Άνω Λεχ

Υπόθεση

Ο συνταξιούχος μηχανικός κύριος Χόπι, είναι ερωτευμένος με τη ζωόφιλη κυρία Σίλβερ, που μένει στο διαμέρισμα από κάτω του. Καθώς την παρακολουθεί μέρα με τη μέρα να δίνει όλη της την αγάπη στη χελώνα της, τον Άλφι, συλλαμβάνει ένα πανέξυπνο σχέδιο για να την εντυπωσιάσει και να κερδίσει την εκτίμησή της. Θα καταφέρουν άραγε εκατόν σαράντα χελώνες, κάμποσα μαρουλόφυλλα και ένα μαγικό ξόρκι, να του εξασφαλίσουν την ευτυχία;

Bégouën, Max

Χαρακτηριστικά
Εκδότης: Ψυχογιός
Συγγραφέας: Ρόαλντ Νταλ (Roald Dahl)
Τίτλος Πρωτοτύπου: Esio Trot
Μετάφραση: Χαρά Γιαννακοπούλου
Εικονογράφηση: Quentin Blake
ISBN: 978-960-453-729-7
Έτος 1ης Έκδοσης: 1990 (στα ελληνικά 2010)
Σελίδες: 80
Τιμή: περίπου 5 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Δ', Ε', Στ', Γυμνάσιο

Κριτική

Μια πανέξυπνη μικρή ερωτική ιστορία από τον θαυματοποιό Ρόαλντ Νταλ. Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα έργα του, τα μάτια μας δεν μπορούν να ξεκολλήσουν από το κείμενο, μέχρι να φτάσουμε στην τελευταία σελίδα. Εκεί, με μεγάλη χαρά, θα συναντήσουμε άλλες 13 σελίδες με ενδιαφέρουσες και αστείες πληροφορίες για τον συγγραφέα, τον εικονογράφο, αλλά και συμβουλές για επίδοξους συγγραφείς. Το διήγημα προτείνεται σε έμπειρους αναγνώστες των μεσαίων και μεγάλων τάξεων. Η παρουσίαση είναι βέβαια αφιερωμένη στη γιορτή των ερωτευμένων (ο έρως χρόνια δεν κοιτά) που πλησιάζει. Καλό είναι να αναφέρουμε ότι μέρος των εσόδων από την πώληση του βιβλίου πηγαίνουν στο φιλανθρωπικό ίδρυμα Ρόαλντ Νταλ οπότε μπορείτε να το αγοράζετε άφοβα. Για όσους το διαβάσουν και το συμπαθήσουν, ενημερώνουμε ότι το κείμενο έχει ήδη μεταφερθεί σε κινηματογραφικό σενάριο και στους επόμενους μήνες (άνοιξη 2014) ξεκινούν τα γυρίσματα μιας ομώνυμης ταινίας (Esio Trot), στην οποία θα πρωταγωνιστούν ο Ντάστιν Χόφμαν και η Τζούντι Ντεντς.

Η μετάφραση μας μεταφέρει με ζωντάνια την παιχνιδιάρικη διάθεση του συγγραφέα Απόλυτα συμπαγής πλοκή, χωρίς κενά ή "κοιλιά" Οι αναγνώστες μαθαίνουν ότι ο δρόμος για την επιτυχία περνάει μέσα από οργανωμένα σχέδια που ακολουθούνται υπεύθυνα

Θα μπορούσε κάποιος να κατηγορήσει τον ήρωα ότι χρησιμοποιεί τις χελωνίτσες ωφελιμιστικά, χωρίς να ενδιαφέρεται γι' αυτές, μόνο και μόνο για να φτάσει στον ρομαντικό σκοπό του. Ένα ακόμα λάθος συμπέρασμα που θα μπορούσε να εξαχθεί είναι ότι επιτρέπεται να εξαπατούμε τους άλλους για να κερδίσουμε την προσοχή και την εμπιστοσύνη τους

Αξίες - Θέματα

Ζωοφιλία, Αγάπη, Χιούμορ

Σκηνές που ξεχωρίσαμε

Θυμάμαι ακόμα την πρώτη αλλαγή χελώνας από το μπαλκόνι του κυρίου Χόπι, αλλά και το happy end όπου ο συνταξιούχος κατεβαίνει ενθουσιασμένος τα σκαλοπάτια για να βρεθεί στην αγκαλιά της γειτόνισσάς του κυρίας Σίλβερ. (σ.71-72)

Εικονογράφηση

Πλούσια εικονογράφηση (σχεδόν σε κάθε σελίδα) από τον Κουέντιν Μπλακ, τον αγαπημένο εικονογράφο του Ρόαλντ Νταλ, που με τα σκίτσα του συνοδεύει όλα (σχεδόν) τα έργα του συγγραφέα από το 1976.

Απόσπασμα 

Ο κύριος Χόπι ζούσε σε ένα μικρό μικρό διαμέρισμα, σε μια μεγάλη μεγάλη πολυκατοικία. Ζούσε μόνος του. Και σε όλη του τη ζωή μόνος ήταν, μα τώρα που είχε πάρει πια σύνταξη από τη δουλειά του, ένιωθε ακόμη πιο μόνος. 

Ο κύριος Χόπι δυο αγάπες είχε στη ζωή του. Η μία ήταν τα λουλούδια στο μπαλκόνι του∙ λουλούδια σε γλάστρες, σε πανέρια, σε βαρέλια, παντού – και το καλοκαίρι, το μικρό μπαλκόνι γινόταν ένα πανηγύρι από χρώματα. 

Η δεύτερη αγάπη του κυρίου Χόπι ήταν ένα μυστικό που το κρατούσε καλά φυλαγμένο μέσα του.

Το μπαλκόνι ακριβώς από κάτω από του κυρίου Χόπι ήταν πιο μεγάλο από το δικό του και εξείχε λιγάκι από το κτίριο. Έτσι ο κύριος Χόπι είχε πάντα θαυμάσια θέα του τι γινόταν στο μπαλκόνι εκείνο, που ανήκε σε μια πολύ ελκυστική μεσόκοπη κυρία, ονόματι κυρία Σίλβερ. Η κυρία Σίλβερ ήταν χήρα και ζούσε κι εκείνη μόνη της. Και παρόλο που δεν το ήξερε, εκείνη ήταν η μυστική αγάπη του κυρίου Χόπι! Χρόνια ολόκληρα την αγαπούσε απ’ το μπαλκόνι του, μα ήταν τόσο ντροπαλός, που ποτέ δεν είχε καταφέρει να της δείξει έστω και μια τόση δα υπόνοια της αγάπης του. 

Κάθε πρωί, ο κύριος Χόπι και η κυρία Σίλβερ αντάλλασσαν δύο – τρεις τυπικές κουβέντες, ο ένας κοιτώντας επάνω από το κάτω μπαλκόνι κι ο άλλος κοιτώντας κάτω από το επάνω μπαλκόνι, αλλά μέχρι εκεί. Η απόσταση ανάμεσα στα μπαλκόνια τους μπορεί να ήταν ελάχιστη, αλλά στον κύριο Χόπι φάνταζε σαν να τους χώριζαν χιλιάδες χιλιόμετρα. Λαχταρούσε να καλέσει την κυρία Σίλβερ στο σπίτι του, για ένα τσάι με μπισκότα, αλλά κάθε φορά που οι λέξεις πήγαιναν να σχηματιστούν στα χείλια του, το θάρρος του τον εγκατέλειπε. Όπως είπα, ήταν ένας πολύ πολύ ντροπαλός άνθρωπος. 

Αχ, αχ, έλεγε συνέχεια από μέσα του. Αχ και να μπορούσε να κάνει κάτι φοβερό, όπως να της σώσει τη ζωή από μια συμμορία ένοπλων κακοποιών, ας πούμε, κάτι που θα τον έκανε ήρωα στα μάτια της. Αχ και να μπορούσε…

Το πρόβλημα με την κυρία Σίλβερ ήταν πως όλη της την αγάπη την έδινε σε κάποιον άλλο και αυτός ο άλλος ήταν μια μικρή χελώνα που την έλεγαν Άλφι. Κάθε μέρα, όταν ο κύριος χόπι έσκυβε στο μπαλκόνι του και κοιτούσε το δικό της, έβλεπε την κυρία Σίλβερ να ψιθυρίζει τρυφερά λογάκια στον Άλφι και να του χαϊδεύει το καβούκι. Ε, το πόσο ζήλευε, δε φαντάζεστε! Αχ, καθόλου δε θα τον πείραζε να γινόταν κι εκείνος χελώνα, αν ήταν να την ακούει να του ψιθυρίζει τρυφερά λογάκια στ’ αυτί και να του χαϊδεύει το καβούκι. 

Ο Άλφι ζούσε χρόνια με την κυρία Σίλβερ. Έμενε στο μπαλκόνι της χειμώνα – καλοκαίρι. Η κυρία Σίλβερ του είχε βάλει και σανίδες στις άκρες του μπαλκονιού, για να κάνει τις βόλτες του χωρίς να κινδυνεύει να πέσει στο κενό, ενώ σε μια γωνιά υπήρχε ένα σπιτάκι όπου ο Άλφι έμπαινε τη νύχτα για να κοιμηθεί. 

Όταν ο καιρός άρχιζε να κρυώνει, κάπου το Νοέμβρη, η κυρία Σίλβερ γέμιζε το σπιτάκι του Άλφι με ξερά χόρτα και η χελώνα χωνόταν από κάτω και κοιμόταν μήνες ολόκληρους, χωρίς φαγητό και νερό. Έπεφτε, δηλαδή, σε χειμερία νάρκη.

Κι όταν πλησίαζε η άνοιξη και ο Άλφι ένιωθε τον καιρό να ζεσταίνει σιγά σιγά, ξεμύτιζε από το σπιτάκι του και έκανε τα πρώτα του βηματάκια στο μπαλκόνι. Ε, εκεί να δείτε χαρά που έκανε η κυρία Σίλβερ!  Χτυπούσε παλαμάκια και φώναζε καταχαρούμενη: «Καλωσήρθες, Άλφι μου, αγαπούλα μου γλυκιά ! Αχ, πόσο μα πόσο μου έλειψες!»

Κάτι τέτοιες στιγμές ήταν που ευχόταν ο κύριος Χόπι να έπαιρνε τη θέση του Άλφι και να γινόταν χελώνα. 

Και τώρα πάμε σε ένα πολύ συγκεκριμένο πρωινό του Μαΐου, ένα πρωινό πολύ φωτεινό, που άλλαξε τη ζωή του κυρίου Χόπι με τον πιο απρόσμενο τρόπο. ήταν σκυμμένος στα κάγκελα του μπαλκονιού του και κοιτούσε την κυρία Σίλβερ που σέρβιρε στον Άλφι το πρωινό του. 

Χρήση στην τάξη - Δραστηριότητες

Εκτός από την υπέροχη αφήγηση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο επινόησης και γραφής για εκθέσεις της Ε' και Στ', η ιστορία του ερωτευμένου κυρίου Χόπι μπορεί να αξιοποιηθεί και με μια σειρά άλλους τρόπους

Η "χελωνίστικη γλώσσα των Βεδουίνων" για παράδειγμα, αποτελεί μια καλή αφορμή για να διασκεδάσουμε δημιουργικά στην τάξη, κωδικοποιώντας και αποδωδικοποιώντας. "!ΑΡΕΜΗΛΑΚ" μπορεί να γράψει ο δάσκαλος στον πίνακα και να περιμένει αντιδράσεις. Αν δεν του πουν "πάρε μήλα", μπορεί να συνεχίσει πιο κάτω: "?ΩΦΑΡΓ ΣΑΣ ΙΤ ΕΤΕΝΙΑΒΑΛΑΤΑΚ". Και αν όντως τα παιδιά δείξουν ενδιαφέρον (στο κάτω κάτω χάνουμε μάθημα), μπορεί να εξηγήσει τον μυστικό αυτό κώδικα ώστε οι μαθητές να επικοινωνήσουν μεταξύ τους με γραπτά μηνύματα! Όσοι δεν τα καταφέρνουν εύκολα, μπορούν να περιοριστούν στο να ανακαλύψουν πώς γράφεται το όνομά τους στα χελωνίστικα.

Στα μαθηματικά, η λίστα με τις χελώνες στις σελίδες 56-57, ξεκινάει μια ακολουθία αριθμών (το βάρος κάθε χελώνας) που μπορεί να μετατραπεί σε μαθηματικό πρόβλημα. Π.χ. αν ο κύριος Χόπι συνέχιζε να αλλάζει χελώνες στο μπαλκόνι της κυρίας Σίλβερ, η χελώνα Νο 100, τι βάρος θα είχε;

Εφαρμόζοντας μερικές ιδέες από τη Φιλαναγνωσία, μπορούμε επίσης να παίξουμε με πιο εξεζητημένες δραστηριότητες, όπως

-  τι θα συνέβαινε αν....; 

Τι θα συνέβαινε αν η κυρία Σίλβερ, αποφάσιζε να ανέβει για καφέ στο σπίτι του κυρίου Χόπι, ενώσω οι 140 χελώνες ήταν ακόμα εκεί; Προφανώς θα στεκόταν ανυπόμονα στο κατώφλι όσο ο ερωτευμένος συνταξιούχος θα προσπαθούσε να την κρατήσει έξω από το διαμέρισμά του. Αυτοσχεδιάζουμε στην τάξη με ένα αγόρι στην πόρτα του σπιτιού και ένα κορίτσι να παίζει τον ρόλο της κυρίας Σίλβερ. Δοκιμάζουμε με διάφορα ζευγάρια μέχρι να παίξουν όλοι ή να πέσουν από τα γέλια στο πάτωμα.

- κατασκευή λίμερικς

Ο κύριος Χόπι ο συνταξιούχος

με μια κυρία ήταν ερωτευμένος 

που αγάπη είχε μόνο για τις χελώνες

γι’ αυτό και κείνος την ξεγέλασε

ο κύριος Χόπι ο συνταξιούχος

- συνάντηση κορυφής

Γράφουμε στον πίνακα τα βασικά χαρακτηριστικά ενός χαρακτήρα της ιστορίας, ας πούμε του κυρίου Χόπι: 

• συνταξιούχος μηχανικός
• ερωτευμένος με μια γειτόνισσα
• ζει στην Αγγλία 
• πονηρός και επινοητικός

Ζητάμε από τους μαθητές να διαλέξουν έναν αγαπημένο τους λογοτεχνικό ήρωα, να καταγράψουν τα δικά του βασικά στοιχεία και στη συνέχεια να επινοήσουν μια ιστορία στην οποία ο ήρωας αυτός συναντιέται με τον κύριο Χόπι! Το δικό μου μυαλό για κάποιον απροσδιόριστο λόγο δεν πήγε σε λογοτεχνικό ήρωα, αλλά στον Σάκα τον Ζουλού. Δε φαντάζομαι να σας πειράζει; Ιδού τα χαρακτηριστικά του: 

• πολεμιστής και αρχηγός των Ζουλού
• γενναίος αλλά αυταρχικός
• ζει στη Νότια Αφρική
• θέλει να κατακτήσει τον κόσμο

Ο κύριος Χόπι έχει παντρευτεί την αγαπημένη του κυρία Σίλβερ και ζουν σ' ένα όμορφο σπίτι με πολλές χελώνες. Μια μέρα τον επισκέπτεται ο Άλφι, το παλιό χελωνάκι της γυναίκας του και ζητάει βοήθεια: Ο Σάκα, ο αρχηγός των Ζουλού, έγινε βασιλιάς και νικάει όλους τους εχθρούς του. Όσο νικάει, τόσο ο στρατός του μεγαλώνει. Και όσο ο στρατός του μεγαλώνει, τόσο περισσότερο τρώει. Έχει φτάσει ήδη στη Βόρεια Αφρική και τώρα τρώει τις καμήλες που βρήκε εκεί. Σειρά όμως θα έχουν τα χελωνάκια και ο Άλφι φοβάται για την οικογένειά του. Επειδή λοιπόν ο κύριος Χόπι χρωστάει χάρη στον Άλφι, -χάρη σ' αυτόν κέρδισε την καρδιά της κυρίας Σίλβερ- αποφασίζει να τον βοηθήσει. Παίρνει το αεροπλάνο και κατεβαίνει στην Αφρική να βρει τον Σάκα. 

- Εσύ είσαι ο Σάκα;

- Εγώ. Και του λόγου σου;

- Χόπι. 

- Και τι Χόπι; ε.. και τι θέλει;

- Να μην τρώτε τα χελωνάκια.

- Και τι να φάει; Έχει πέσει λόρδα.

- Να, κοιτάξτε εδώ: σας έφερα κονσέρβες φασόλια και σοκολάτες. 

Ο Σάκα κατάπιε λίγα φασόλια και δεν είπε τίποτα, μόλις όμως δοκίμασε τη σοκολάτα, γούρλωσε τα μάτια του και είπε ενθουσιασμένος:

- Αυτό καταπληκτικό! Πού φυτρώνει; 

- Εδώ πιο κάτω, αλλά σας το κλέβουμε και το επεξεργαζόμαστε στη χώρα μου, την Αγγλία, του απάντησε ο κύριος Χόπι. 

Όχι πολύ σοφή απάντηση, γιατί από εκείνη τη μέρα ο Σάκα με τον στρατό του προσπαθούν μανιασμένα να κατακτήσουν τη Μεγάλη Βρετανία για να φάνε τις σοκολάτες της. Κανείς δεν τους είπε ότι μπορούν απλώς να πάνε στο σούπερ μάρκετ.

Περισσότερα για το αγαπημένο γλυκό, στο Ο Τσάρλι και το εργοστάσιο της σοκολάτας, έργο ποιου άλλου; επίσης του Ρόαλντ Νταλ! Καλή διασκέδαση...

Άνω Λεχ