Οικογένεια Αναμπουμπούλα

Υπόθεση

Η Οικογένεια Αναμπουμπούλα δεν είναι μια συνηθισμένη οικογένεια, καθώς όλα τα μέλη της (οι γονείς, τα επτά παιδιά και οι έξι θαμμένοι στην αυλή πρόγονοι) είναι μάγοι και μάγισσες. Οι γείτονες που μένουν στο διπλανό σπίτι έπρεπε να ξέρουν ότι ποτέ δεν πρέπει να ενοχλείς μια οικογένεια μάγων και μαγισσών (ούτε και τα κατοικίδιά τους - φίδια, γύπες, βαμπίρ, κατσαρίδες, ντόντο, νυχτόβια χέλια, κ.ά.). Δυστυχώς, όμως, έκαναν αυτό το μοιραίο λάθος. Και μαθαίνουν τώρα από πρώτο χέρι τι κάνουν οι Αναμπουμπούλες στους κακούς γείτονες...

Χαρακτηριστικά 

Εκδότης: Πατάκης

Συγγραφέας: Κόλιν Τόμπσον (Colin Thompson)
Μετάφραση: Γιάννης Παπαδημητρίου
Εικονογράφος: Κόλιν Τόμπσον (Colin Thompson)
Τίτλος πρωτοτύπου: The Floods - Neighbours

1η Έκδοση:2005 (στα ελληνικά 2006)

ISBN: 978-960-16-2485-3
Σελίδες: 165
Τιμή: περίπου 7 ευρώ

Ηλεκτρονική αγορά εδώ
To site της οικογένειας Αναμπουμπούλα εδώ!

Τάξεις: Στ', Γυμνάσιο

Κριτική

Μακάβρια ιστορία "χαριτωμένης φρίκης", γεμάτη με σκοτεινό χιούμορ και πιτσιλισμένη με  αηδιαστικές σκηνές, που μάλλον στοχεύουν στο να τραβήξουν το ενδιαφέρον των πιο "προχωρημένων" αγοριών. Η γλώσσα του έργου είναι σχετικά απλή αλλά όχι πάντοτε αθώα, και τα νοήματα σίγουρα δεν θα δυσκολεύσουν τους νεαρούς αναγνώστες. H μετάφραση αφήνει το κείμενο να ρέει, ενώ η κάπως χονδροειδής εικονογράφηση (η απόδοση των γειτόνων μου θύμισε λίγο σκίτσα του αείμνηστου Jean Marc Reiser) συμπληρώνει το παρακμιακό σκηνικό και συμβάλλει στην όλη ατμόσφαιρα. Η ιστορία είναι χωρισμένη σε 16 μικρά κεφάλαια που δεν κουράζουν, ενώ το στήσιμο του βιβλίου είναι πολύ προσεγμένο. Στο τέλος του, όσοι συμπαθήσουν τους ήρωες, θα βρουν περισσότερες πληροφορίες γι' αυτούς, όπως επίσης μια κάτοψη του σπιτιού με τον κήπο-νεκροταφείο, μερικές εξωφρενικές συμβουλές οικοκυρικής, αλλά και χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή ενός ηλεκτρικού νεκραναστάτη... φαντάζομαι όλο και κάποιος θα τον αναζητήσει μετά την προβολή του Frankenweenie.

Στην πατρίδα της την Αυστραλία, η σειρά (The Floods) είναι τόσο δημοφιλής, ώστε τον Φεβρουάριο του 2013 θα κυκλοφορήσει ο 12ος τίτλος της. Στη χώρα μας μάλλον δεν σημείωσε την αναμενόμενη εμπορική επιτυχία κι έτσι προς το παρόν δεν υπάρχει πρόθεση να μεταφραστούν επόμενα βιβλία. Πάλι καλά που μεταφράστηκε και τούτο δηλαδή, γιατί αν το εξετάζαμε σύμφωνα με τα τυπικά κριτήρια της Παιδικής Λογοτεχνίας, δεν θα εντασσόταν καν στην κατηγορία! -χωλαίνει στο σκέλος "ηθικά ωφέλιμο", αφού ρέπει προς τη βία, τον σαδισμό και την αντιδικία.

Το βιβλίο απευθύνεται κατά τη γνώμη μου σε ένα πολύ ιδιαίτερο κοινό. Εμείς θα το προτείναμε πιθανόν σε μαθητές Στ' τάξης ή Γυμνασίου, μάλλον σε αγόρια και σίγουρα σε παιδιά με συγκεκριμένα γούστα, που είτε δηλαδή εκτιμούν την υποκουλτούρα του dark-goth, είτε διασκεδάζουν με το καυστικό φρικώδες χιούμορ παρακμής που παρόμοιό του συναντάμε στους Βλακέντιους (Twits) του R. Dahl, τα Πειραματόζωα του Αρκά, ή τον Vincent του Tim Burton. Μια και το έργο είναι εμπνευσμένο από τη σειρά Οικογένεια Άνταμς, ένα παλιό στιγμιότυπο θα σας βάλει κάπως στο κλίμα (το επεισόδιο όχι τυχαία σχετικό με την εκπαίδευση). Καλού κακού, διαβάστε και το απόσπασμα, και οι συντηρητικότεροι εξ υμών, ας είστε προετοιμασμένοι να συναντήσετε αρκετά μη συνηθισμένα πλάσματα και μη αποδεκτές συμπεριφορές.

Μαθαίνω ότι υπάρχουν γονείς που είναι φανατικοί επικριτές της σειράς και απαγορεύουν στα παιδιά τους να την αγγίξουν! Κατανοητό ως ένα βαθμό, αλλά και υπερβολικό, ειδικά για ένα βιβλίο που έστω και με έναν (αρκετά) ιδιαίτερο τρόπο, είναι απλώς χιουμοριστικό. Στο κάτω κάτω, κάθε μικρός αναγνώστης έχει δικαίωμα να διαβάζει εκείνα τα (παιδικά) βιβλία που τον ευχαριστούν περισσότερο... ή μήπως όχι;  Από την άλλη, θα συμφωνήσω ότι στο κείμενο περιλαμβάνονται μερικά πολύ κακά παραδείγματα προς μίμηση (σ.39 το χόμπι του Τζίμη  ήταν να μπαίνει κρυφά στα σπίτια των άλλων, να κατουράει πάνω στα έπιπλά τους και να ψήνει κούκλες Μπάρμπι στο φούρνο της κουζίνας τους) ενώ τα οφέλη που μπορεί ένα νεαρό παιδί να αποκομίσει από το συγκεκριμένο ανάγνωσμα, είναι περιορισμένα -κάτι που ωστόσο ισχύει και για πληθώρα άλλων τίτλων. Από μια άλλη οπτική πάντως, ίσως η παιγνιώδης ενασχόληση με τέρατα και σιχαμερές καταστάσεις να μπορούσε να βοηθήσει ορισμένους μαθητές στο να ξεπεράσουν κάποιες φοβίες τους - κάπως σαν το θεραπευτικό παιχνίδι.

Πριν ολοκληρώσουμε, να αναφέρουμε ότι στην ιστορία γίνεται έμμεση κριτική στα ΜΜΕ και γενικότερα την καταναλωτική κοινωνία του δυτικού κόσμου, που παράγει ανθρώπους - τέρατα. Αυτoί καταδικάζονται και γελοιοποιούνται στο πρόσωπο όχι των Αναμπουμπουλέων, που είναι κυριολεκτικά τέρατα, αλλά των γειτόνων τους Στραπάτσων, που είναι τέρατα μόνο μεταφορικά: όλη μέρα τρώνε μπροστά στην τηλεόραση κολυμπώντας μέσα στη βρώμα και την παρακμή, είναι απατεώνες και μισούν τα παιδιά τους. Απαίσιοι χαρακτήρες δηλαδή -αλλά και θύματα του συστήματος- προσπαθούν τελικά να μαζέψουν πάνω τους όλες τις αμαρτίες του κόσμου, για να μην ενοχληθούμε όταν αρχίσουν να υποφέρουν! (Θυμίζω εδώ τα παιδιά-ανταγωνιστές του Τσάρλι στο ο Τσάρλι και το Εργοστάσιο της Σοκολάτας, που επίσης συγκεντρώνουν ένα σωρό απεχθή κουσούρια πριν βρούνε τον μπελά τους από τον συγγραφέα).

Αξίες - Θέματα
Φαντασία, Χιούμορ, Διαφορετικότητα, Μαγεία

Εικονογράφηση

Απόσπασμα
Το πρωινό της οικογένειας Αναμπουμπούλα ήταν κάπως διαφορετικό από αυτό που ξέρουμε στα δικά μας σπίτια. Ο Αττίλας ο γάτος γύριζε από δω κι από κει στην κουζίνα και συνεχώς τριβόταν σε κάποιο πόδι. Η οικογένεια ποτέ δεν ανακάλυψε από πού είχε έρθει αυτό το πόδι ή σε ποιον ανήκε αλλά κάθε πρωί το πόδι αυτό εμφανιζόταν κανονικά στο σπίτι τους, μαζί με όλους τους υπόλοιπους.

Την ώρα του πρωινού, όλοι έτρεχαν από δω κι από κει, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι στα κανονικά σπίτια. Όχι όμως επειδή τα παιδιά ήταν άτακτα και ήθελαν να κάνουν του κεφαλιού τους, αλλά επειδή το πρωινό τους πάσχιζε συνεχώς να τους ξεφύγει.

«Άρρωστε! Άλαλε! Σταματήστε επιτέλους να παίζετε με το πρωινό σας και καθίστε να το φάτε!» φώναξε η Μαυρόννα.

«Ναι, μαμά, θα το φάμε, αλλά κοίτα, είναι καταπληκτικό: το πετάμε στο ταβάνι και κολλάει!» της απάντησε ο Άρρωστος. Ο Άλαλος συμφώνησε, κουνώντας απλώς το κεφάλι του και αφήνοντας ένα γρύλισμα. Ο Άλαλος πάντοτε σκέφτεται τα ίδια πράγματα με το δίδυμο αδερφό του, οπότε βαριέται να επαναλαμβάνει ό,τι λέει ο Άρρωστος.

«Χρυσό μου, όλοι μπορούν να κάνουν τους γυμνοσάλιαγκες να κολλάνε στο ταβάνι. Δεν είναι δα και μεγάλο κατόρθωμα! Τρώγε τους όμως τώρα, πριν τους φύγει η ωραία, ζουμερή γλίτσα».

Κάθε φορά, όμως, τουλάχιστον ένας γυμνοσάλιαγκας γλιστρούσε από το ψωμί τους και έτρεχε να βρει καταφύγιο κάτω από την ηλεκτρική κουζίνα.

«Μπέττυ, σταμάτα να βασανίζεις τις ζαχαρένιες νυχτερίδες» είπε η Μαυρόννα. «Βούτηξέ τες στο ζεστό γάλα και τρώγε, αλλιώς θα χρειαστεί να ξαναγυρίσεις στις φρουτόκρεμες».

Το πρόβλημα ήταν ότι η Μπέττυ ήταν πολύ μικρή για να μπορεί να τρώει ζαχαρένιες νυχτερίδες. Ήταν μόνο δέκα χρονών, βλέπετε, και τα μικρά της χεράκια δεν μπορούσαν να τις συγκρατήσουν. Δεν τις βασάνιζε τις νυχτερίδες –δεν ήταν τόσο κακό κορίτσι- ,αλλά κάθε φορά που έπιανε μια με το κουτάλι της και την έφερνε προς το στόμα της, η νυχτερίδα της ξέφευγε και πετούσε για να κρυφτεί πίσω από το ψυγείο. Η Μπέττυ είχε αναγκαστεί να τις αρπάζει με τα χέρια της και να τις τρώει, παρόλο που δεν ήταν και τόσο σωστή αυτή η συμπεριφορά.

Ο Αττίλας ο γάτος συμμετείχε κι αυτός στο γενικό χάος, χοροπηδώντας πάνω στα μάτια της ηλεκτρικής κουζίνας: κυνηγούσε τις νυχτερίδες αλλά, φυσικά, ποτέ δεν κατάφερνε να τις πιάσει.

Μετά το πρωινό, για μία περίπου ώρα, ο Αττίλας βυθιζόταν στη στενοχώρια. Ήταν άσος στο να πιάνει πουλάκια και να τα κάνει χίλια κομμάτια, αλλά νυχτερίδα δεν είχε πιάσει ποτέ του. Παρόλα αυτά, κανένας δεν είχε σκεφτεί να του πει πως οι ζαχαρένιες νυχτερίδες έχουν ένα ειδικό ραντάρ και σε βλέπουν όταν πλησιάζεις.

Ο Βαρούλκος και η Μερλινιάννα είχαν κι αυτοί τα δικά τους προβλήματα με το πρωινό. Τα μυαλά αρουραίων που είχαν στο πιάτο τους ήταν τόσο γλιστερά, ώστε έπεφταν συνεχώς κάτω, στο πάτωμα, κι έτρεχαν κι αυτά κάτω από την ηλεκτρική κουζίνα, παρέα με τους γυμνοσάλιαγκες.

«Επιτέλους, βρε παιδιά! Αν δεν μπορείτε να σταματήσετε το χαζολόγημα, στο εξής θα σας δίνω δημητριακά για πρωινό» είπε η Μαυρόννα, ρίχνοντας εντόσθια δικηγόρου μέσα στο πιατάκι της Σατανέλλας, δίπλα στην πίσω πόρτα του σπιτιού. Η Σατανέλλα έτρωγε πάντα δίπλα στο χαλάκι του γάτου, για να μπορεί να πετιέται γρήγορα έξω στον κήπο. Πολλές φορές, ξερνούσε το φαγητό της και το έτρωγε πάλι και πάλι, μέχρι να αποφασίσει κάποια στιγμή να το κρατήσει στο στομάχι της.

«Μπλιάαααχχχ, δημητριακά» είπε ο Άρρωστος.

«Σίχαμα!» συμπλήρωσε η Μπέττυ.

Μέχρι τα έξι μικρότερα παιδιά να πιάσουν το πρωινό τους και να το φάνε ή να του ρουφήξουν τα σπλάχνα, ίσα που προλάβαιναν να σκουπίσουν τα αίματα και τη γλίτσα από το πιγούνι τους* και να τρέξουν στο μαγικό σχολικό λεωφορείο που εμφανιζόταν κάθε πρωί σε ένα από τα κελάρια του σπιτιού.

«Γρήγορα, παιδιά, βιαστείτε. Το λεωφορείο έρχεται όπου να’ ναι» τους φώναξε η Μαυρόννα. «Ανακατέψτε τα μαλλιά σας και φροντίστε να υπάρχουν ίχνη από αίμα σ’ όλα σας τα νύχια. Δε θέλω να λένε οι άλλοι γονείς ότι δε σας μεγαλώνω σωστά».

«Μαμάαα, η Σατανέλλα έφαγε τις ασκήσεις μου!» είπε η Μερλινάννα.

«Εντάξει, εντάξει! Θα τις ξεράσει πάλι, όταν φτάσετε στο σχολείο» απάντησε η μητέρα της. «Άρρωστε, μην ξεχάσεις να κλειδώσεις την τσάντα σου. Δε θέλω να ξεφύγει πάλι το κολατσιό σου και να δαγκώσει τον οδηγό».

* Και να στύψουν την πετσέτα μέσα σε ένα βαθύ πιάτο από όπου θα έτρωγαν πρωινό τα νυχτόβια χέλια. (Στο τέλος του βιβλίου θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τα νυχτόβια χέλια και για τα διάφορα άλλα κατοικίδια ζώα της οικογένειας Αναμπουμπούλα.)

το εξώφυλλο της 12ης συνέχειας

Προβληματισμοί για συζήτηση 

Αυτοδικία - Get off my property!

Το δίδαγμα: "όταν κάποιος μας ενοχλεί, του δίνουμε ένα καλό μάθημα" είναι αρκετά προβεβλημένο στην ιστορία, οπότε αν δεν επιθυμούμε τα παιδιά που θα τη διαβάσουν να ενθαρρυνθούν* σε εκδήλωση παρόμοιας συμπεριφοράς (με αφορμή μάλιστα ένα βιβλίο), καλό θα ήταν να συζητήσουμε μαζί τους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά.
(*Βέβαια και μεις έχουμε μεγαλώσει με θέατρο σκιών αλλά δεν σημαίνει ότι μετά καρπαζώνουμε όποιον βλέπουμε στο δρόμο)

Ένα πιθανό επιχείρημα θα μπορούσε να είναι: Όπως όλα όσα διαβάζουμε σε αυτή την ιστορία (μαγικά, τέρατα, δολοφονίες, μεταμορφώσεις) είναι για να γελάσουμε και δεν έχουν θέση στην πραγματική μας ζωή, έτσι και η αυτοδικία δεν έχει θέση στην καθημερινότητα. Άλλωστε δεν λύνει τα προβλήματα, αλλά αντίθετα δημιουργεί περισσότερα από δαύτα, γεννάει τύψεις και αντεκδικήσεις. Θα μπορούσαμε επίσης να συνδυάσουμε αυτή την κουβέντα με το θέμα της σχολικής βίας. Όταν κάποιος μας απειλεί ή μας επιτίθεται, το σωστό δεν είναι να προσπαθούμε να τον αντιμετωπίσουμε ή να τον τιμωρήσουμε μόνοι μας, ούτε βέβαια να το κρατάμε μανιάτικο (βεντέτα), αλλά να απευθυνόμαστε σε κάποιον μεγαλύτερο για να αποδοθεί δικαιοσύνη.

Χρήση στην τάξη

Καταρχάς, η πρότασή μας είναι να μη χρησιμοποιηθεί το παρόν ανάγνωσμα στην τάξη, μια και πολλά μπορεί να συμβούν (αντιδράσεις γονέων ή παιδιών με μη συμβατό χιούμορ ή απλώς πιο ευαίσθητο στομάχι) για τα οποία οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί δεν θα θέλαμε να είμαστε υπαίτιοι. Από εκεί και πέρα, αν κάποιος επιθυμεί διακαώς να αξιοποιήσει την οικογένεια Αναμπουμπούλα, μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποια αποσπάσματά της ως αφόρμηση για να μιλήσει για τη διαφορετικότητα. Και αυτό γιατί θεωρητικά, τα παιδιά που δέχονται ως ήρωες όλα αυτά τα τέρατα και διασκεδάζουν με τις ιστορίες τους, μάλλον είναι έτοιμα να αποδεχτούν το διαφορετικό και στην καθημερινότητά τους. Με τη διαφορά βέβαια ότι στο κείμενο οι διαφορετικοί γίνονται θύτες και τιμωροί, ενώ στον έξω κόσμο συνήθως αποτελούν τα θύματα και τους τιμωρημένους.

Τώρα, αν κρίνει ο εκπαιδευτικός ότι το τμήμα του είναι καθολικά προικισμένο με μακάβριο χιούμορ και θεωρήσει ότι εικόνες όπως αυτές του αποσπάσματος δεν σοκάρουν τα παιδιά, μπορεί να το αξιοποιήσει και την ώρα των εικαστικών, ζωγραφίζοντας με θέμα π.χ. το ιδιαίτερο πρωινό της συγκεκριμένης οικογένειας, ή τις συνήθειες κάποιας άλλης, εξίσου απίθανης. Ζητούμενο φυσικά, η καλλιέργεια της φαντασίας, της ενσυναίσθησης και (γιατί όχι;) της ανοχής προς τη διαφορετικότητα.

Οικογένεια Αναμπουμπούλα