Η Τσάρλι είναι μια δημοφιλής μαθήτρια που ζει με τη μητέρα της, Τζο, και μισεί τα αγόρια περίπου όπως κάθε κορίτσι με την ίδια ηλικία. Η νέα δασκάλα στην τάξη της, η αυστηρή κυρία Μπέκγουορθ, την βάζει στο μάτι από την πρώτη μέρα: Της κόβει τον αέρα και την υποχρεώνει να καθίσει μακριά από τις κολλητές της, Άντζελα και Λίζα, και δίπλα στον πιο αχώνευτο συμμαθητή της, τον εξυπνάκια Τζέιμι Έντουαρτς. Μια εργασία που θα αναλάβει η Τσάρλι για το μάθημα της Ιστορίας, θα την κάνει βέβαια να αναθεωρήσει όσα πίστευε για τον διπλανό της. Όμως ακόμα μεγαλύτερες ανατροπές την περιμένουν, όταν η μητέρα της χάνει τη δουλειά της και αρχίζει να βλέπει έναν καινούριο φίλο, τον κύριο Μαρκ.
Χαρακτηριστικά
Εκδότης: Ψυχογιός
Συγγραφέας: Τζάκλιν Ουίλσον (Jacqueline Wilson)
Εικονογράφηση: Nick Sharratt
Τίτλος πρωτοτύπου: The Lottie Project
Μετάφραση: Ρένια Τουρκολιά - Κυδωνιέως
ISBN: 978-960-274-609-7
Έτος 1ης Έκδοσης: 1998 (στα ελληνικά 2001)
Σελίδες: 227
Τιμή: περίπου 4 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Στ', Γυμνάσιο
Ιστότοπος με όλα τα έργα της συγγραφέως εδώ
Κριτική
Ένα πολύ καλογραμμένο και ανθρώπινο μυθιστόρημα για τη φιλία, τις οικογενειακές σχέσεις και τη ζωή στη σύγχρονη αλλά και τη βικτωριανή Αγγλία. Η μετάφραση μας δίνει με πολύ φυσικό τρόπο τους διαλόγους, κρατάει το χιούμορ ζωντανό και αφήνει την αφήγηση να ρέει. Κάθε ένα από τα 12 κεφάλαια χωρίζεται σε δύο μέρη, ένα πολυσέλιδο (10-22 σ.) που αφορά την πραγματική ζωή της Τσάρλι, και ένα σύντομο (2-4 σ.) που αφορά την εργασία που ετοιμάζει για τη Βικτωριανή εποχή, με κεντρικό πρόσωπο την υπηρέτρια Λότι. Η εικονογράφηση προσφέρει μικρά σκίτσα σχεδόν κάθε δεύτερη σελίδα και βοηθάει αρκετά το κείμενο. Λόγω όγκου, θεματικής και κάπως ελεύθερης γλώσσας, μπορούμε να το προτείνουμε μόνο σε μαθητές Στ' δημοτικού και γυμνασίου. Περισσότερες πιθανότητες να ταυτιστούν με την ηρωίδα, θα έχουν βέβαια τα κορίτσια.
Αξίες - Θέματα
Φιλία, Οικογένεια, Απώλεια, Ανισότητα, Μαγειρική, Χιούμορ, Ιστορία |
|
 |
|
Αξίες - Θέματα
Σκηνές που ξεχωρίσαμε
Η αγωνία κορυφώνεται όταν ο Ρόμπιν το σκάει από το σπίτι, προσπαθώντας να ταξιδέψει για να βρει τη μαμά του.
Εικονογράφηση
Χαριτωμένη ασπρόμαυρη εικονογράφηση που εμπλουτίζει το κείμενο με μικρά
εμβόλιμα σκίτσα
Απόσπασμα
Δεν είχα ιδέα πώς ακριβώς ήταν [σ.σ. ο Μαρκ]. Δεν τον είχα συναντήσει ποτέ μου. Είχα όμως συναντήσει τον Ρόμπιν. Ήταν ευκολότερο για την Τζο να τον φέρνει σπίτι μας, αφού τον έπαιρνε από το σχολείο.
Δεν είχα ιδέα πώς ακριβώς ήταν [σ.σ. ο Μαρκ]. Δεν τον είχα συναντήσει ποτέ μου. Είχα όμως συναντήσει τον Ρόμπιν. Ήταν ευκολότερο για την Τζο να τον φέρνει σπίτι μας, αφού τον έπαιρνε από το σχολείο.
«Για να μπορώ να είμαι και μαζί
σου, Τσάρλι. Μπορούμε να τσιμπάμε κάτι όλοι μαζί», είπε η Τζο. «Κι έπειτα θα
τον πηγαίνω σπίτι του, να καθαρίζω λίγο μέχρι να γυρίζει ο πατέρας του».
Δε μου άρεσε και πολύ η ιδέα,
αλλά δεν είχα και τίποτα εναντίον του Ρόμπιν. Δεν ήταν σαν τα άλλα πεντάχρονα
πιτσιρίκια. Ήταν πολύ μικροκαμωμένος, με μακριές αφέλειες και τεράστια
σκουρόχρωμα μάτια πάνω σ’ ένα κατάλευκο πρόσωπο. Συνέχεια μασουλούσε νευρικά το
κάτω του χείλος και έτρεμε τις πρώτες φορές που ήρθε στο σπίτι. Έμοιαζε με εκείνα τα νυχτόβια πλάσματα που
βλέπει κανείς στο ζωολογικό κήπο χωμένα στο βάθος του κλουβιού τους.
Σίγουρα δεν έτρεχε γύρω γύρω σαν
τρελός, ούτε ανακάτευε τα πράγματά μου. Καθόταν εκεί που τον έβαζαν και σκάλιζε
ανήσυχα τι κρούστες από τα γυμνά κοκαλιάρικα γόνατά του, δαγκώνοντας τα χείλια
του. Την πρώτη φορά η Τζο του έφερε βιβλία κι εκείνος τα κοίταξε υπάκουα. την
άλλη μέρα του βρήκε χαρτιά και μπογιές κι εκείνος ζωγράφισε τετράγωνα σπιτάκια
με μια μαμά από τη μια πλευρά, έναν μπαμπά από την άλλη κι ένα τοσοδούλικο
Ρόμπιν στη μέση, κάτω από το σπίτι.
Δεν τα κατάφερνε με την
προοπτική, κι έτσι φαινόταν σαν να τον πλάκωνε το σπίτι. Ή ίσως αυτό ήθελε
ακριβώς να φαίνεται, δεν ξέρω. Τον ρώτησα, αλλά δε μιλούσε καθαρά. Όταν τον
ρώτησα «Η μαμά σου είναι αυτή;» κούνησε μόνο το κεφάλι του. Μόνο μια φορά τον
κατάφερα να μιλήσει. Είδα ότι είχε ένα μικρό τσεπάκι στη σχολική του μπλούζα
και κάθε τόσο το χάιδευε. Στην αρχή νόμιζα ότι σιγουρευόταν ότι είχε μαντίλι. Ο
Ρόμπιν είναι απ’ τα παιδιά που τους τρέχει πάντα η μύτη και ανασαίνουν βαριά.
Ένα απόγευμα ρουφούσε συνέχεια τη μύτη του και αναγκάστηκα να του πω, αρκετά
απότομα, να σκουπιστεί με το μαντίλι του.
Φάνηκε να σαστίζει. Δεν
κουνήθηκε.
«Το μαντίλι σου! Σου τρέχει η
μύτη. Μπλιαχ!» είπα.
Ζάρωσε, χώθηκε ολόκληρος μέσα
στην μπλούζα του.
«Σταμάτα να του γκρινιάζεις, Τσάρλι. Έλα, κάπου έχουμε μερικά χαρτομάντιλα», είπε η Τζο
«Σταμάτα να του γκρινιάζεις, Τσάρλι. Έλα, κάπου έχουμε μερικά χαρτομάντιλα», είπε η Τζο
«Μα, κοίταξε, έχει μαντίλι μαζί
του», είπα και βάζοντας το χέρι μου στο τσεπάκι του τράβηξα κάτι.
Δεν ήταν μαντίλι. Ήταν ένα χνουδωτό
παιχνιδάκι.
«Είναι δικό μου! Δώσ’ το μου
πίσω!» είπε ο Ρόμπιν και όρμησε και το άρπαξε.
«Καλά, καλά! Πώς κάνεις έτσι; Να,
πάρ’ το το παιχνιδάκι σου. Τι είναι;» είπα και έσκυψα να δω.
Ο Ρόμπιν το κρατούσε σφιχτά πάνω
στο στήθος του.
«Είναι ντροπαλό το ζωάκι σου;»
είπα. «Βέβαια είναι ντροπαλό, έτσι; Με συγχωρείς. Δεν ήθελα να το τρομάξω. Με
κοιτάει με το ένα μεγάλο χάντρινο μάτι του. Νομίζω ότι θέλει να γίνουμε φίλοι.
Θα το κάνεις να μου πει «γεια σου», Ρόμπιν;»
Ο Ρόμπιν δε φαινόταν και πολύ
σίγουρος. Κουνιόταν νευρικά, δε με κοίταζε στα μάτια – αλλά τουλάχιστον
φαινόταν ότι είχε μπει στο παιχνίδι.
«Γεια σου, μικρό ντροπαλό ζωάκι»,
είπα μέσα στα χέρια του Ρόμπιν.
«Δεν είναι ζωάκι», είπε ο Ρόμπιν.
«Είναι πουλί. Το λένε Μπέρντι».
Ο Μπέρντι έβγαλε το ράμφος του
έξω για να τον δω.
«Μα βέβαια, πουλί είναι! Γεια
σου, Μπέρντι. Μπορείς να πετάξεις;»
είπα.
Ο Ρόμπιν έκανε ναι με το κεφάλι και έκανε και τον
Μπέρντι να πει ναι.
«Δε σε πιστεύω», είπα εγώ.
«Μπορεί!» είπε ο Ρόμπιν και το
ράμφος του Μπέρντι ανεβοκατέβηκε.
«Μπα, αποκλείεται! Είμαι σίγουρη
ότι δεν μπορεί να πετάξει», επέμεινα.
«Μπορεί, θα σου δείξω», είπε ο
Ρόμπιν και άνοιξε τη γροθίτσα του και τα μάλλινα φτερά του Μπέρντι
ξεδιπλώθηκαν. Ο Ρόμπιν σηκώθηκε όρθιος και άρχισε να πηδάει γύρω στην κουζίνα
ανεμίζοντας τα χέρια του. Ο Μπέρντι πετούσε μαζί του. Είχε δυο μαύρα χάντρινα
μάτια, κίτρινο ράμφος και μεγάλες καφετιές φτερούγες προσεκτικά
φεστοναρισμένες. Φορούσε και ένα κατακόκκινο πλεκτό γιλέκο.
«Α! Το βρήκα! Ο Μπέρντι είναι ένας
κοκκινολαίμης. Και εσένα το όνομά σου κοκκινολαίμης δε σημαίνει;» τον ρώτησα.
Ο Ρόμπιν κούνησε το κεφάλι του
χαρούμενα και ο Μπέρντι άρχισε να πετάει πιο γρήγορα.
«Στον έφτιαξε η μαμά σου;» είπα
χωρίς να το σκεφτώ.
Ο Ρόμπιν σταμάτησε. Ο Μπέρντι
έχασε γρήγορα ύψος και προσγειώθηκε. Η Τζο με κοίταξε συνοφρυωμένη από την άλλη
άκρη της κουζίνας. Ο Ρόμπιν πήγε και κάθισε σε μια καρέκλα και δεν ξαναμίλησε.
Δεν είχα μάθει αν τον Μπέρντι τον είχε φτιάξει η μαμά του Ρόμπιν ή όχι.
«Με συγχωρείς, Ρόμπιν», ψέλλισα.
Αναρωτήθηκα πώς μπορεί να νιώθει
κάποιος όταν δεν τον θέλει η μαμά του. Ήξερα πώς είναι να μην έχεις μπαμπά,
αλλά δεν ήταν και τόσο σοβαρό αυτό. Όταν ήμουν πιο μικρή, μικρότερη και από τον
Ρόμπιν, η Τζο μου διηγιόταν διάφορα παραμύθια για έναν καταπληκτικό μπαμπά που
ήταν πολύ λυπημένος επειδή δεν μπορούσε να με δει, αλλά γρήγορα κατάλαβα ότι δε
μου έλεγε την αλήθεια. Τη ρώτησα, λοιπόν, ξεκάθαρα και μου είπε την αλήθεια. Ο
πατέρας μου ήταν ο πρώτος φίλος της Τζο. Τον αγαπούσε σαν τρελή, αλλά εκείνος
όχι και τόσο. Έπειτα, όταν κατάλαβε ότι περίμενε μωρό, του το είπε, αλλά
εκείνος αρνήθηκε να βοηθήσει. «Δικό σου πρόβλημα είναι», της είπε. Από τότε
είμαι το «πρόβλημα» της Τζο, αλλά είμαστε μια χαρά.
Ο Ρόμπιν δε φαίνεται να είναι και
τόσο καλά, παρόλο που έχει έναν τόσο καλό μπαμπά. Εάν, δηλαδή, είναι καλός.
Εμένα, πάντως, κάτι μου βρομάει.
Τρεις έφηβες, τρία ημερολόγια, τρεις διαφορετικοί κόσμοι. Από τον "χαζοχαρούμενο" της Ξερόλας, στον επίσης γκλίτερ, μαγικό και κάπως αθώο κόσμο της μικρής μπαλαρίνας... κι από κει σε έναν λιγότερο ιδεατό, που τον μοιράζεται μαζί μας ένα κορίτσι με προβλήματα αλλά και έντονη αίσθηση του χιούμορ. Το ημερολόγιο της Τσάρλι είναι μάλιστα διπλό, αφού παράλληλα με τις δικές της περιπέτειες παρακολουθούμε και την προβολή τους σ' ένα φανταστικό βικτωριανό παρελθόν, εκεί όπου τις ζει το alter ego της, η Λότι.
Η ιστορία πλησιάζει σε ορισμένα σημεία το κοινωνικό δράμα και σίγουρα δεν είναι τόσο ανέμελη όσο οι δύο προηγούμενες. Μπορούμε όμως να νιώσουμε πιο κοντά στην πρωταγωνίστρια, καθώς πολλά από αυτά που ζει, πλησιάζουν την καθημερινότητά μας. Η νοοτροπία της αγγλικής οικογένειας μπορεί να διαφέρει αρκετά από την ελληνική (στη χώρα μας π.χ. δεν θα συναντήσουμε συχνά ηλικιωμένους γονείς να μην υποστηρίζουν την κόρη και το εγγόνι τους), όμως τα ζητήματα που απασχολούν την Τσάρλι αφορούν πολλές σύγχρονες οικογένειες στον τόπο μας (προβλήματα σχέσεων ή οικονομικά). Πολύ χαρακτηριστικές οι σκηνές, όταν η μαμά της μένει χωρίς δουλειά (σ.34-37).
Λίγη προσοχή ίσως χρειαστεί στους χαρακτηρισμούς της αφηγήτριας, αφού η μεταφράστρια έχει αφήσει την Τσάρλι να εκφράζεται ελεύθερα, στολίζοντας με ουκ ολίγα κοσμητικά τον Τζέιμι Έντουαρντς, τον Μαρκ και τα αρσενικά που θαυμάζουν οι φιλενάδες της. Όπως γράφει και ο Γκόγκολ στις Νεκρές Ψυχές, ο άνθρωπος είναι γενναιόδωρος στη λέξη "βλάκας"και είναι έτοιμος να τη χρησιμοποιήσει είκοσι φορές τη μέρα για το γείτονά του.
Λόγω μεγέθους αλλά και ουσίας, υπάρχουν αρκετά θέματα που θίγονται και τα οποία θα μπορούσαμε να σχολιάσουμε με αφορμή το κείμενο: Η ζωή σε μια μονογονεϊκή οικογένεια, η ψυχολογία του εσωστρεφούς παιδιού (βλ. απόσπασμα), η ανισότητα στην εποχή μας και παλαιότερα (σ.73), σεξουαλική παρενόχληση (σ.54) και παιδεραστία (σ.68), ακόμα και την δημιουργική ζαχαροπλαστική, καθώς η Τσάρλι φαίνεται να έχει ιδιαίτερο ταλέντο στο να κατασκευάζει κέικ χρησιμοποιώντας απλά υλικά και πολλή φαντασία. Πολύ συχνά μάλιστα, χρησιμοποιεί γλάσο στα γλυκά της για να μεταφέρει μηνύματα αγάπης ή μίσους σε εκείνους που πρόκειται να τα φάνε.
Τέλος, όπως φαίνεται και στην εικόνα που ακολουθεί, αναφορά γίνεται μέχρι και στην ψυχολογική προσέγγιση του παιδικού ιχνογραφήματος, όταν ο Ρόμπιν ζωγραφίζει την οικογένειά του σ' ένα κομμάτι χαρτί. Περισσότερα για το θέμα, μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Χρήση στην τάξη
Η ιστορία πλησιάζει σε ορισμένα σημεία το κοινωνικό δράμα και σίγουρα δεν είναι τόσο ανέμελη όσο οι δύο προηγούμενες. Μπορούμε όμως να νιώσουμε πιο κοντά στην πρωταγωνίστρια, καθώς πολλά από αυτά που ζει, πλησιάζουν την καθημερινότητά μας. Η νοοτροπία της αγγλικής οικογένειας μπορεί να διαφέρει αρκετά από την ελληνική (στη χώρα μας π.χ. δεν θα συναντήσουμε συχνά ηλικιωμένους γονείς να μην υποστηρίζουν την κόρη και το εγγόνι τους), όμως τα ζητήματα που απασχολούν την Τσάρλι αφορούν πολλές σύγχρονες οικογένειες στον τόπο μας (προβλήματα σχέσεων ή οικονομικά). Πολύ χαρακτηριστικές οι σκηνές, όταν η μαμά της μένει χωρίς δουλειά (σ.34-37).
Λίγη προσοχή ίσως χρειαστεί στους χαρακτηρισμούς της αφηγήτριας, αφού η μεταφράστρια έχει αφήσει την Τσάρλι να εκφράζεται ελεύθερα, στολίζοντας με ουκ ολίγα κοσμητικά τον Τζέιμι Έντουαρντς, τον Μαρκ και τα αρσενικά που θαυμάζουν οι φιλενάδες της. Όπως γράφει και ο Γκόγκολ στις Νεκρές Ψυχές, ο άνθρωπος είναι γενναιόδωρος στη λέξη "βλάκας"και είναι έτοιμος να τη χρησιμοποιήσει είκοσι φορές τη μέρα για το γείτονά του.
Λόγω μεγέθους αλλά και ουσίας, υπάρχουν αρκετά θέματα που θίγονται και τα οποία θα μπορούσαμε να σχολιάσουμε με αφορμή το κείμενο: Η ζωή σε μια μονογονεϊκή οικογένεια, η ψυχολογία του εσωστρεφούς παιδιού (βλ. απόσπασμα), η ανισότητα στην εποχή μας και παλαιότερα (σ.73), σεξουαλική παρενόχληση (σ.54) και παιδεραστία (σ.68), ακόμα και την δημιουργική ζαχαροπλαστική, καθώς η Τσάρλι φαίνεται να έχει ιδιαίτερο ταλέντο στο να κατασκευάζει κέικ χρησιμοποιώντας απλά υλικά και πολλή φαντασία. Πολύ συχνά μάλιστα, χρησιμοποιεί γλάσο στα γλυκά της για να μεταφέρει μηνύματα αγάπης ή μίσους σε εκείνους που πρόκειται να τα φάνε.
Τέλος, όπως φαίνεται και στην εικόνα που ακολουθεί, αναφορά γίνεται μέχρι και στην ψυχολογική προσέγγιση του παιδικού ιχνογραφήματος, όταν ο Ρόμπιν ζωγραφίζει την οικογένειά του σ' ένα κομμάτι χαρτί. Περισσότερα για το θέμα, μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Όπως είναι αντιληπτό, το βιβλίο προσφέρεται ιδιαίτερα για να παρουσιάσουμε στην τάξη την καθημερινή ζωή κατά τη βικτωριανή εποχή. Αναθέτοντας σε ομάδες μαθητών να εργαστούν πάνω σε ένα ή περισσότερα από τα 11 μέρη του ημερολογίου της Λότι, μπορούμε να προσεγγίσουμε μία η περισσότερες πτυχές από την ζωή ενός κοριτσιού των μέσων του 19ου αιώνα.
Ο τρόπος με τον οποίο εργάζονται οι μαθητές στην τάξη της Τσάρλι, μπορεί επίσης να μας εμπνεύσει ώστε να ασχοληθούμε πιο βιωματικά με το μάθημα της Ιστορίας. Θα ήταν απλό π.χ. να αναθέσουμε σε ομάδες μαθητών να φανταστούν και να γράψουν μερικές σελίδες από το ημερολόγιο κάποιου παιδιού κατά την διάρκεια της ελληνικής επανάστασης. Βιβλία όπως ο Λουκής Λάρας ή ο Μικρός Μπουρλοτιέρης, μπορεί να μας βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Εξίσου εύκολα, θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε στην φανταστική καταγραφή ενός ημερολογίου για κάποια από τις διάσημες μορφές του ελληνικού πνεύματος ή του απελευθερωτικού αγώνα, όπως π.χ. τον Ρήγα Βελεστινλή ή τον Γεωργάκη Ολύμπιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
διαβάσαμε και σχολιάζουμε...σχολιάζουμε...σχολιάζουμε...