Ένα πρωί, ενώ ο Σωκράτης μαζί με τον μικρό του μαθητή Πλατύ κάνουν τον συνηθισμένο τους περίπατο στην Αθήνα, συναντούν στο δρόμο τους τρεις πολύ σοβαρούς κυρίους (Κριτία, Ερμοκράτη και Τιμαίο) που ζητούν να τους μιλήσουν για κάτι σημαντικό. Η παρέα των πέντε φτάνει στο σπίτι του Σωκράτη, όπου τους υποδέχεται η όχι ιδιαίτερα φιλόξενη γυναίκα του, η Ξανθίππη, και τους σερβίρει πατσά. Ο Κριτίας αρχίζει να διηγείται πώς στο υπόγειο του σπιτιού του βρήκε ένα χειρόγραφο με μια απίστευτη ιστορία και ξεκινάει να τη διαβάζει στην ομήγυρη. Σύμφωνα με αυτή, όταν ο πρόγονός του ταξίδεψε στην Αίγυπτο αναζητώντας έμπνευση για να γράψει νέους νόμους, ένας ιερέας του διηγήθηκε τον μύθο της Ατλαντίδας και της εισβολής των κατοίκων της στη Μεσόγειο...
Χαρακτηριστικά Εκδότης: IntroBooks
Συγγραφέας: Emiliano Di Marco
Μετάφραση: Σοφία Αλεξιάδου
Εικονογράφηση: Massimo Bacchini
ISBN: 978-960-6680-44-1
Έτος 1ης Έκδοσης: 2006 (στα ελληνικά 2008)
Τίτλος πρωτοτύπου: Il Meraviglioso Regno Di Atlantide
Σελίδες: 48
Τιμή: περίπου 3 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Δ', Ε', Στ', Γυμνάσιο
Κριτική
Το τρίτο βιβλίο της σειράς Οι Μικροί Φιλόσοφοι, ασχολείται με τον θρύλο της Ατλαντίδας. Η μετάφραση μας μεταφέρει τους διαλόγους με ζωντάνια και χιούμορ, ενώ ακόμα και όταν η συζήτηση γίνεται φιλοσοφική, τα νοήματα δίνονται με σαφήνεια. Το κείμενο έχει περιορισμένη έκταση και δεν χωρίζεται σε κεφάλαια, ενώ η μονόχρωμη εικονογράφηση (βιολετί - μαύρο) είναι συμπαθητική και παρούσα σε κάθε σελίδα, με μικρά ή μεγαλύτερα σκίτσα που βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση του κειμένου. Το βιβλίο προτείνεται περισσότερο για τις μεσαίες και μεγάλες τάξεις του Δημοτικού, θα μπορούσε όμως να δώσει μια ιδέα για το έργο του Πλάτωνα και σε μικρότερους μαθητές.
 |
|
Αξίες - Θέματα
Μύθοι - Παραμύθι, Ιστορία - Αρχαιολογία, Φιλοσοφία
Εικονογράφηση
Μονόχρωμη, αλλά μέσα στο πνεύμα του κειμένου, πανταχού παρούσα και οπωσδήποτε βοηθητική. Μας δίνει τέσσερα ολοσέλιδα γελοιογραφικά σκίτσα και πάρα πολλά μικρότερα, που μπαίνουν εμβόλιμα στο κείμενο και συμβάλλουν στην άνετη ανάγνωση της ιστορίας.
Ο ήλιος ανέτειλε τεμπέλικα πάνω από την Αθήνα φωτίζοντας τους ναούς και τα υπέροχα παλάτια της. Όσο ο ήλιος σκαρφάλωνε πιο ψηλά, οι άνθρωποι άρχιζαν να ξεμυτίζουν από τα σπίτια τους και η πόλη σιγά σιγά ζωντάνευε. Οι στρατιώτες σήμαιναν συγκέντρωση στα στρατόπεδά τους λίγο έξω από την πόλη, οι έμποροι έστηναν στο κέντρο τους πάγκους με την πραμάτεια τους και οι κυρίες άρχιζαν να τριγυρνούν στους δρόμους για να κάνουν τα ψώνια τους. Κάποιος αργόσχολος, μην έχοντας τι να κάνει, περιφερόταν εδώ και ‘κει. Ανάμεσα σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που πηγαινοέρχονταν, υπήρχε κι ένας γέροντας με ένα παιδάκι που περπατούσαν πλάι πλάι και συζητούσαν συχνά πυκνά μεταξύ τους.
Ο μικρός λεγόταν Αριστοκλής, αλλά όλοι προτιμούσαν να τον φωνάζουν Πλατύ γιατί είχε φαρδιές και δυνατές πλάτες. Εκτός από δυνατός και ρωμαλέος, ο Πλατύς ήταν πάρα πολύ έξυπνος αλλά και αρκετά περίεργος. Όνειρό του ήταν να γίνει ένας μεγάλος σοφός και να σπουδάσει την επιστήμη που θα τον βοηθούσε να απαντάει σε όλες τι ερωτήσεις, τη φιλοσοφία.
Για το λόγο αυτό, κάποια χρόνια πριν είχε γνωρίσει το δάσκαλό του, τον Σωκράτη. Του είχε σφηνωθεί στο μυαλό η ιδέα να βρει ποιος ήταν ο σοφότερος άνθρωπος στον κόσμο, και για να το κατορθώσει έφτασε μέχρι και να ενοχλήσει τον θεό Απόλλωνα στο ναό του. Ο Απόλλωνας του είπε αμέσως ότι, από όσα είχε κρυφακούσει στον Όλυμπο, ο πιο σοφός απ’ όλους ήταν ο Σωκράτης ο Αθηναίος.
Και πραγματικά δεν είχε κάνει λάθος, γιατί ο Σωκράτης ήταν ένας πολύ σοφός άνθρωπος και καταπληκτικός δάσκαλος, αν και μερικές φορές συμπεριφερόταν κάπως παράξενα.
Μαζί έκαναν μακρινούς περιπάτους χωρίς να τους νοιάζει το παραμικρό. Μερικές φορές περπατούσαν τόσο πολύ, που κατέληγαν πάρα πολλά χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα και δεν ήξεραν πώς να γυρίσουν πίσω. Κατά τη διάρκεια αυτών των μακριών περιπάτων, ο Σωκράτης έκανε ένα σωρό ερωτήσεις στο μαθητή του. Ήταν πεπεισμένος ότι ο μοναδικός τρόπος για να αποκτήσεις γνώσεις είναι προσπαθώντας να βρεις μόνος σου απάντηση στα ερωτήματα και όχι αποστηθίζοντας ένα σωρό ημερομηνίες και αφηρημένες έννοιες που θα ξεχάσεις μετά από λίγα λεπτά. Έτσι, με τη βοήθεια των ερωτήσεων, ο νεαρός Πλατύς γινόταν μέρα με τη μέρα όλο και πιο σοφός.
Εκείνο το πρωί οι φίλοι μας θα ξεκινούσαν για τον συνηθισμένο τους περίπατο, όταν τους πλησίασαν τρεις πολύ σοβαροί κύριοι.
«Εσύ είσαι ο Σωκράτης;» ρώτησε ο ένας από τους τρεις.
«Ναι», απάντησε ο γέροντας.
«Το όνομά μου είναι Κριτίας», έκανε ο νεότερος από τους τρεις, «και αυτοί είναι οι φίλοι μου, ο Ερμοκράτης και ο Τίμαιος. Σε ψάχναμε για να σου μιλήσουμε για ένα πολύ σημαντικό θέμα».
«Σημαντικότατο» πρόσθεσε ο Ερμοκράτης.
«Το πιο σημαντικό» συμπλήρωσε ο Τίμαιος, που φαινόταν ο πιο σοφός και μεγαλύτερος σε ηλικία από τους τρεις.
«Περί τίνος πρόκειται;» ρώτησε αμέσως ο Πλατύς γεμάτος περιέργεια, ενώ η φωνούλα στο κεφάλι του τού έλεγε: «Απ’ ό, τι φαίνεται, σήμερα δεν θα κάνουμε καθόλου μάθημα».
«Είναι ένα μυστικό που αφορά στη γέννηση της πόλης μας, φοβερούς κατακλυσμούς και μεγάλες επιχειρήσεις για τις οποίες κανένας, εκτός από εμάς, δεν γνωρίζει» απάντησε ο Κριτίας.
«Θέματα, δηλαδή, που δεν αφορούν ένα παιδάκι» πρόσθεσε ο Ερμοκράτης.
Ο Πλατύς δεν συμφωνούσε, γιατί αν υπήρχε κάτι που του άρεσε πραγματικά ήταν να ακούει παράξενες ιστορίες, κι αν μάλιστα αυτές ήταν γεμάτες σεισμούς και καταστροφές, ακόμα καλύτερα. Έπειτα, όλη αυτή η κρυψίνοια του είχε κινήσει την περιέργεια και δεν έβλεπε την ώρα να μάθει τι ήθελαν να διηγηθούν στο δάσκαλό του οι τρεις αυτοί άντρες.
Ο Σωκράτης κατάλαβε αμέσως τι σκεφτόταν ο Πλατύς και είπε:
«Αυτό το παιδί είναι μαθητής μου και του έχω απόλυτη εμπιστοσύνη»..
Ο Πλατύς, μόλις άκουσε αυτά τα λόγια, γέμισε υπερηφάνεια και φούσκωσε ολόκληρος.
«Αλλά αν τολμήσει να πει οτιδήποτε, θα τιμωρηθεί πάρα πολύ αυστηρά», συνέχισε κατόπιν ο Σωκράτης ρίχνοντας ένα βλέμμα στον Πλατύ, ο οποίος ξεφούσκωσε αμέσως και κάθισε φρόνιμος για να ακούσει.
«Σου έχουμε εμπιστοσύνη, Σωκράτη. Παρ’ όλα αυτά, πρόκειται για πράγματα τόσο απίστευτα που δεν μπορούμε να τα συζητήσουμε στο δρόμο. Μπορούμε να πάμε κάπου πιο ήσυχα;» ρώτησε ο Ερμοκράτης κοιτάζοντας γύρω του σαν να φοβόταν μήπως τον άκουγε κανείς.
«Μπορούμε, αν θέλετε βέβαια, να πάμε στο σπίτι μου» πρότεινε τότε ο Σωκράτης.
Αντίθετα με την εκδοχή της Κίρας Σίνου, ο Ιταλός συγγραφέας δεν στέκεται καθόλου στην περιγραφή της πολεμικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στους Άτλαντες και τους Αθηναίους. Για την ακρίβεια, το μόνο που διαβάζουμε για τις μεγάλες μάχες είναι ότι «η Ατλαντίδα νικήθηκε» (σ.33). Το βάρος δίνεται απεναντίας στο νόημα πίσω από την ιστορία. Βλέπουμε έτσι τον Σωκράτη να εξηγεί στους καλεσμένους του: «Αν θέλετε η πόλη μας να γίνει σπουδαία και δυνατή, μη χάνετε το χρόνο σας ψάχνοντας για βυθισμένες πολιτείες, αλλά προσπαθήστε να βελτιώσετε τους νόμους μας...» Έχω την εντύπωση ότι κάτι αντίστοιχο ενδιέφερε πολύ και τον ίδιο τον Πλάτωνα, που μπορεί να περιγράφει όλα όσα άκουσε για τη μυθική χώρα, ασχολείται όμως σοβαρά και με το πώς η τόσο ισχυρή Ατλαντίδα έπεσε σε παρακμή εξαιτίας του ήθους των κατοίκων της
Αναφορά αξίζει να κάνουμε και στο χιούμορ που διαρκώς παρεμβάλλεται στη διήγηση του Κριτία, για να την κάνει πιο ευχάριστη. Άλλοτε μέσα από τις σκέψεις του αφηγητή Πλάτωνα, άλλοτε με τον Ερμοκράτη που αναμασάει φράσεις θυμίζοντας Ντιπόν και Ντυπόν κι άλλοτε μέσω των απαξιωτικών αντιδράσεων του Σωκράτη· ο φιλόσοφος μοιάζει να ενδιαφέρεται περισσότερο για τον πατσά της γυναίκας του, παρά για την ιστορία της Ατλαντίδας, κάτι που φυσικά κάνει την ατμόσφαιρα ακόμα πιο ανάλαφρη, χωρίς ωστόσο να καταστρέφει τη διδακτική αξία του κειμένου. Και αυτό, γιατί παρά τους ανορθόδοξους τρόπους του, στο τέλος ο σοφός δίνει στους τρεις κυρίους την απάντηση που έψαχναν, όπως κατά κάποιο τρόπο γινόταν και στην πραγματικότητα. Σε κάθε περίπτωση το στοιχείο του γελοίου μοιάζει να συνδυάζεται καλά και με την εικονογράφηση, ενισχύοντας τελικά τον ψυχαγωγικό χαρακτήρα του βιβλίου.
Για μια ακόμα φορά, θα ήταν καλό να συζητήσουμε με τα παιδιά που θα διαβάσουν το βιβλίο για να λύσουμε τυχόν απορίες που μπορεί να προκύψουν, ή για να διευκρινίσουμε στοιχεία που παραποιούνται "ποιητική αδεία". Στοιχεία δευτερεύοντα, -όπως π.χ. το ότι στο πρωτότυπο ο Κριτίας δεν διαβάζει την ιστορία της Ατλαντίδας από κάποιο χειρόγραφο που βρήκε στο υπόγειό του- αλλά και πιο ουσιαστικά, -όπως π.χ. το ότι ο Πλάτωνας ήταν ήδη 20 ετών όταν γνώρισε το Σωκράτη και τη διδασκαλία του. Το αληθινό του όνομα ωστόσο ήταν όντως Αριστοκλής, ενώ η οικογένειά του ήταν από τις αριστοκρατικότερες της πόλης· ο πατέρας του είχε καταγωγή από το γένος του τελευταίου βασιλιά της Αθήνας, Κόδρου (τον οποίο συναντήσαμε πρόσφατα), ενώ από την πλευρά της μητέρας του, συνδεόταν με το γένος του νομοθέτη Σόλωνα.
τὸ δὲ ἀνθρώπινον ἦθος ἐπεκράτει,
τότε ἤδη τὰ παρόντα φέρειν ἀδυνατοῦντες ἠσχημόνουν, καὶ
τῷ δυναμένῳ μὲν ὁρᾶν αἰσχροὶ κατεφαίνοντο, τὰ κάλλιστα
ἀπὸ τῶν τιμιωτάτων ἀπολλύντες, τοῖς δὲ ἀδυνατοῦσιν
ἀληθινὸν πρὸς εὐδαιμονίαν βίον ὁρᾶν τότε δὴ μάλιστα
πάγκαλοι μακάριοί τε ἐδοξάζοντο εἶναι, πλεονεξίας ἀδίκου
καὶ δυνάμεως ἐμπιμπλάμενοι.
|
|
Οι νόμοι μιας πολιτείας είναι για την πόλη ό,τι η ψυχή για τον άνθρωπο, λέει ο Σωκράτης στο βιβλίο. Την κάνουν να κινείται και να μεγαλώνει. Αν είναι καλοί, την κάνουν σοφή και δίκαιη. Αν είναι κακοί, την κάνουν ξιπασμένη και αλαζονική (σ.37-38). Τη φετινή χρονιά, οι κανόνες της τάξης μας θα μπορούσαν λοιπόν να αποκτήσουν επιπλέον σημασία -και όχι μόνο εν όψει της αξιολόγησης. Θα καταφέρουμε άραγε να σκεφτούμε μαζί με τους μαθητές μας μερικούς πραγματικά αξιόλογους κανόνες για την αίθουσα και το σχολείο; Θυμίζουμε μερικά κριτήρια επιλογής νόμων: δίκαιος, νόμιμος, συμφέρων, ρεαλιστικός, καλός, ευχάριστος. Ιδανικός για την παραπάνω συζήτηση, ο τόπος που έζησε και δίδαξε ο Σωκράτης: η αρχαία αγορά της Αθήνας! Στο Βουλευτήριό της ετοιμάζονταν τα σχέδια νόμων και στο μνημείο των Επωνύμων Ηρώων (φωτογραφίες επάνω και κάτω) αναρτούνταν για να τα μελετούν οι πολίτες πριν τα ψηφίσουν στην Εκκλησία του Δήμου. Θα μπορούσαμε να προετοιμάσουμε την επίσκεψη μέσω διαδικτύου ή κάποιου σχετικού CD-ROM -ή απλώς να αυτοσχεδιάσουμε! Για πιο «προχωρημένους» μαθητές και συναδέλφους, ενδιαφέρον θα μπορούσε να έχει και η εφαρμογή - προσαρμογή ενός από τα προτεινόμενα σενάρια περιήγησης του ΙΜΕ. Ίσως τελικά ο χώρος μας εμπνεύσει όλους για ένα ευχάριστο ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς!
 | |
Το Μνημείο των (αρχικά δέκα) Επωνύμων Ηρώων, με τα σχέδια νόμων προς ψήφιση αναρτημένα στις πλευρές του, ώστε να τα συζητούν οι Αθηναίοι που κυκλοφορούσαν στην Αγορά. Εμείς πού θα τοποθετήσουμε φέτος τους κανόνες της τάξης μας;
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
διαβάσαμε και σχολιάζουμε...σχολιάζουμε...σχολιάζουμε...