Με αγάπη, Κλάρις Μπιν

Υπόθεση

Η Κλάρις Μπιν είναι ένα ονειροπόλο, διαρκώς αφηρημένο κορίτσι, που τρελαίνεται να διαβάζει μια σειρά βιβλίων μυστηρίου, τις "Περιπέτειες της Ρούμπι Ρέντφορντ". Αγαπάει τόσο την ηρωίδα, που προσπαθεί πάντα να ακολουθεί τις συμβουλές της και να μιμείται τις ατάκες της. Μαζί με τη συμμαθήτριά της, τη Μπέτι, θέλουν να κερδίσουν το μεγάλο βραβείο του διαγωνισμού παρουσίασης βιβλίου. Άραγε θα τα καταφέρουν;

Χαρακτηριστικά
Εκδότης: Πατάκης
Συγγραφέας: Λόρεν Τσάιλντ (Lauren Child)
Εικονογράφηση: Λόρεν Τσάιλντ (Lauren Child)
Τίτλος πρωτοτύπου: Utterly Me, Clarice Bean
Μετάφραση: Φίλιππος Μανδηλαράς
ISBN: 978-960-16-2105-0
Έτος 1ης Έκδοσης: 2002 (στα ελληνικά 2006)
Σελίδες:196
Τιμή: περίπου 8 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Δ', Ε', Στ'

Κριτική

Το πρώτο από τα βιβλία της βραβευμένης σειράς με τις περιπέτειες της Κλάρις Μπιν που μπορούμε να απολαύσουμε στα ελληνικά. Η σειρά μετράει 7 τίτλους και στη γλώσσα μας έχουν (προς το παρόν) μεταφραστεί μόλις οι τρεις τελευταίοι. Πολύ πιθανό όμως να μην υπάρξει συνέχεια, μια και από το 2011 η Κλάρις φαίνεται να δίνει τη σκυτάλη σε μια νέα σειρά όπου πρωταγωνίστρια θα είναι η Ρούμπι Ρέντφορντ. Το "Με αγάπη, Κλάρις Μπιν", είναι ένα ιδιαίτερα χαριτωμένο βιβλίο. Η γραφή είναι πρωτοπρόσωπη και αρκετά απλή, και παρότι η ιστορία δεν χωρίζεται σε κεφάλαια, το στήσιμο του κειμένου είναι τόσο έξυπνο, ώστε ακόμα και οι άπειροι αναγνώστες δεν θα κουραστούν. Η επιμέλεια είναι προσεγμένη, αν και η ασπρόμαυρη εικονογράφηση (της ίδιας της συγγραφέως) περιορίζεται σε ρόλο μάλλον τυπικό. Η απόδοση του Φίλιππου Μανδηλαρά από τα αγγλικά είναι πολύ καλή και δεν δημιουργεί προβλήματα στη ροή του κειμένου.

Το βιβλίο προτείνεται κυρίως σε μαθήτριες της Δ', Ε' και Στ' τάξης, θα μπορούσαν όμως να το χαρούν και αγόρια (όπως μας διδάσκει η ιστορία, δεν υπάρχουν βιβλία για αγόρια και κορίτσια) ή μεγαλύτεροι μαθητές που κουράζονται με την ανάγνωση πιο συμβατικών βιβλίων.

Σίγουρα ένας από τους λόγους της επιτυχίας αυτής της σειράς, είναι ότι τα βιβλία της απευθύνονται σε μαθητές που συνήθως "απεχθάνονται" το διάβασμα. Όμως εδώ, είναι τόσο ζωντανή η γραφή και τέτοιος ο τρόπος που παρουσιάζεται η ιστορία, ώστε θα ήταν μάλλον δύσκολο ένα παιδί να βαρεθεί και να παρατήσει το βιβλίο. Το κείμενο σπάνια πνίγει τις σελίδες, αφού γραμματοσειρά, μέγεθος και στοίχιση, αλλάζουν για να εξυπηρετήσουν το περιεχόμενο και να ξεκουράσουν το μάτι. Όταν ας πούμε η αφηγήτρια αφαιρείται, μπορεί να δούμε το κείμενο να αφαιρείται και αυτό και να ακολουθεί κυματοειδή στοίχιση...

Στο τέλος της ιστορίας, η αμερικανιά ενός εύκολου happy end μάλλον αποφεύγεται, αφού οι δυο φίλες - πρωταγωνίστριες δεν καταφέρνουν να κερδίσουν το βραβείο του διαγωνισμού της τάξης. Μέσα από την ανατροπή αυτή, οι μικροί αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να πάρουν μια γεύση από το πώς μπορούμε να χειριστούμε μια ήττα χωρίς να "κατεβάσουμε πλερέζες" (στη συγκεκριμένη περίπτωση τα δυο κορίτσια το ρίχνουν στην εκλογίκευση). Στη συνέχεια, ένα πιο ήπιο, χαρούμενο τέλος έρχεται να "χρυσώσει το χάπι" και να κλείσει τη διήγηση με όμορφο τρόπο.

Ολοκληρώνοντας, να αναφέρουμε ότι στην ιστορία διακωμωδείται κάπως (το συναντήσαμε και στο Ημερολόγιο ενός Σπασίκλα) η εμπορευματοποίηση της παιδικής λογοτεχνίας. Το απαντητικό γράμμα (σελ. 95) που λαμβάνει η Κλάρις από τη συγγραφέα των περιπετειών της Ρούμπι Ρέντφορντ είναι τόσο τυποποιημένο που μοιάζει με ανακοίνωση γραμματείας, ενώ και η φωτογραφία που περιέχεται στο γράμμα είναι η ίδια με αυτή που υπάρχει στα οπισθόφυλλα των βιβλίων της. Αν πάντως έχετε απορία για το πώς μοιάζει στην πραγματικότητα η Λόρεν Τσάιλντ, μπορείτε απλώς να ρίξετε μια ματιά στον σύνδεσμο που ακολουθεί

Αξίες - Θέματα
Εκπαίδευση, Φιλία, Φιλαναγνωσία, Χιούμορ

Εικονογράφηση

Απόσπασμα

Παρασκευή

Γεια! Με λένε Κλάρις Μπιν.

Δεν είμαι μοναχοπαίδι, αλλά δεν μπορείτε να φανταστείτε

πόσες φορές θα ήθελα να ήμουν.

Η οικογένειά μου αποτελείται από έξι άτομα, κάτι το οποίο μερικές φορές μού φαίνεται υπερβολικό.

Όχι πάντα. Μερικές φορές μόνο…

Ο μπαμπάς μου περνάει τον περισσότερο χρόνο του

στο γραφείο μιλώντας στο τηλέφωνο.

«Δεν μπορώ να σου μιλήσω τώρα· καίγομαι!» μου

λέει όποτε του τηλεφωνάω.

Η μαμά παραπονιέται διαρκώς για τα ρούχα και τα παπούτσια που βρίσκει πεταμένα στο πάτωμα και στον καναπέ.

«Το σπίτι αυτό δεν καθαρίζεται μόνο του, ξέρετε» λέει.

«Ποιος νομίζετε πως τα συμμαζεύει όλα εδώ μέσα;

Ο Κανένας;

Αν πληρωνόμουνα για κάθε βρόμικη κάλτσα που μαζεύω, θα είχα γίνει πλούσια!»

Αυτά κι άλλα τέτοια λέει η μαμά και δε φαίνεται ποτέ της να βαριέται!

Είμαι το τρίτο παιδί και νομίζω πώς θα προτιμούσα να είμαι η μικρότερη. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί η μαμά και ο μπαμπάς ήθελαν κι άλλο παιδί μετά από μένα. Δεν είχαν κανένα λόγο να κάνουν. Και που το έκαναν όμως, είναι φανερό πως μόνο φασαρία και καταστροφές είναι.

Το μικρότερο αδερφό μου τον λένε Μίκι, αλλά τον φωνάζουμε «Τζιτζίκι», γιατί δε βάζει γλώσσα μέσα και είναι απίστευτα ενοχλητικός.

Το μόνο που κάνει είναι να φωνάζει και να λέει χαζομάρες, Έτσι, μας αναγκάζει όλους να βγαίνουμε από τα ρούχα μας.

Ουφ! Δεν ξέρετε πόσο ενοχλητικό είναι να έχεις ένα συνεχή βόμβο στ’ αυτιά σου!

Μπορεί τώρα να σκέφτεστε

πως με τέτοια κατάσταση στο σπίτι

θα είμαι πολύ χαρούμενη

όταν πηγαίνω σχολείο, αλλά αν

το σκέφτεστε, καλύτερα να το ξεχάσετε,

γιατί δε γνωρίζετε κάποιους

από τους συμμαθητές μου.

Δε θα αναφέρω ονόματα

(βλέπε Γκρέις Γκραπέλο).

αλλά μερικοί είναι πολύ χαζοί.

Μερικές φορές, όταν είμαι στην τάξη,

βαριέμαι τόσο πολύ, που κοιτάω στο κενό

δίχως να σκέφτομαι απολύτως

τίποτα.

Αυτό θυμώνει πολύ την κυρία Γουίλμπερτον.

της τη δίνω στα νεύρα όταν κοιτάω στο κενό.

Το ξέρω γιατί μου το λέει κιόλας: «Μου τη δίνεις

στα νεύρα, Κλάρις, όταν κοιτάς στο κενό».

Για να λέμε την αλήθεια, η κυρία Γουίλμπερτον δεν

είναι το άτομο που αγαπώ πιο πολύ στον πλανήτη γη.

Δυστυχώς, όμως, ζω στη Γη και η κυρία Γουίλμπερτον είναι η δασκάλα μου.

Η κυρία Γουίλμπερτον λέει πως είμαι εντελώς ξεμυαλισμένη 

και πως δεν έχω ποτέ μου προσπαθήσει να συγκεντρωθώ στο μάθημα.

Εγώ πάλι προσπαθώ να της αποδείξω πως δεν έχει

δίκιο, προσπαθώντας να συγκεντρωθώ.

Στ’ αλήθεια, θέλω τόσο πολύ να μάθω να συγκεντρώνομαι στο μάθημα, που κάθε μέρα λέω στο εαυτό μου: "Πρόσεξε μην την πατήσεις όπως χτες!"

Έπειτα όμως σκέφτομαι με ποιον τρόπο την πάτησα χτες και με ποιον τρόπο θα καταφέρω να παρακολουθώ την κυρία Γουίλμπερτον και να ακούω αυτά που λέει.

Προβληματισμοί για Συζήτηση

Συγκεντρώσου....
Η έλλειψη συγκέντρωσης στους μαθητές είναι από τα προβλήματα που συναντάμε όλο και περισσότερο στις μέρες μας. Τα παιδιά μεγαλώνουν σε περιβάλλον όπου πολλά και έντονα ερεθίσματα διεκδικούν την προσοχή τους, κι έτσι δύσκολα καταφέρνουν να την κατευθύνουν σε μια μόλις πηγή. Εσείς διαβάζετε συνήθως με την τηλεόραση ανοιχτή, τον υπολογιστή μπροστά σας ή το ραδιόφωνο να παίζει; Έχετε σκεφτεί ότι με αυτό τον τρόπο η μνήμη σας δυσκολεύεται να συγκρατήσει τις διάφορες πληροφορίες; Είναι σαν ένας συμμαθητής σας να σας είπε κάτι την ώρα του διαλείμματος κι ενώ όλοι γύρω φώναζαν και έτρεχαν, κι εσείς αργότερα να προσπαθείτε να το θυμηθείτε.

Η περιπέτεια της Κλάρις, εκτός από το ότι μας δίνει την οπτική ενός τέτοιου παιδιού (βλέπε απόσπασμα), είναι και φιλική προς χρήστες με διάσπαση προσοχής, αφού προσφέρει ζωντάνια στη γλώσσα, ένα "διαφορετικό" περιβάλλον σε μάτια που βαριούνται να διαβάζουν γραμμή-γραμμή και, το κυριότερο, περιπετειώδεις ιστορίες μιας άλλης (χάρτινης) ηρωίδας που εκτυλίσσονται παράλληλα με αυτή που παρακολουθούμε. Τι περισσότερο να ζητήσετε;

Τέτοιες τεχνικές βομβαρδισμού με πολλαπλά παράλληλα ερεθίσματα (κοινώς "χαμός") ακολουθούνται τα τελευταία χρόνια και από τα στούντιο παραγωγής animation, ανατρέποντας την κλασική συνταγή της γραμμικής διήγησης ιστοριών. Δείτε για παράδειγμα τι συμβαίνει στο περσινό χριστουγεννιάτικο ice age (χωρίς να αναφερθούμε στην παράλληλη ιστορία του σκίουρου Scrat) εκεί που κάποτε ένας ήρωας απλώς θα έλεγε ένα παραδοσιακό τραγούδι:

Σε νιώθω, με νιώθεις;
Χάρη στην αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, οι αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με την οπτική μέσα από την οποία ένα τέτοιο παιδί με προβλήματα συγκέντρωσης βλέπει τον κόσμο (βλ και απόσπασμα).

Αυτό όπως καταλαβαίνετε εξυπηρετεί και στην εξάσκηση της ενσυναίσθησης, που τα τελευταία χρόνια έχει έτσι κι αλλιώς την τιμητική της.

Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και το περιστατικό (σελ. 134) στο οποίο η ηρωίδα αναγκάζεται να περιμένει 23 λεπτά έξω από το γραφείο του διευθυντή, κοιτάζοντας μια ενημερωτική αφίσα. Το μυαλό της τρέχει και αρχίζει να σκέφτεται πώς μπορεί να νιώθει ο Καρλ, ένας συμμαθητής της που μάλλον έχει δει την αφίσα αυτή άπειρες φορές, μια και τιμωρείται όλη την ώρα.

Εσείς έχετε δοκιμάσει ποτέ να μπείτε στη θέση κάποιου άλλου και να νιώσετε τα συναισθήματα που βιώνει; Διαλέξτε ένα γνωστό σας πρόσωπο και προσπαθείστε για λίγο να δείτε τον κόσμο με τα δικά του μάτια. Αν η άσκησή σας πετύχει, θα διαπιστώσετε πόσο μεγαλύτερη κατανόηση θα αρχίσετε να νιώθετε για αυτόν και τη συμπεριφορά του.

Αποδιοπομπαίος τράγος
Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο που θίγεται στο βιβλίο και που συναντάμε αρκετές φορές σε κείμενα παιδικής λογοτεχνίας, αφορά τη στοχοποίηση των ζωηρών μαθητών (βλέπε και Πρώτος), αυτών δηλαδή που δάσκαλοι και μαθητές τείνουν να κατηγορούν για όλα τα κακώς κείμενα της σχολικής καθημερινότητας. Ένας τέτοιος είναι και ο Καρλ, όταν όμως η Κλάρις υποχρεώνεται από την (αχώνευτη) δασκάλα της να συνεργαστεί μαζί του, αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι ο συνήθης "αποδιοπομπαίος τράγος" της τάξης δεν είναι και τόσο "κακός". Όντως, η θεωρία λέει πως οι ομαδικές εργασίες προάγουν τη φιλία και αμβλύνουν τα στερεότυπα.

Έχετε προσπαθήσει να συνεργαστείτε για project και εργασίες με παιδιά έξω από την παρέα σας ή με εκείνα που μοιάζουν "απόμακρα" ή κατηγορούνται συνέχεια από όλους; Κάντε μια δοκιμή και γνωρίστε καλύτερα τι έχουν να σας προσφέρουν... μπορεί να εκπλαγείτε ευχάριστα!

κι ένα παγκάκι αφιερωμένο στην Clarice Bean (πηγή)

Με αγάπη, Κλάρις Μπιν