Μίλα μη φοβάσαι

Υπόθεση

Η σημαία της Φροξυλάνθης Στα μέσα της σχολικής χρονιάς έρχεται στην τάξη μια νέα μαθήτρια, η Ισιδώρα. Από την πρώτη στιγμή, η Ελίνα, ένα κορίτσι με διάσημη μαμά και απαίσιους τρόπους, τη βάζει στο μάτι. Όσο η Ισιδώρα δεν αντιδρά, τόσο οι προσβολές εναντίον της κλιμακώνονται, μέχρι που μια επικίνδυνη πλάκα οδηγεί τελικά σε ατύχημα. Η αφηγήτρια που όλο τον καιρό απλώς παρακολουθεί, αποφασίζει να μιλήσει στη μητέρα της και στη διεύθυνση του σχολείου, κι έτσι τα πράγματα μπαίνουν στη θέση τους.

Στη φωλιά του Νίκου Ο Νίκος μεγαλώνει σε μια οικογένεια με αρκετά προβλήματα. Στο προηγούμενο σχολείο του αντιμετώπιζε διακρίσεις και εκφοβισμό, έτσι επινόησε μια ανορθόδοξη μέθοδο για να βρίσκει φίλους: κλέβει μικροαντικείμενα και αργότερα κάνει ότι τα βρήκε, ώστε να γίνεται αγαπητός. Φέτος ήταν σειρά για τα μπλε γυαλιά του Γιώργου να βρεθούν στη φωλιά του, όμως το μικρό παιδί δεν μπορεί να δει χωρίς αυτά και στο σχολείο δημιουργείται αναστάτωση. Ο Νίκος μετανιώνει και αποφασίζει να επιστρέψει τα γυαλιά μέσω του αγαπημένου του δασκάλου, δεν έχει όμως υπολογίσει την αντίδραση του διευθυντή…

Το ημερολόγιο ενός κακού Τους μισεί όλους. Και θα τους εκδικηθεί! Οι γονείς του δίνουν σημασία και αγάπη μόνο στην αδελφή του επειδή είναι καλή μαθήτρια. Στο σχολείο οι δάσκαλοι αδιαφορούν κι αυτοί· θέλουν την ησυχία τους. Ευτυχώς που υπάρχει και ο Αντρέας, ένας λίγο μεγαλύτερος μαθητής που χωρίς να ανοίγει βιβλίο, καταφέρνει να βγαίνει συνέχεια πρόεδρος. Αυτός θα γίνει το πρότυπο του πρωταγωνιστή και θα του μάθει ένα σωρό «κόλπα»: πώς να εκλεγεί και ο ίδιος πρόεδρος, πώς να επιβάλλεται στους συμμαθητές του και πώς να σπάει πλάκα με τους πιο αδύναμους… Ως το τέλος της χρονιάς ο αφηγητής έχει απομακρυνθεί τελείως από την παλιά του σχολική ζωή και οι ορίζοντες της παραβατικής συμπεριφοράς αρχίζουν να διευρύνονται.  Έτσι κι αλλιώς κανείς δεν τον καταλαβαίνει, τουλάχιστον όμως τώρα νιώθει πιο σημαντικός…

  

Χαρακτηριστικά
Εκδότης: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.
Συγγραφέας: Ελένη Δικαίου, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Τζέμη Τασάκου
Εικονογράφηση: Λήδα Βαρβαρούση, Χρήστος Ζωίδης, Διατσέντα Παρίση
ISBN: 978-960-87296-5-0
Έτος 1ης Έκδοσης: 2008
Σελίδες: 69
Τιμή: περίπου 12 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Ε', Στ', Γυμνάσιο
άλλη κριτική εδώ

Κριτική

Βραβευμένη συλλογή διηγημάτων με θέμα τον σχολικό εκφοβισμό, τα αίτια και τις επιπτώσεις του. Και οι τρεις ιστορίες είναι πολύ καλογραμμένες, με απλή γλώσσα και διδάγματα δυνατά και σαφή, ώστε να μπορούν να αγγίξουν τα σύγχρονα παιδιά και να τους μιλήσουν για ένα θέμα τόσο ευαίσθητο. Καμιά από τις ιστορίες δεν κουράζει, ενώ οι εικονογράφοι συμβάλλουν σε ένα εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα, που δένει αρμονικά με την κάθε περίπτωση. Η έκδοση είναι προσεγμένη (εξώφυλλο με αυτιά, κείμενο έγχρωμο και στην τρίτη ιστορία χειρόγραφο) και στις τελευταίες σελίδες περιλαμβάνει παράρτημα με πληροφορίες και συμβουλές γύρω από το θέμα της επιθετικότητας που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα παιδί στο σχολείο. Επιπλέον, βρίσκουμε τρεις εξαιρετικές δραστηριότητες που ωθούν τον αναγνώστη να κάνει το πρόβλημα δικό του, να συζητήσει με τους συμμαθητές του και να αναλάβει με τη σειρά του ενημερωτική δράση. Προτείνουμε το βιβλίο ανεπιφύλακτα στους μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού και του γυμνασίου· θύματα, θύτες ή απλώς παρατηρητές, όλοι έχουν κάτι να κερδίσουν διαβάζοντάς το.

Συγκινητικές ιστορίες, κάποιες με δραματική πλοκή Ρεαλισμός στους χαρακτήρες και τις καταστάσεις Εξαιρετικό στήσιμο και εικονογράφηση Παράρτημα με συμβουλές και αξιόλογες δραστηριότητες

Αξίες - Θέματα
Οικογένεια, Εκφοβισμός, Εκπαίδευση, Διαφορετικότητα, Κλοπή

Σκηνές που ξεχωρίσαμε

Το ψυχολογικό προφίλ του Νίκου, έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη μας αρκετό καιρό μετά την ανάγνωση του βιβλίου.

Εικονογράφηση

Απόσπασμα

20 Οκτωβρίου

Τους μισώ όλους! Και θα τους εκδικηθώ!

Θα τους δείξω εγώ! Δεν τους ανέχομαι πια!

Δεν τους μπορώ!

Η αδερφή μου –πάει στο γυμνάσιο- είναι ΧΑΖΗ!

Συνέχεια λέει εξυπνάδες κι όλοι τη χειροκροτούν.

Αυτό κάνει και τώρα!

Κάθονται και οι τρεις τους στην κουζίνα: η μαμά,

ο μπαμπάς και η Σόφη. Γύρω απ’ το τραπέζι.

Η Σόφη τους διαβάζει την έκθεση που έγραψε

για την «28^η Οκτωβρίου 1940» και πήρε

βραβείο. Σιγά το δύσκολο! Αυτά με τους

Έλληνες και τους Γερμανούς τα ξέρω κι εγώ

κι ας πηγαίνω στην Πέμπτη τάξη. Δύσκολο θα

ήταν να γράψει μια έκθεση με Ινδιάνους!

Η Σόφη διαβάζει και ο μπαμπάς μήτε που

αναπνέει. Πάντα έτσι κάνει. Η μαμά κάθε

τόσο κάνει: «τς, τς, τς!» Τη θαυμάζει.

Είναι όλοι τους ΧΑΖΟΙ!

Σηκώνομαι όρθιος και ανοίγω όλες τις ντουλάπες.

Μετά τις κλείνω δυνατά με κρότο για να μ’ ακούσουν.

Δε μ’ ακούνε. Σκασίλα μου.

Θα παίξω με τα πλέι μομπίλ. Έχω τρεις

πυροσβέστες, τρεις καουμπόηδες κι έναν Ινδιάνο.

Έχω κι ένα σαλούν.

Θα βάλω τον Ινδιάνο να κάθεται μέσα στο

σαλούν και τους καουμπόηδες να τον υπηρετούν.

Για να μάθουν!

29 Οκτωβρίου

Η παρέλαση χτες ήταν μια βλακεία και μισή!

Η Σόφη πήγαινε μπροστά από όλο το Γυμνάσιο

κρατώντας τη σημαία.

Βάζω στοίχημα ότι τα χέρια της είχαν ιδρώσει,

ότι δεν μπορούσε να κρατήσει τη σημαία καλά καλά,

δεν το έδειχνε όμως, γιατί είναι πεισματάρα.

Κι εγώ πάντως ήμουν στην πρώτη σειρά των

αγοριών του Δημοτικού! Γιατί είμαι ψηλός.

Με είχαν βάλει μάλιστα με τα αγόρια της Έκτης!

Κανείς όμως δε μου είπε μπράβο γι’ αυτό.

Μετά την παρέλαση, πήγαμε στη γιορτή του σχολείου

Η Σόφη ανέβηκε σ’ ένα «βάθρο» κι απάγγειλε

ένα ποίημα που είχε γράψει για την

«28^η Οκτωβρίου».

Γράφει και ποιήματα η Σόφη! Μετά τη

γιορτή ο Γυμνασιάρχης πλησίασε τη μαμά

και τον μπαμπά και τους έδωσε συγχαρητήρια.

Για τη Σόφη. Μετά, τους πλησίασαν

η γαλλικού και η θρησκευτικού και τους είπαν

κι εκείνες συγχαρητήρια. Για τη Σόφη.

Την κοντοστούπα!

Κανείς, ούτε η δασκάλα μου, ούτε ο Διευθυντής

του Δημοτικού, δε ντους είπε συγχαρητήρια

που είμαι τόσο ψηλός!

Κανείς δεν πρόσεξε πως με βάλανε με τα

αγόρια της Έκτης!

Το βράδυ, στο σπίτι, ο μπαμπάς μιλούσε

συνέχεια για τη Σόφη… Και η μαμά

έκανε: «τς, τς, τς….» Θα δουν!

Χρήση στην τάξη
Το Υπουργείο Παιδείας αποφάσισε να θεσμοθετήσει ως Πανελλήνια Ημέρα Σχολικού Αθλητισμού την πρώτη Δευτέρα κάθε Οκτωβρίου. Φέτος, η ημέρα αυτή ορίστηκε να έχει θεματικό άξονα «Ρατσισμός και Διαφορετικότητα, όλοι διαφορετικοί όλοι ίσοι», οπότε η ανάγνωση κάποιων αποσπασμάτων από το βιβλίο, σε συνδυασμό με δραστηριότητες όπως αυτές που περιέχονται στις τελευταίες σελίδες, ίσως να μπορούσε να εμπλουτίσει το πρόγραμμα της ημέρας με κάτι ενδιαφέρον και χρήσιμο (ειδικά στα σχολεία που τις Δευτέρες δεν έχουν γυμναστή!)

Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι είναι βασικό δικαίωμα κάθε παιδιού να πηγαίνει στο σχολείο χωρίς να φοβάται ότι κάποιο άλλο παιδί μπορεί να το ταπεινώσει, να το εξευτελίσει και να του επιβληθεί με τη βία. Το ίδιο φυσικά, ισχύει και για τους συναδέλφους.

Αν υποθέσουμε ότι γράφεις σε μια στήλη περιοδικού όπου απαντάς σε απορίες αναγνωστών, και λαμβάνεις το ακόλουθο μήνυμα από ένα μαθητή, τι θα τον συμβουλέψεις να κάνει;

"Μόλις έφτασα στο νέο σχολείο και κάποια παιδιά άρχισαν να με κοροϊδεύουν και να γελούν μαζί μου. Κάποιοι έφτασαν στο σημείο ακόμα και να με σπρώχνουν και να με χτυπούν. Τι νομίζεις ότι πρέπει να κάνω; Να αδιαφορήσω ή να το πω σε κάποιον μεγάλο;"

Στο τέλος του βιβλίου θα βρούμε και τις ακόλουθες συμβουλές για μαθητές που δέχονται εκφοβισμό:

1. μην ντρέπεσαι
2. μίλησε στους γονείς ή το δάσκαλο
3. οι γονείς και ο δάσκαλος σε νοιάζονται
4. όταν σε προσβάλλουν μη δείξεις ότι στενοχωριέσαι, μην τσιμπήσεις. Βρες τη δύναμη να πεις δυνατά "παράτα με... άσε με ήσυχο" και φύγε με ψηλά το κεφάλι
5. αν φοβάσαι ότι θα σε δείρουν, φρόντισε να είσαι πάντα με κάποιον συμμαθητή σου.

Αντίστοιχους κανόνες από τη σελίδα του μικρού αναγνώστη θα βρείτε εδώ ενώ άλλες απόψεις περί σχολικού εκφοβισμού και βίας μπορείτε να διαβάσετε εδώ κι εδώ

Στη δική μας τάξη χρησιμοποιήσαμε αυτό το βίντεο με έναν 16χρονο Αυστραλό (που απάντησε με βία στη βία του εκφοβισμού και αποβλήθηκε από το σχολείο του) για να οργανώσουμε ένα παιχνίδι ρόλων. Η διευθύντρια και ο δάσκαλος, τα δύο παιδιά που ενεπλάκησαν μαζί με τους γονείς τους, αλλά και μάρτυρες - συμμαθητές τους που ήταν παρόντες στο περιστατικό, συμμετείχαν στη συζήτηση και κατέληξαν σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα.

Παιχνίδι ρόλων: μπροστά από την οθόνη με το επίμαχο βίντεο συζητούν ο "δάσκαλος" με την "διευθύντρια".
Αντικριστά στα καθίσματα, τα δύο παιδιά με τους "γονείς" τους, συζητούν εποικοδομητικά για το επεισόδιο.

Μίλα μη φοβάσαι