Ιστορίες από έναν κόσμο που δεν καταστράφηκε

Υπόθεση
Συλλογή πέντε ιστοριών με τις εξής υποθέσεις:

Ηλιοστάλαχτη Όπως ήταν συμφωνημένο, στα 12 της χρόνια η πριγκίπισσα Ηλιοστάλαχτη δίνεται σ' έναν δράκο που την παίρνει μακριά. Μόνο έτσι θα σωθεί η χώρα της από το βαθύ σκοτάδι.

Η πόλη με τα χίλια χρώματα Στο κέντρο της πανάρχαιας πόλης των δράκων, έλαμπε το όμορφο διαμάντι τους. Οι άπληστοι άνθρωποι θέλησαν να το κάνουν δικό τους, γι' αυτό οι δράκοι το έθαψαν στη γη και έπειτα ανέβηκαν ψηλά στις στέγες και πέτρωσαν. Τα χρόνια πέρασαν, και πάνω σε αυτή την πόλη, οι άνθρωποι έχτισαν την δική τους. 

Το δέντρο της ζωής Στα πέρατα του κόσμου έλεγαν πως βρίσκεται ένα δέντρο μαγικό, που χαρίζει αθανασία. Οι άνθρωποι το έψαξαν αλλά καθώς δεν το βρήκαν, το θεώρησαν μύθο. Αυτό όμως υπάρχει και δεν είναι άλλο από το κάθε δέντρο που γεννήθηκε στη γη.

Το μυστικό του καθρέφτη Σε μια πολιτεία που η ομορφιά είχε μεγάλη σημασία, μια βροχερή μέρα θόλωσαν όλοι οι καθρέφτες! Ο κατοπτροποιός που τους εξέτασε, δεν αποκάλυψε στους ανθρώπους τι φταίει. Θα χρειαστεί ο σοφότερος της πολιτείας να σκεφτεί μέρες και νύχτες, μέχρι να ανακαλύψει το μυστικό που θα τους κάνει και πάλι αστραφτερούς.

Οι πέτρινοι Γίγαντες Οι γίγαντες, ανυπόμονοι να επισκεφθούν τη γη, παρακούν τον βασιλιά Ουρανό και την πρώτη μέρα της άνοιξης πηδούν από το φουρφουριστό τους σύννεφο στο έδαφος. Μόλις όμως ακουμπούν στο χώμα, πετρώνουν και γίνονται βουνά. Από τότε, κάθε αρχή της άνοιξης, ποτάμια κυλούν από τα μάτια τους και ένας νέος χρόνος ξεκινά!

Χαρακτηριστικά
Εκδότης: Πατάκης
Συγγραφέας: Ελένη Μπακογεώργου
Εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή
ISBN: 978-960-16-5194-1
Έτος 1ης Έκδοσης: 2014
Σελίδες: 40
Τιμή: περίπου 10 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Γ', Δ', Ε'

Ευχαριστούμε τη συγγραφέα για τη δωρεά ενός αντιτύπου στη βιβλιοθήκη της τάξης μας!

Κριτική

Συλλογή πέντε αλληγορικών παραμυθιών με αναφορές σε στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού. Με ήπια λογοτεχνικότητα και με λόγο λιτό και περιεκτικό, η φίλη και συγγραφέας Ελένη Μπακογεώργου, καταφέρνει στη δεύτερη εκδοτική της προσπάθεια να μας ταξιδέψει σε πέντε κόσμους έξω από τα συνηθισμένα. Με το ένα τους πόδι στον μύθο και το άλλο στην πραγματικότητα, οι νικημένοι της ήρωες -μέσα από τα παθήματά τους- μας μεταφέρουν ασυνήθιστα μηνύματα, όπως το ότι η ζωή συνεχίζεται, πως τίποτα δεν πάει χαμένο, ότι η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, κ.ά. Οι ερμηνείες που επιδέχεται κάθε διήγημα είναι ωστόσο πολλαπλές, ενώ η εξαγωγή τους κάθε άλλο παρά εύκολα γίνεται· αν το δούμε από τη θετική του πλευρά, αυτό σημαίνει ότι το βιβλίο μπορεί να προσφέρει πλούσια τροφή για σκέψη σε μια τάξη που αγαπά τον προβληματισμό. Η καλή δουλειά που έχει γίνει στην έκδοση είναι εμφανής σε πολλούς τομείς, όμως την παράσταση κλέβει η πανταχού παρούσα εικονογράφηση: Γεμάτη έμπνευση, αγκαλιάζει το έργο με τα γήινα χρώματά της και ακολουθεί υποδειγματικά το πνεύμα του κειμένου, προσδίδοντας σε κάθε επεισόδιο ξεχωριστή αισθητική. Ολοκληρώνοντας, να αναφέρουμε ότι παρότι η έκταση των ιστοριών είναι περιορισμένη (μεταξύ 3 και 9 σελίδων η καθεμιά), η απουσία αίσιου τέλους (happy end) σε ορισμένες από αυτές και το γεγονός ότι κάποιοι μύθοι μας αφήνουν υπόπικρη επίγευση, σημαίνει ότι μάλλον θα τους απολαύσουν περισσότερο μαθητές των μεσαίων ή μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού... όπως και όσοι αναγνώστες δεν φοβούνται να σκέφτονται και να αμφιβάλλουν!

Δημιουργική φαντασία Ποιοτική έκδοση Εξαιρετική εικονογράφηση

 

Απουσία εύκολων λύσεων και ευτυχών καταλήξεων

Αξίες - Θέματα
Φαντασία, Περιβάλλον, Μύθοι - Παραμύθι, Αλτρουισμός

Εικονογράφηση
Πλούσια, καλοδουλεμένη εικονογράφηση, συνεργάζεται αρμονικά με το κείμενο και το αναδεικνύει, προσδίδοντας ξεχωριστή αισθητική σε κάθε μία από τις πέντε ιστορίες.

Απόσπασμα

Λένε πως πέρα μακριά, στα πέρατα του κόσμου, εκεί που τα ποτάμια χύνουν τα νερά τους στην απέραντη θάλασσα, στέκεται ακόμη όρθιο το πρώτο δέντρο που φύτρωσε ποτέ. Το δέντρο της ζωής.

Με τα μάτια του δεν το ‘χει δει κανείς. Μα λένε πως ο κορμός του είναι φτιαγμένος από ασήμι κι οι καρποί του είναι πολύχρωμα πετράδια. Και πως τα φύλλα του δεν πέφτουν, μα γίνονται πεταλούδες και φτερουγίζουν μακριά.

Λένε πως στη σκιά αυτού του δέντρου ξαποσταίνουν ξωτικά. Πως απ’ τη σάρκα του γεννιούνται οι νεράιδες. Γύρω του οι μάγισσες πως στήνουνε χορό.

Λένε πως είναι ένα δέντρο διαφορετικό απ’ όλα τ’ άλλα. Πως άλλο σαν κι αυτό δεν ξαναγίνεται ποτέ. Ο χρόνος δεν το αγγίζει. Οι εποχές περνάνε χωρίς ν’ αφήνουν πάνω του ίχνη.

Και λένε κι άλλα.

Ότι το δέντρο αυτό θα ζει για πάντα.

Ότι, αν κανείς γευτεί έναν καρπό του,

αν έστω αγγίξει ένα φύλλο, θα του δοθεί

η χάρη του κι εκείνου. να ζει για πάντα

να ‘ναι για πάντα δυνατός.

Κι έπειτα λένε πως πολλοί το ψάξανε το δέντρο.

Θέλησαν να γευτούνε τους χυμούς του. να πιάσουν τ’ άπιαστο.

ζώστηκαν το σπαθί και την αστραφτερή τους πανοπλία

Και πως ξεκίνησαν για μέρη μακρινά για να το βρουν.

Ότι ταξίδεψαν μέχρι τα πέρατα του κόσμου, μα τέτοιο δέντρο δε βρήκαν πουθενά.

Οπότε λένε ότι το δέντρο της ζωής είναι ένας μύθος να τον πιστεύουνε μονάχα τα παιδιά. Πως δεν υπάρχει, πως δε φύτρωσε ποτέ, πως είναι ψέμα.

Μα εγώ σου λέω πως υπάρχει τέτοιο δέντρο. Και πως δεν είναι ένα, μα πολλά. Δε ζει στα πέρατα του κόσμου, μα κάπου εδώ κοντά. Είναι η ασημιά ελιά που σκαρφαλώνεις στα κλαριά της. Είναι η μικρούλα λεμονιά στην άκρη της αυλής. Είναι το πεύκο που στέκεται στην ακροθαλασσιά και το έλατο επάνω στο βουνό.

Είναι το κάθε δέντρο που γεννήθηκε ή πρόκειται να γεννηθεί στον κόσμο τούτο.

Αυτό είναι το δέντρο της ζωής.

Αυτό.

Σχόλιο 

Όπως αναφέρουμε και πιο πάνω, οι περισσότερες από τις ιστορίες φαίνεται να αντλούν έμπνευση από θέματα της λαϊκής παράδοσης και της μυθολογίας. Για παράδειγμα, η θυσία της Ηλιοστάλαχτης παραπέμπει άμεσα σε κείνη της Ιφιγένειας (ή την αυτοθυσία του Κόδρου, αφού η περίπτωση αφορά τη σωτηρία της πολιτείας) αλλά και στον πιο πρόσφατο θρύλο της Γερακίνας, που δόθηκε νύφη στο πνεύμα του νερού για να σώσει το χωριό της από την ξηρασία. Αντίστοιχα, το δέντρο της ζωής (τρίτη ιστορία) είναι ένα μαγικό αντικείμενο που συναντάμε σχεδόν σε κάθε θρησκεία. Στην δική μας λαϊκή παράδοση θα το βρούμε να στολίζει ζωγραφιές, υφαντά, πόρπες, αλλά και στολές, όπως εκείνη της Κυρα-Φροσύνης στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Οι δε γίγαντες της τελευταίας ιστορίας που πετρώνουν μόλις πατούν στο έδαφος, πέρα από τη σαφή τους συγγένεια με εκείνους των νορδικών μύθων (υπάρχει λόγος που το Stonehenge καλείται και Giant's Dance) μας θυμίζουν την μινωική παράδοση που θέλει τον Δία να πέτρωσε και να έδωσε τη μορφή του στο όρος Γιούχτας.

Το όρος Γιούχτας κρύβει σύμφωνα με μια παράδοση το πετρωμένο πρόσωπο του Δία (πηγή)

Χρήση στην τάξη

Στην τάξη μας, χρησιμοποιήσαμε απλές χαρτοσακούλες από μανάβικο (και λίγο γκοφρέ χαρτί για τα φύλλα) για να κατασκευάσουμε τα δικά μας δέντρα της ζωής! Αναλυτικά βήματα για το πώς θα μετατρέψετε και σεις μια χαρτοσακούλα σε δέντρο, μπορείτε να βρείτε εδώ, ενώ όσοι προτιμούν να ακολουθήσουν τις οδηγίες μέσω βίντεο, μπορούν να συνδεθούν εδώ. Καλή διασκέδαση!

Ιστορίες από έναν κόσμο που δεν καταστράφηκε