρίπτυχο Περιορισμός, Επαναχρησιμοποίηση, Ανακύκλωση (Reduce, Reuse, Recycle) που αναγνωρίζει δύο στάδια πριν φτάσει ένα χαρτί στο καλαθάκι των αχρήστων. Το κείμενο επικεντρώνεται κατά βάση στην ευαισθητοποίηση γύρω από την πρακτική της ανακύκλωσης, αν και συναντάμε μια αναφορά και στη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης του κάθε χαρτιού (σ. 29 άλλωστε κάθε φύλλο έχει δύο λευκές πλευρές· αν δοκίμαζες να ζωγραφίσεις και απ' την άλλη, θα σε πείραζε;). 

Σε πρώτο λοιπόν στάδιο, τα παιδιά καλό είναι να συνειδητοποιήσουν ότι το χαρτί -όπως και κάθε άλλο υλικό- πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ και πνεύμα συντήρησης, αφού αποτελεί φυσικό πόρο. Στη συνέχεια, μπορούμε να τους προτείνουμε (κυρίως μέσα από το δικό μας παράδειγμα) να εξαντλούν την διαθέσιμη επιφάνεια σε κάθε χαρτί πριν το πετάξουν. 

Τέλος, μέσα από μια δραστηριότητα brainstorming, οι μαθητές μας θα μπορούσαν να σκεφτούν επιπλέον χρήσεις για τα ήδη ζωγραφισμένα χαρτιά (π.χ. σελιδοδείκτης, σαΐτα, χαρτί σημειώσεων, υλικό για κατασκευή κούκλας ή μάσκας, στήριγμα για τραπέζι που κουνάει, βεντάλια, κτλ.). Μόνο μετά από το στάδιο αυτό, έρχεται η στιγμή να σημαδέψουμε τον κάδο ανακύκλωσης: όταν το χαρτί δεν έχει τίποτα πλέον να προσφέρει στην παλιά του μορφή. Έτσι, μπορεί ανακυκλωμένο και ανανεωμένο να επιστρέψει ξανά στα χέρια μας!

το σύμβολο της ανακύκλωσης πλαισιωμένο
από τις λέξεις Reduce-Reuse-Recycle (πηγή)

Χρήση στην τάξη

Στην τάξη μας, μπορούμε να αντλήσουμε έμπνευση από το κείμενο για να γράψουμε τη δική μας ιστορία σχετικά με την ανακύκλωση, όπως έκαναν οι μαθητές του 20ού και του 56ου ΔΣ Ηρακλείου, ετοιμάζοντας ένα ολόκληρο λεύκωμα με Οικολογικές Ιστορίες. Οι ιστορίες δεν χρειάζεται να είναι μεγάλες ή ολοκληρωμένες. Λίγη φαντασία και καλή διάθεση αρκεί, για να προσφέρουν όλοι το λιθαράκι τους!

οικολογικές ιστορίες από πρόγραμμα των 20 και 56 ΔΣ Ηρακλείου

Για να μην την πατήσουν οι μαθητές μας σαν τον Βασίλη (σ.22) που δεν ήξερε να απαντήσει στις θυμωμένες ζωγραφιές από τι φτιάχνεται το χαρτί, μπορούμε να αφιερώσουμε λίγο χρόνο στο να κατασκευάσουμε το δικό μας χαρτί στην τάξη. Υπάρχουν αρκετές παραλλαγές, η πιο απλή ωστόσο διαδικασία είναι να ακολουθήσετε τα βήματα που προτείνονται σε αυτό το τρίλεπτο βίντεο από Οδηγούς στον Αγ. Νικόλαο Κρήτης. Αν προτιμάτε να χρησιμοποιήσετε ένα παλιό μπλέντερ αντί για τα χέρια σας, μπορείτε επίσης να συμβουλευτείτε αυτό τον οδηγό, πάντα αξιοποιώντας ως πρώτη ύλη παλιές εφημερίδες. Περισσότερες δράσεις, ιδέες για βίντεο και κείμενα σχετικά με την ανακύκλωση μπορείτε να βρείτε εδώ.

Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα πώς φτιάχνεται το χαρτί όταν το κατασκευάζουν τα ίδια!
(οι φωτογραφίες από σχετικό πρόγραμμα των 20ού και 56ου ΔΣ Ηρακλείου) 

Ο Βασίλης και οι θυμωμένες ζωγραφιές

Ο Φώτης και ο Αϊ-Βασίλης των Φώτων

Υπόθεση

Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν και ο μικρός Φώτης παρατηρεί γύρω του πολλές αλλαγές σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια: στο σπίτι οι γονείς του κουβεντιάζουν ψιθυριστά σαν κάτι να του κρύβουν, η αίθουσα αναμονής στο οφθαλμιατρείο μοιάζει παραμελημένη, ενώ η μαμά του δεν σταματάει πια στον δρόμο για να χαζέψουν τις στολισμένες βιτρίνες! Μαθαίνει τελικά πως "οι καιροί είναι δύσκολοι" και επίσης πως η θέση του μπαμπά στη δουλειά κινδυνεύει. Ο Φώτης αποφασίζει τότε, για να μην επιβαρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό, να στείλει τη λίστα με τα δώρα που θέλει απευθείας στον Άγιο Βασίλη.

Όταν φτάνει η Πρωτοχρονιά, μια δυσάρεστη έκπληξη περιμένει τους ανθρώπους: ο ήλιος αρνείται να ανατείλει! Αιτία γι' αυτό, η βαριά κατάθλιψη στην οποία έχει πέσει ο Αϊ-Βασίλης! Ένα κλιμάκιο ψυχολόγων στέλνεται στον Βόρειο Πόλο για να διερευνήσει την κατάσταση του Αγίου και διαπιστώνει ότι έχει στεναχωρηθεί ανεπανόρθωτα από την απληστία των σύγχρονων παιδιών... Τα νέα γεμίζουν με τύψεις τον Φώτη και τον φίλο του Πετράκη, κι έτσι αποφασίζουν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, διοργανώνοντας μια παγκόσμια συνέλευση παιδιών! 

Σ'αυτή αποφασίζεται τα παιδιά να μην ζητάνε πλέον παιχνίδια από τον Άγιο, αλλά φαγητό, νερό και σπίτι για όλους... ειρήνη, νοσοκομεία, φάρμακα, σχολεία και μια ζεστή αγκαλιά για κάθε παιδί. Μάλιστα, τα παιδιά αρχίζουν να στέλνουν κούτες με βοήθεια στον Άγιο, ώστε να τις μοιράσει σε όσους έχουν ανάγκη. Θα καταφέρουν άραγε να γιατρέψουν τον Άγιο Βασίλη και να φέρουν πίσω στον κόσμο το φως και την αγάπη;

  

Χαρακτηριστικά
Εκδότης: Ψυχογιός
Συγγραφέας: Ελισάβετ Κουκουμάκα
Εικονογράφηση: Γιώργος Σγουρός
ISBN: 978-960-496-433-8
Έτος 1ης Έκδοσης: 2011
Σελίδες: 72
Τιμή: περίπου 6 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά: εδώ
Τάξεις: Γ', Δ'
Διαβάστε ένα απόσπασμα που προσφέρει ο εκδοτικός οίκος εδώ

Κριτική

Διδακτική πρωτοχρονιάτικη ιστορία που με χιούμορ και ευαισθησία μας μεταφέρει ένα μήνυμα υπέρ της παγκόσμιας συμφιλίωσης και κατά της ανισότητας. Χρησιμοποιώντας πρωτοπρόσωπη αφήγηση για να αποδώσει την οπτική του μικρού Φώτη και με γλώσσα καθημερινή, που ωστόσο παραπέμπει σε αρκετά μεγαλύτερο μαθητή, η συγγραφέας και εκπαιδευτικός "παντρεύει" αρκετά στοιχεία: Αρχικά την οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας, μ' έναν θλιμμένο, απογοητευμένο και αγχωμένο Άγιο Βασίλη που έχει χρεοκοπήσει, αδυνατώντας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των παιδιών. Στη συνέχεια, μέσα από το τέχνασμα μιας παγκόσμιας συνέλευσης, βρίσκει την ευκαιρία να μας μιλήσει για το πώς η αδικία στον πλανήτη μας μπορεί να καταπολεμηθεί, αν οι επόμενες γενιές ευαισθητοποιηθούν πάνω στο πρόβλημα και αναλάβουν δράση. Ίσως και να στέλνει με τον τρόπο αυτό ένα έμμεσο μήνυμα στους νεαρούς αναγνώστες της χώρας μας: σε σχέση με άλλα παιδιά στον κόσμο, διαθέτουν (ακόμα) ένα αρκετά υψηλό βιοτικό επίπεδο και θα μπορούσαν να προσφέρουν αντί να απαιτούν. Παρά το μέγεθός της (κοντά στις 6.000 λέξεις) η ιστορία δεν χωρίζεται σε κεφάλαια, η σελιδοποίηση ωστόσο έρχεται με μεγάλα τυπογραφικά και διάστιχο που επιτρέπει ξεκούραστη ανάγνωση. Η εικονογράφηση είναι παρούσα, με περίπου 5 ολοσέλιδες ζωγραφιές, εμβόλιμα στο κείμενο σχέδια και χαριτωμένα διακοσμητικά στα περιθώρια ορισμένων σελίδων. Θα προτείναμε το βιβλίο περισσότερο σε μαθητές των μεσαίων τάξεων του δημοτικού, αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά που αναζητούν ένα ευχάριστο κείμενο για τις γιορτές.

Απλή γλώσσα Ωφέλιμα μηνύματα

Αξίες - Θέματα
Χριστούγεννα, Κρίση, Ανισότητα, Περιβάλλον, Συνεργασία, Δραστηριοποίηση, Υπευθυνότητα

Εικονογράφηση

Με παρουσία στα περισσότερα δισέλιδα, αποδίδει με απλές, καθαρές γραμμές τους κεντρικούς χαρακτήρες της ιστορίας και κάποιες από τις βασικές της σκηνές, αλληλεπιδρώντας διακριτικά με το κείμενο, αλλά περιοριζόμενη ουσιαστικά σε δευτερεύοντα ρόλο. 

Απόσπασμα

Από καιρό πριν, όλα έδειχναν πως τα φετινά Χριστούγεννα δε θα είναι όπως παλιά. Το είχα καταλάβει εδώ και καιρό μελετώντας προσεχτικά όλα μου τα δεδομένα. Γιατί, όπως συχνά λέει ο μπαμπάς μου, που είναι μαθηματικός: «Παρατήρηση, εξεύρεση και μελέτη δεδομένων, εξαγωγή συμπεράσματος».

Ωραία τα λένε οι μεγάλοι! Συχνά πυκνά, όταν είναι να πουν καμιά μεγάλη σοφία, για να καταπλήξουν τα πλήθη, παίρνουν ύφος προβληματισμένο, κοιτούν κάπου στο υπερπέραν και με λόγο σοβαρό και σκεπτικό πετάνε κάτι αρχαίες εξυπνάδες. Και σαν να μην έφτανε αυτό, πρέπει όλοι εμείς, είτε καταλάβαμε είτε όχι, να κουνήσουμε καταφατικά το κεφάλι με φανερή έκπληξη σαν να λέμε: «Ναι, βρε παιδί μου, πού το κατάλαβες; Ακριβώς αυτό ήθελα να πω κι εγώ!»

Εδώ και ένα χρόνο, λοιπόν, παρατηρούσα με μεγάλο ενδιαφέρον ένα σωρό αλλαγές μέσα στο σπίτι μας. Η μαμά συχνά κουβέντιαζε χαμηλόφωνα με τον μπαμπά ή την κουμπάρα της, κρυφά από εμένα, στην κουζίνα. Μάλιστα, όταν πλησίαζα, δήθεν τυχαία, για να κρυφακούσω, δεν καταλάβαινα και πολλά. Μόνο κάτι δύσκολες λέξεις έπιανα, από αυτές που λένε οι μεγάλοι. Και μόλις αντιλαμβανόταν η μαμά το μάλλον αδιάκριτο βλέμμα μου, συνήθιζε να λέει τρυφερά: «Φώτη, αγάπη μου, γιατί δεν πας να δεις μήπως ξύπνησε η μπέμπα;» Και να πω ότι ξύπνησε ποτέ και δεν την πήραμε χαμπάρι; Τρεις μήνες τώρα που είναι στο σπίτι μας, όταν ξυπνάει, την ακούει μέχρι και η φουρνάρισσα στη γωνία!

Τον προηγούμενο μήνα κατεβήκαμε με τη μαμά στην πόλη, για να πάμε στον οφθαλμίατρο. Ο οφθαλμίατρός μου, ο κύριος Βρασίδας, είναι ένας κύριος πολύ συμπαθητικός. Είναι κοντός, μα δεν τον λες με τίποτα μικροκαμωμένο! Έχει μια μεγάλη, ολοστρόγγυλη κοιλίτσα και όλο γελάει δυνατά. Μάλιστα, φοράει και γυαλιά! Όπως τ’ ακούσατε: φοράει γυαλιά! Αν είσαι ολόκληρος οφθαλμίατρος και δεν μπορείς να γιατρέψεις τα ίδια σου τα μάτια, τι να τις κάνεις τις σπουδές και τα πτυχία;

Για να μη μακρηγορώ, όμως, με τις αμέτρητες παρατηρήσεις μου και την ατελείωτη συλλογή δεδομένων, θα σας πω την πιο συγκλονιστική μου ανακάλυψη των φετινών Χριστουγέννων. Εσείς μπορεί να τη θεωρήσετε ένα τυχαίο γεγονός. Μαζί, όμως, με όλα τ’ άλλα μέρη της έρευνάς μου, για μένα ήταν η αρχή της καταστροφής!

Το ιατρείο του κυρίου Βρασίδα δε φημίζεται για το καλό του γούστο και την κομψότητά του. Εκεί μέσα υπάρχουν ένα σωρό αταίριαστα πράγματα, μάλλον συνέπεια πολλών διαφορετικών μετακομίσεων και ανακαινίσεων. Πράγματα φίλων και συγγενών, που όλοι λυπούνται να πετάξουν, γιατί κάποτε τους κόστισαν μια περιουσία. Ειδικά τέτοιες μέρες, τέλη δηλαδή Δεκεμβρίου, όποτε κάνουμε το λάθος και πηγαίνουμε, το μετανιώνουμε πικρά. Από άκρη σ’ άκρη, τόσο το σαλόνι αναμονής, όσο και ο χώρος όπου εξετάζομαι, γεμίζουν με κάθε λογής χριστουγεννιάτικο στολίδι. Τα χρώματα των στολιδιών πολλά και διάφορα: κόκκινα, κίτρινα, πράσινα, βεραμάν, ρουά, χαλκοκόκκινα, μπορντορόδινα και ό,τι άλλο βάζει ανθρώπου νους.

Το πιο βασανιστικό, όμως, είναι τα εκατοντάδες παρδαλά λαμπάκια σε όλο το χώρο, που αναβοσβήνουν με κάθε πιθανό ρυθμό και με κάνουν αν βλέπω αστράκια σε όλο το δρόμο μέχρι το σπίτι. Σκέτο μαρτύριο! Αφού, και υγιής να είσαι, με αυτά αποκτάς σίγουρα μυωπία, αστιγματισμό, στραβισμό, μη σου πω και πρεσβυωπία! Αν ο κύριος Βρασίδας δεν ήταν τόσο ευγενικός και γελαστός, θα έλεγα πως όλα αυτά είναι μέρος ενός σατανικού σχεδίου, για να έχει πάντα πελάτες με όλων των ειδών τα προβλήματα στα μάτια.

Φέτος, όμως, όλα ήταν διαφορετικά. Στο σαλόνι αναμονής δεν είχε πολύ κόσμο, ούτε πολλά μωρά να τσιρίζουν διαρκώς ώσπου να έρθει η σειρά τους. Όμως, το πιο σημαντικό και τόσο ανακουφιστικό για τα καημένα τα ματάκια μου ήταν πως δεν υπήρχαν ούτε τα μισά στολίδια. Και από τα λαμπάκια, τα μισά είχαν καεί και δεν είχαν αντικατασταθεί. Τρομερό! Ποτέ δεν περίμενα ένα τέτοιο ήρεμο περιβάλλον σε αυτό το ιατρείο!

Η γραμματέας, η δεσποινίς Σούλα, με τα ολόλευκα δόντια και το μονίμως κατακόκκινο κραγιόν, έλειπε. Και, όπως κατάλαβα από την ακαταστασία και τη σκόνη στο γραφείο της, είχε να έρθει καιρό. Κρίμα, και ήταν τόσο αστεία και διασκεδαστική!

Ωστόσο, συχνά η συμπεριφορά της με προβλημάτιζε και πάντα την παρατηρούσα καλά καλά, μήπως και καταλάβω τι είναι αυτό που μας κρύβει. Ήταν κοντή, με λεπτά πόδια και τσιριχτή φωνή. Με τα μαλλιά της έκρυβε πάντα προσεχτικά τα αυτιά της. Μας κερνούσε συνέχεια κουραμπιέδες και μελομακάρονα, ό,τι εποχή και να πηγαίναμε. Μια φορά, μάλιστα, θα ορκιζόμουν πως την είδα να κρύβει κάτω από το γραφείο της κάτι κόκκινα παπούτσια με κουδουνάκια, σαν αυτά των ξωτικών.

Αυτές οι παρατηρήσεις μου, μαζί με άλλες, με έκαναν να πιστεύω πως πράγματι ήταν ξωτικό. Ναι, ένα από τα ξωτικά του Άγιου Βασίλη. Είναι γνωστό, εξάλλου, πως ο Άγιος Βασίλης, για να μάθει ποια παιδιά είναι καλά όλο το χρόνο, στέλνει συχνά τα ξωτικά για να μας παρακολουθούν.

Σχόλια

Ο Φώτης θέλει να ειδοποιήσει τα παιδιά όλου του κόσμου για να έρθουν στην παγκόσμια συνάντηση. Έτσι, επικοινωνεί με γνωστούς του στο εξωτερικό, οι φίλοι του γεμίζουν τον τόπο αφίσες, ενώ ο Ντίνος βγάζει ανακοίνωση σε όλες τις παιδικές ιστοσελίδες του κόσμου. Στη συνέχεια, για να μετακινηθούν όλοι οι σύνεδροι στην Ελλάδα, οι αεροπορικές εταιρίες, τα τρένα, τα πλοία και τα λεωφορεία προσφέρουν δωρεάν εισιτήρια στα παιδιά που ταξιδεύουν, οι αλυσίδες εστιατορίων ετοιμάζουν δωρεάν γεύματα, ενώ τα ξενοδοχεία διαθέτουν δωρεάν τα δωμάτιά τους! 

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη γενναιοδωρία των επιχειρηματικών κολοσσών, μια και πρόκειται για παραμύθι· αναρωτιέμαι ωστόσο, μήπως θα ήταν πιο απλό, ρεαλιστικό και ωφέλιμο η παγκόσμια αυτή συνέλευση να πραγματοποιηθεί στον κυβερνοχώρο. 

Απλό, αφού για την πραγματοποίηση μιας τηλεδιάσκεψης, αρκεί πλέον το πάτημα ενός κουμπιού. Ρεαλιστικό, αφού η μαγεία του διαδικτύου έχει αποδειχθεί ότι λειτουργεί, σε αντίθεση με τα φιλάνθρωπα αισθήματα των πολυεθνικών εταιριών, τα οποία εμφανίζονται πλέον μόνο στις χριστουγεννιάτικες ιστορίες. Και ωφέλιμο, επειδή θα παρουσίαζε στα παιδιά έναν τρόπο, τον οποίον όντως μπορούν να υιοθετήσουν για να επικοινωνήσουν με συνομηλίκους τους και να οργανώσουν κοινές δράσεις, στα πλαίσια της κουλτούρας του «παγκόσμιου πολίτη». Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ζούμε στον αιώνα της τεχνολογίας!

αν όλα τα παιδιά της γης... (πηγή)

Όπως είχαμε δει να συμβαίνει και στο Ένα τσαμπί σταφύλι, έτσι κι εδώ, τα παιδιά ενώνουν τα χέρια μέσα στο συμβολικά πυκνό σκοτάδι του παρόντος, για να στείλουν μηνύματα προς τους μεγάλους και να προετοιμάσουν ένα φωτεινότερο αύριο. Με σαφήνεια και μια υποψία διδακτισμού, σε τρία σημεία του κειμένου εκφράζεται η ανάγκη να ξεπεραστούν οι επιφανειακές (αλλά και οι πολιτισμικές, αξιακές, ιδεολογικές, κ.ά.) διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους, ώστε να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε και να  συνεργαστούμε. Συγκεκριμένα διαβάζουμε (σ.48) ότι όλοι είμαστε ίδιοι, αν και εξωτερικά φαινόμαστε τόσο διαφορετικοί· λίγο αργότερα πως (σ.50) Όλοι ήμασταν τόσο διαφορετικοί στην εμφάνιση, αλλά τόσο όμοιοι στο μυαλό, στην ψυχή και την καρδιά, ενώ στο τέλος ότι (σ.60) Όσο διαφορετικές κι αν είναι οι πατρίδες μας, οι θρησκείες μας, οι γλώσσες που μιλάμε, άλλο τόσο ίδιες είναι οι καρδιές μας...

Χρήση στην τάξη

Το κείμενο μας δίνει μια πολύ ωραία ιδέα για τις φετινές γιορτές. Αντί να ανταλλάξουμε μεταξύ μας δώρα και παιχνίδια που γρήγορα θα ξεχαστούν, θα μπορούσαμε να συγκεντρώσουμε με την τάξη μας τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης για να τα δωρίσουμε σε ανθρώπους που υποφέρουν. Άστεγοι, άνεργοι και μετανάστες, είναι ευκαιρία να νιώσουν φέτος λίγη ανθρώπινη ζεστασιά!

Τα χρήματα που συγκεντρώσαμε πέρσι, έγιναν τρόφιμα για τα Παιδικά Χωριά SOS. Δραστηριότητες σαν αυτή,
πέρα από τη συνεισφορά τους στο σύνολο, ενισχύουν την αυτοεκτίμηση των μαθητών και τη διάθεση προσφοράς

Μπορεί στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου να μη συναντάμε κάποιο παράρτημα, όμως το κενό αναπληρώνει μια ανάρτηση στην οποία ο εκδοτικός οίκος περιλαμβάνει μια απλοποιημένη θεατρική διασκευή του έργου όπως και έξι δραστηριότητες βασισμένες στο βιβλίο. Ανάμεσα σε αυτές συναντάμε ερωτήσεις Σωστό ή Λάθος, μια άσκηση δημιουργικής γραφής, το παρακάτω κρυπτόλεξο και άλλα ενδιαφέροντα. Καλή διασκέδαση!

Ο Φώτης και ο Αϊ-Βασίλης των Φώτων