Η όμορφη και πλούσια Πόρσια ζει σε μια έπαυλη κοντά στη Βενετία του παλιού καιρού. Πολλοί έρχονται ως εκεί να τη ζητήσουν για γυναίκα, κανείς όμως δεν καταφέρνει να περάσει τη δοκιμασία των τριών κουτιών που έχει σκεφτεί ο πατέρας της. Την τύχη του θέλει να δοκιμάσει και ο ευγενικός Μπασάνιο, καθώς όμως είναι πολύ φτωχός, ζητάει για να ταξιδέψει δανεικά από τον φίλο του Αντόνιο. Ο Αντόνιο με τη σειρά του, ζητάει τα χρήματα από τον τραπεζίτη Σάιλοκ, που τον δανείζει με έναν όρο: Αν δεν επιστρέψει το χρέος σε τρεις εβδομάδες, να του κόψει ένα κιλό κρέας από το μέρος δίπλα στην καρδιά! Ο Μπασάνιο χάρη στη συμφωνία του φίλου του ταξιδεύει, περνάει τη δοκιμασία και παντρεύεται την Πόρσια... λίγο καιρό αργότερα όμως, λαμβάνει μήνυμα ότι ο Αντόνιο κινδυνεύει επειδή δεν ξεπλήρωσε το δάνειο. Τρέχει πίσω στη Βενετία, όπου ο Σάιλοκ ζητάει από το δικαστήριο να τηρηθεί η συμφωνία και δεν δέχεται τα χρήματα που καθυστερημένα του επιστρέφουν... θα καταφέρει άραγε ο Αντόνιο να σωθεί;
Εκδότης: Κέδρος
Συγγραφέας: Σοφία Ζαραμπούκα (διασκευή από το έργο του Σαίξπηρ)
Εικονογράφηση: Σοφία Ζαραμπούκα
ISBN: 978-960-04-4476-6
Έτος 1ης Έκδοσης: 2014
Σελίδες: 16
Τιμή: 3 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: A', Β', Γ'
το αυθεντικό έργο στα αγγλικά εδώ ή εδώ
Ευχαριστούμε τον εκδοτικό οίκο για την προσφορά τριών αφισοβιβλίων στη βιβλιοθήκη μας!
Κριτική
Ανάλαφρη διασκευή του κλασικού έργου του Σαίξπηρ με τη μορφή αφισοβιβλίου. Η γλώσσα είναι απλή, απευθύνεται όμως περισσότερο σε παιδιά με κάποια εμπειρία στα κείμενα, καθώς το λεξιλόγιο, η δομή των προτάσεων και οι 1000 περίπου λέξεις που απαρτίζουν το κείμενο ίσως δυσκολέψουν τα πρωτάκια. Επιπλέον εμπόδια, θα μπορούσαν να αποτελέσουν η «σοβαρότητα» της υπόθεσης, αλλά και κάποια αποσπασματικότητα που προκύπτει από την απόδοση της ιστορίας σε λίγες γραμμές. Η προσεγμένη έκδοση, η πλούσια εικονογράφηση και η ευελιξία στη χρήση της νέας φόρμας, αποτελούν σίγουρα μεγάλα πλεονεκτήματα του αφισοβιβλίου. Το συγκεκριμένο το προτείνουμε στους μαθητές όλων των "μικρών" τάξεων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και τα μεγαλύτερα παιδιά δεν θα ωφεληθούν αξιοποιώντας το σε δραστηριότητες. Οι μαθητές και μαθήτριες που θα αγαπήσουν τον Έμπορο της Βενετίας, ίσως στο μέλλον νιώσουν μέσα τους ένα επιπλέον κίνητρο για να ασχοληθούν με την λογοτεχνία ή τη δικηγορία.
 |
|
 |
|
Αξίες - Θέματα
Φιλία, Αγάπη, Ιστορία, Περιπέτεια, Νόμος, Δικαιοσύνη, Παραμύθι, Θέατρο
Σκηνές που ξεχωρίσαμε
Όταν η μεταμφιεσμένη Πόρσια καταφέρνει να σώσει τον καλό της μπροστά στο δικαστήριο!
Εικονογράφηση
Ολόκληρη η μία πλευρά της αφίσας είναι γεμάτη σκίτσα με έντονα χρώματα, ενώ και από την ασπρόμαυρη πλευρά του κειμένου, η μισή σελίδα καταλαμβάνεται από σχέδια της δημιουργού.
Πριν από πολλά χρόνια, μπορεί και χίλια,
ζούσε κοντά στην πιο όμορφη πόλη της Ιταλίας,
τη Βενετία, μια κόρη που την
έλεγαν Πόρσια.
Ο πατέρας της, όταν ήρθε η ώρα να την
παντρέψει, κάλεσε τον πιο σπουδαίο
αρχιτέκτονα της εποχής, τον Παλάντιο,
να της χτίσει ένα παλάτι.
Πολλοί νέοι ήρθαν να τη ζητήσουν.
Ανήσυχος ο πατέρας της μήπως ο λόγος
που καταφτάνανε τόσοι γαμπροί
ήταν τα πλούτη και το λαμπρό σπίτι,
σκέφτηκε να τους δοκιμάζει.
Έφτιαξε λοιπόν τρία κουτιά.
Ένα χρυσό, ένα ασημένιο και ένα μολυβένιο.
Στο χρυσό επάνω έγραψε: «Όποιος με διαλέξει
θα κερδίσει αυτό που οι περισσότεροι άντρες
επιθυμούν».
Στο ασημένιο: «Όποιος με διαλέξει
θα λάβει αυτό που του αξίζει».
Και στο μολυβένιο: «Για να πάρεις, πρέπει
να ξέρεις να προσφέρεις».
Μέσα σ’ αυτό το τελευταίο έβαλε ένα
μικρό ζωγραφιστό πορτρέτο της κόρης του.
Όποιος το διάλεγε θα κέρδιζε την Πόρσια
για γυναίκα του.
Από τη Δύση και την Ανατολή έφτασαν
παλικάρια έτοιμα να δοκιμάσουν
την τύχη τους.
το χρυσό ή το ασημένιο διάλεγαν όλοι
και έφευγαν απογοητευμένοι.
Ένας νέος από τη Βενετία, ο ευγενικός
Μπασάνιο, γνώριζε την Πόρσια από παιδί
και την αγαπούσε. Ήταν όμως φτωχός.
Δεν είχε χρήματα ούτε για να ταξιδέψει
ως το Μπελμόντ, την πόλη όπου ζούσε η Πόρσια.
Σκέφτηκε λοιπόν να ζητήσει δανεικά από
τον φίλο του Αντόνιο, που ήταν έμπορος γνωστός
στη Βενετία. Όμως, ενώ υπήρχανε πλοία του
που ταξίδευαν γεμάτα χρυσό, δε θα έφταναν
στο λιμάνι πριν περάσουν δύο μήνες.
- Μη στεναχωριέσαι, θα δανειστώ εγώ
από τον τραπεζίτη Σάιλοκ και θα τα επιστρέψω
όταν φτάσουν τα καράβια μου, είπε ο καλός Αντόνιο.
 |
| Ο Αλέξης Μινωτής σηκώνει το μαχαίρι ως Σάιλοκ, σε παράσταση του Εθνικού Θεάτρου το 1960 (Πηγή) |
Το αφισοβιβλίο αποτελεί θεωρώ μια εξαιρετική νέα ιδέα για τον χώρο του παιδικού βιβλίου, αφού προσφέρει μια σειρά πλεονεκτήματα:
α. έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον μικρό αναγνώστη από ένα ήδη δεμένο βιβλίο, γιατί στο τέλος κάθε σελίδας τον βάζει στη διαδικασία να αναζητήσει την επόμενη. Στην αρχή η πρόκληση μπορεί να φανεί απαιτητική, αλλά σύντομα το παιδί καταλαβαίνει τη νόρμα που οφείλει να ακολουθήσει και στην ικανοποίηση του διαβάσματος προστίθεται εκείνη του επιτεύγματος.
β. περιέχει από τη φύση του μια δραστηριότητα βιβλιοδεσίας, που φέρνει τους αναγνώστες πιο κοντά στη διαδικασία δημιουργίας ενός βιβλίου. Με λίγη βοήθεια (η χρήση καρφίτσας μπορεί να αποδειχθεί προβληματική - ίσως θα μπορούσε να προτείνεται ή να συμπεριλαμβάνεται κάτι άλλο), και αφού εξοικειωθούν, τα παιδιά μπορούν να αρχίσουν να κατασκευάζουν δικά τους 16σέλιδα έργα.
γ. επιτρέπει εναλλακτικές χρήσεις στους εκπαιδευτικούς και τους γονείς, αφού είναι αφίσα και βιβλίο ταυτόχρονα. Το παιδί μπορεί να διαβάζει και να χρωματίζει την ιστορία από τη μία πλευρά, ή να την αναδιηγείται με τη βοήθεια των εικόνων από την άλλη.
Σε σχέση με το αυθεντικό έργο, η διασκευή που παρουσιάζεται εδώ είναι απλοποιημένη και με μικρές αλλαγές. Ο αριθμός των χαρακτήρων είναι μειωμένος, ενώ εισάγεται και ένας από τα παραμύθια: μια νεράιδα - νονά (fairy godmother), αντικαθιστά τον υπηρέτη Μπαλτάζαρ και μεταμορφώνει την πρωταγωνίστρια σε νεαρό δικηγόρο. Η Ζαραμπούκα προσθέτει έτσι έναν τόνο μαγείας στην ιστορία, αφαιρεί όμως εξυπνάδα από την Πόρσια, αφού θέλει τη νεράιδα -ως αόρατη υποβολέα- να της ψιθυρίζει στο αυτί εκείνα που πρέπει να πει στο δικαστήριο... Μήπως το 1595 είχαν μεγαλύτερη πίστη στις δυνατότητες του «ασθενούς φύλου» απ' ό, τι στις μέρες μας;
Επιπροσθέτως, ο χαρακτήρας του αμείλικτου τοκογλύφου που είναι έτοιμος να πληρωθεί με ανθρώπινο κρέας, φαίνεται στο τέλος του έργου να τη γλιτώνει αρκετά φθηνά σε σχέση με αυτά που παθαίνει στην εκδοχή του Σαίξπηρ. Ούτε χάνει την περιουσία του από το δικαστήριο, ούτε υποχρεώνεται να αλλάξει θρήσκευμα, ούτε και το σκάει η κόρη του μαζί με τις οικονομίες από το σπίτι. Ακόμα κι έτσι όμως, ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι «ο κακός τιμωρήθηκε και η τάξη αποκαταστάθηκε» άρα το παραμύθι έχει αίσιο τέλος. Παράλληλα, τα παιδιά συνειδητοποιούν κάτι που στις μέρες μας φαίνεται (ακόμα) και από τα δελτία ειδήσεων: Πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι το να δανειζόμαστε από αιμοσταγείς τραπεζίτες που θέλουν να μας καταστρέψουν τη ζωή. Όσοι αιώνες και αν περνούν, κάποια θέματα μάλλον παραμένουν κλασικά.
Αναφορά στην εβραϊκή καταγωγή του Σάιλοκ, τα αντισημιτικά σχόλια που δέχεται αλλά και τον περίφημο μονόλογό του για τη διαφορετικότητα (Πράξη ΙΙΙ, Σκηνή Ι, 58- Δεν έχει ο Εβραίος μάτια;) δεν γίνεται καμία. Ούτε και στην φράση Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός (Πράξη ΙΙ, Σκηνή VII, 65, All that glisters is not gold) που εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.
Ακόμα και στη διασκευή ωστόσο, προβάλλεται έντονα η αξία της φιλίας, αφού σε αρκετές περιπτώσεις και με τρόπο σαφή, διαβάζουμε ότι όλα όσα συμβαίνουν στο έργο, γίνονται επειδή ο Αντόνιο προσπαθεί να βοηθήσει τον φίλο του. Στο τέλος μάλιστα της περιπέτειας, η Πόρσια υποδέχεται στην έπαυλή της τους δύο νέους λέγοντάς τους Ελάτε (...) να γιορτάσουμε τη νίκη της φιλίας. Μιλώντας για την έπαυλη της πρωταγωνίστριας, να αναφέρουμε ότι πολλοί μελετητές θεωρούν το Μπελμόντ ως τόπο παραμυθιακό, ως ουτοπία. Ένα εμπεριστατωμένο σύγχρονο άρθρο ωστόσο (εμένα με έπεισε), αποκαλύπτει ότι πιθανότατα πρόκειται για τη Villa Foscari, που βρίσκεται 10 μίλια από τη Βενετία, πάνω στον ποταμό Μπρέντα.
α. έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον μικρό αναγνώστη από ένα ήδη δεμένο βιβλίο, γιατί στο τέλος κάθε σελίδας τον βάζει στη διαδικασία να αναζητήσει την επόμενη. Στην αρχή η πρόκληση μπορεί να φανεί απαιτητική, αλλά σύντομα το παιδί καταλαβαίνει τη νόρμα που οφείλει να ακολουθήσει και στην ικανοποίηση του διαβάσματος προστίθεται εκείνη του επιτεύγματος.
β. περιέχει από τη φύση του μια δραστηριότητα βιβλιοδεσίας, που φέρνει τους αναγνώστες πιο κοντά στη διαδικασία δημιουργίας ενός βιβλίου. Με λίγη βοήθεια (η χρήση καρφίτσας μπορεί να αποδειχθεί προβληματική - ίσως θα μπορούσε να προτείνεται ή να συμπεριλαμβάνεται κάτι άλλο), και αφού εξοικειωθούν, τα παιδιά μπορούν να αρχίσουν να κατασκευάζουν δικά τους 16σέλιδα έργα.
γ. επιτρέπει εναλλακτικές χρήσεις στους εκπαιδευτικούς και τους γονείς, αφού είναι αφίσα και βιβλίο ταυτόχρονα. Το παιδί μπορεί να διαβάζει και να χρωματίζει την ιστορία από τη μία πλευρά, ή να την αναδιηγείται με τη βοήθεια των εικόνων από την άλλη.
Αναφορά στην εβραϊκή καταγωγή του Σάιλοκ, τα αντισημιτικά σχόλια που δέχεται αλλά και τον περίφημο μονόλογό του για τη διαφορετικότητα (Πράξη ΙΙΙ, Σκηνή Ι, 58- Δεν έχει ο Εβραίος μάτια;) δεν γίνεται καμία. Ούτε και στην φράση Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός (Πράξη ΙΙ, Σκηνή VII, 65, All that glisters is not gold) που εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.
Ακόμα και στη διασκευή ωστόσο, προβάλλεται έντονα η αξία της φιλίας, αφού σε αρκετές περιπτώσεις και με τρόπο σαφή, διαβάζουμε ότι όλα όσα συμβαίνουν στο έργο, γίνονται επειδή ο Αντόνιο προσπαθεί να βοηθήσει τον φίλο του. Στο τέλος μάλιστα της περιπέτειας, η Πόρσια υποδέχεται στην έπαυλή της τους δύο νέους λέγοντάς τους Ελάτε (...) να γιορτάσουμε τη νίκη της φιλίας. Μιλώντας για την έπαυλη της πρωταγωνίστριας, να αναφέρουμε ότι πολλοί μελετητές θεωρούν το Μπελμόντ ως τόπο παραμυθιακό, ως ουτοπία. Ένα εμπεριστατωμένο σύγχρονο άρθρο ωστόσο (εμένα με έπεισε), αποκαλύπτει ότι πιθανότατα πρόκειται για τη Villa Foscari, που βρίσκεται 10 μίλια από τη Βενετία, πάνω στον ποταμό Μπρέντα.
 |
| Οι τοποθεσίες στις οποίες εξελίσσεται η βασική πλοκή του έργου: Πάδουα (Padova), Μπελμόντ (Villa Foscari) και Βενετία |
Ο έμπορος της Βενετίας μπορεί σαν έργο να είναι λιγότερο χιουμοριστικός από την Τέα τη Γοργόνα που κυκλοφορεί από την ίδια σειρά, μας δίνει όμως την ευκαιρία να ασχοληθούμε με τον μεγάλο δημιουργό William Shakespeare. Στα μικρότερα παιδιά μπορούμε να μιλήσουμε για τη ζωή και την εποχή του και να ζωγραφίσουμε τον ίδιο ή σκηνές από το παρόν και άλλα έργα του που έγιναν διάσημα (Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Άμλετ, Μακμπέθ...). Από τα μεγαλύτερα παιδιά, θα μπορούσαμε να ζητήσουμε να "παίξουν" μπροστά στους συμμαθητές τους σκηνές από τον Έμπορο της Βενετίας ή άλλα έργα που θα διαλέξουν. Επίσης, ωφέλιμο θα ήταν να παρακολουθήσουμε σε βίντεο κάποια αποσπάσματα από θεατρικές, τηλεοπτικές ή κινηματογραφικές αποδόσεις του έργου, ώστε τα παιδιά να έρθουν σε μια πρώτη επαφή με το κλασικό θέατρο.
Ο Σάιλοκ χάνει στο δικαστήριο, επειδή στη συμφωνία που υπέγραψε με τον Αντόνιο δεν είχε φροντίσει να καλύψει όλες τις λεπτομέρειες (έχει δικαίωμα να κόψει κρέας αλλά χωρίς να χυθεί αίμα). Με τα παιδιά των μεγαλύτερων τάξεων, μπορούμε να συζητήσουμε για το πόσο σημαντικό είναι να προσέχουμε σε τι συμφωνούμε. Στη συνέχεια, αν οι μαθητές δείξουν σχετικό ενδιαφέρον, μπορούμε ανά ομάδες να επιχειρήσουμε να κατασκευάσουμε «πονηρά» συμβόλαια με τα οποία φαίνεται να δεσμευόμαστε σε κάτι, το οποίο όμως στην πράξη είναι αδύνατο να παραχωρήσουμε.
π.χ. στο διάλειμμα θα σας δώσουμε τη μπάλα μας! (όμως δεν διευκρινίσαμε σε ποιο διάλειμμα)
όποιος διαβάσει χωρίς ανάσα μια παράγραφο, είναι αρχηγός! (όμως χωρίς ανάσα δεν ακουγόμαστε)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
διαβάσαμε και σχολιάζουμε...σχολιάζουμε...σχολιάζουμε...