Άγης

Υπόθεση

Στην παρηκμασμένη Σπάρτη του 3ου αιώνα π.Χ. ο εικοσάχρονος βασιλιάς Άγης έχει όραμα να αποκαταστήσει την ισότητα και τη δικαιοσύνη, επαναφέροντας τους παλιούς, αυστηρούς νόμους του Λυκούργου. Οι μεταρρυθμιστικές του όμως απόπειρες, προκαλούν το μένος πολλών αριστοκρατών, που δολοπλοκούν εναντίον του με αρχηγό τον (δεύτερο) βασιλιά Λεωνίδα Β'. Θα καταφέρει άραγε ο όμορφος νέος να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα και να δοξάσει ξανά τη Σπάρτη;

Χαρακτηριστικά

Εκδότης: Κέδρος

Συγγραφέας: Λιλή Μαυροκεφάλου

Εικονογράφηση: Αλέξης Κυριτσόπουλος (εξώφυλλο)
ISBN: 978-960-04-1305-2 

Έτος 1ης Έκδοσης: 1977 

Σελίδες: 257
Τιμή: περίπου 11 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Στ', Γυμνάσιο

Κριτική

Ένα πολύ αξιόλογο πεζογράφημα ιστορικής μυθοπλασίας (το πρώτο μέρος μιας διλογίας με συνέχεια τον Κλεομένη), που μας μεταφέρει στην ανάστατη Σπάρτη των ελληνιστικών χρόνων. Το έργο, ηθικοπλαστικό αλλά και επαναστατικό, είναι πολύ καλογραμμένο: με ενδιαφέρουσα πλοκή, ολοζώντανους χαρακτήρες, ατμοσφαιρικές περιγραφές και πλήθος καλολογικών στοιχείων (μεταφορές, περιφράσεις, κοσμητικά επίθετα, κ.ά.). Τα τελευταία "βαραίνουν" ωστόσο το κείμενο, με αποτέλεσμα η γραφή να γίνεται κάπως περίπλοκη. Φράσεις όπως "Χαμογέλασε στον Άγη κι εκείνος της ανταπόδωσε το χαμόγελο με τέτοια λατρεία καθρεφτισμένη στα μάτια του, που το κορίτσι ένιωσε να μετεωρίζεται στις πιο ψηλές κορφές της γήινης ευτυχίας, εκεί όπου οι θνητοί προκαλούν την αμείλιχτη τιμωρία των θεών, γιατί τολμούν να γευτούν μια ευτυχία, παρόμοια με τη δική τους" (σ.63) θα δυσκολέψουν τους αναγνώστες που στερούνται ιδιαίτερης εμπειρίας σε "σοβαρά" κείμενα. Η εικονογράφηση είναι εντελώς απούσα, ενώ τα μικρά τυπογραφικά και η στοίχιση "μπετόν" επίσης δεν διευκολύνουν τους εκκολαπτόμενους βιβλιοφάγους. Το ίδιο και το μέγεθος των κεφαλαίων, που κάποιες φορές ξεπερνάει τις 30 σελίδες. Το κείμενο όμως, έτσι κι αλλιώς δεν απευθύνεται σε μαθητές Δημοτικού. Η αρχική ηλικία του πρωταγωνιστή (15 ετών), οι προβληματισμοί του για ένα καλύτερο μέλλον, η ερωτική του σχέση με την Αγιάτιδα (άξια αναφοράς η περιγραφή του έρωτα με την πρώτη ματιά στη σ.61), αλλά και η σύγκρουση που επιδιώκει με το κατεστημένο, είναι στοιχεία που τοποθετούν το μυθιστόρημα στην βιβλιοθήκη της εφηβικής λογοτεχνίας. Τέλος, κάποιες σκληρές σκηνές όπως ο απαγχονισμός ληστών (σ.45), ένα μισοφαγωμένο πτώμα (σ.197) και το ξεκλήρισμα της οικογένειας του ήρωα (σ.251) σίγουρα δεν επιτρέπουν να το προτείνουμε χωρίς προετοιμασία σε μικρής ηλικίας (και κυρίως ωριμότητας) μαθητές.

Πιστεύουμε λοιπόν ότι το βιβλίο θα καταφέρουν να απολαύσουν κυρίως οι μαθητές γυμνασίου ή και μεγαλύτεροι, όπως ίσως και κάποια ώριμα παιδιά της Στ' Δημοτικού. Παρότι κεντρικός χαρακτήρας είναι ο Άγης, θεωρώ πως θα φανεί εξίσου συναρπαστικό σε αγόρια και κορίτσια, αφού στο κείμενο συναντάμε πολύ δυνατές προσωπικότητες και από τα δύο φύλα. Εννοείται τέλος ότι όσοι αγαπούν τις ωραίες ιστορίες, έχουν κάποιο ενδιαφέρον για την αρχαία Σπάρτη ή το παρελθόν των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, δεν πρέπει να χάσουν ευκαιρία να του ρίξουν μια ματιά!

Η Αρχαία Σπάρτη περιγράφεται ακόμα καλύτερα στο επόμενο βιβλίο, "Κλεομένης"

Ο ήρωας Άγης παρουσιάζεται ως ιδανικό αγνού και ηθικού εφήβου που θέλει να φέρει αλλαγές σε ένα παρηκμασμένο βασίλειο. Εύκολα μας φέρνει στο μυαλό το βασιλόπουλο από το Παραμύθι Χωρίς Όνομα. Όμως αντίθετα από τον χαρακτήρα που καταγράφει η Π. Δέλτα, ο νεαρός Σπαρτιάτης δε θέλει να χρησιμοποιήσει βία, και αυτό γίνεται σαφές με αρκετές αναφορές (σελ.80, 126, 127, 160, 162). Όταν ωστόσο ο κόμπος φτάνει στο χτένι, ο νεαρός βασιλιάς αποδέχεται να τη μεταχειριστεί αλλά μόνο μέσα σε πειθαρχημένα πλαίσια (σ.159). Όμορφος σαν θεός, αγαθός στις προθέσεις του και σταθερός σε αξίες ανθρωπιστικές, ο Άγης γίνεται τελικά θύμα ενός κόσμου σκληρού και βουτηγμένου στην ασυδοσία. Υπό μια τέτοια οπτική ίσως θυμίζει λίγο τον Μανολιό από το ο Χριστός ξανασταυρώνεται - χαρακτήρα που επίσης πρόσφερε την περιουσία του στο όνομα του δικαίου και βρήκε το θάνατο από τους συμπατριώτες του. Άλλοι πάλι μπορεί να τον συγκρίνουν με τον Τέλο Άγρα από τα Μυστικά του Βάλτου, αφού κι εκείνος, παρότι στρατιώτης, επέμεινε στη συνεννόηση και στη μη-βία και τελικά οδηγήθηκε στο θάνατο μετά από προδοσία.

Σε παράρτημα στις τελευταίες σελίδες, μας δίνεται εν συντομία το ιστορικό περίγραμμα της εποχής στην οποία διαδραματίζονται τα γεγονότα. Αυτό δε σημαίνει πως ό,τι δεν αναφέρεται στον επίλογο είναι αποκλειστικά προϊόν της φαντασίας της συγγραφέως. Το κείμενο της Μαυροκεφάλου παραμένει αρκετά πιστό στα ιστορικά γεγονότα, όπως αυτά μας παραδίδονται από τον Πλούταρχο στους Παράλληλους Βίους (Άγις και Κλεομένης – Τιβέριος και Γάιος Γράκχος). Οι περισσότεροι χαρακτήρες που συναντάμε, όντως πήραν μέρος με τις ιδιότητες που τους αποδίδονται, ενώ μας μεταφέρονται και κάποια ελάχιστα γνωστά λόγια του Άγη, όπως αυτά αναφέρονται στις πηγές - π.χ. το 20.1 παῦσαί με ὦ ἄνθρωπε κλαίων· καὶ γὰρ οὕτως παρανόμως καὶ ἀδίκως ἀπολλύμενος κρείττων εἰμὶ τῶν ἀναιρούντων το συναντάμε στη σελ.245 ως Μη λυπάσαι για μένα, άνθρωπε! Για δίκαιη υπόθεση χάνομαι. Τους φονιάδες μου να κλαις καλύτερα!

Εκτός της βασικής πλοκής, όσοι διαβάσουν το βιβλίο θα μπορέσουν να πλάσουν στη φαντασία τους χαρακτηριστικές εικόνες από την ελληνιστική εποχή, χάρη στις περιγραφές που μας μεταφέρουν σε ένα αρχαίο γυμναστήριο (σ.42), σ' ένα συμπόσιο (σσ.50-60) αλλά και στη συνέλευση των Σπαρτιατών (σσ.117-125).

Κλείνοντας, να αναφέρουμε ότι η συγγραφέας προσπαθεί -και καταφέρνει με επιτυχία- να κρατήσει κάποια ισορροπία ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα (Άγης/Λεωνίδας) μεταφέροντάς μας κάθε τόσο (κεφάλαια 4, 7, 9) στα κέντρα αποφάσεων των κακών της υπόθεσης. Γνωρίζουμε έτσι τα κίνητρά τους και παρακολουθούμε από κοντά τις μηχανορραφίες τους, ώστε η άποψή μας να είναι πιο ολοκληρωμένη. Γρήγορα έτσι αντιλαμβανόμαστε, όπως άλλωστε μας προοικονομείται από την αρχή του βιβλίου (ηρωική ήττα του Άγη από θηριώδη αντίπαλο στο γυμναστήριο -σελ. 45) ότι η πτώση του πρωταγωνιστή είναι αναπόφευκτη.

Για τυχόν μελλοντικές εκδόσεις προτείνουμε το (σ. 34) θα κληρονομούσε στον μοναχογιό του, να διορθωθεί σε κληροδοτούσε και βέβαια να συμπληρωθούν τα (σ.178) Κλεόμβροτος και (σ.44) του καταδίκασαν (αντί τους).

Η πάλη με το κατεστημένο δεν είναι μια εύκολη υπόθεση

Αξίες - Θέματα

Ιστορία-Αρχαιολογία, Γενναιότητα, Δικαιοσύνη, Ανισότητα, Διάλογος, Βία, Επιμονή, Φιλία, Νοσταλγία, Δραστηριοποίηση, Αξιοπρέπεια

Απόσπασμα
Το φεγγάρι είχε κέφια τη βραδιά εκείνης της ημέρας κι έπαιζε τρελό κρυφτούλι με τα σύννεφα. Πότε ξεπρόβαλλε ολοστρόγγυλο κι αστραφτερό, σαν καλοσυνάτο πρόσωπο πίσω από τα ξέφτια τους και πότε πάλι χανόταν για ώρα πίσω από σκοτεινούς, παράξενους όγκους που αρμένιζαν αργά στον ουρανό.

Ο Λεωνίδας, μισοκρυμμένος πίσω από την κολόνα του ερειπωμένου ναού, του πνιγμένου στ’ αγριόχορτα, παρακολουθούσε μ’ αγωνία τα παιγνιδίσματα του φεγγαριού, που κάθε λίγο και λιγάκι τύλιγαν σ’ αδιαπέραστο σκοτάδι το στενό μονοπάτι που θα έφερνε κοντά του εκείνον που μ’ ανυπόμονο χτυποκάρδι περίμενε.

Χίλιες σκέψεις περνούσαν από το μυαλό του. Όλες κατάληγαν στο αγωνιώδες ερώτημα μήπως το πρωινό γράμμα ήταν μια καλοστημένη παγίδα.

Ξάφνου, μέσα στην αδιατάραχτη ησυχία, άκουσε τον απόμακρο καλπασμό αλόγου. Στριμώχτηκε πίσω από την κολόνα, μισόκρυψε το πρόσωπό του με το χιτώνα του και περίμενε ακίνητος, κρατώντας την ανάσα του.

Ανάμεσα σε σύννεφα σκόνης ξεπέζεψε ο καβαλάρης μπρος στα σκαλιά του ναού. ΣΤ’ ασημένιο φως του φεγγαριού, που ξεπρόβαλε εκείνη τη στιγμή, ο Λεωνίδας αναγνώρισε με σιγουριά τη γνωστή του, βαριά σιλουέτα.

Ο νιοφερμένος τον αναζητούσε ανήσυχος και σιγοφώναζε τ’ όνομά του τριγυρνώντας ανάμεσα στα ερείπια, ενώ το φεγγάρι του φώτιζε τώρα άπλετα το πρόσωπο.

Σαν σιγουρεύτηκε για καλά ο Λεωνίδας ότι ο άλλος είχε έρθει ολομόναχος, ξεπρόβαλε αναπάντεχα μπροστά του και του έτεινε για χειραψία το χέρι.

- Χαίρε, Αγησίλαε, ψιθύρισε, σαν να φοβόταν μήπως παραβιάσει αδιάντροπα τη γαλήνη της νύχτας.

Ο θείος του Άγη ξαφνιάστηκε για μια στιγμούλα, μα αμέσως ανταπόδωσε διαχυτικά το χαιρετισμό.

- Χαίρε, Λεωνίδα, βασιλιά. Πήρες, λοιπόν, το μήνυμά μου εγκαίρως;

- Ναι, σήμερα το πρωί. Ήρθα, λοιπόν, να μάθω τι ζητάς από μένα.

- Τι άλλο, παλιέ μου φίλε; Να σώσουμε τη Σπάρτη από τον κατήφορο που έχει πάρει, οι δυο μας ενωμένοι. Αχ, μεγάλο πράγμα η σύνεση κι η πείρα γι’ αυτόν που κυβερνά! Τον ανιψιό μου τον αγαπώ. Ανιψιός μου είναι. Όμως του λείπουν και τα δυο. Κι έτσι άθελά του μας οδηγεί στην αναστάτωση και στην καταστροφή!...

- Δε σε καταλαβαίνω, Αγησίλαε. Τι μου λες τώρα; Μήπως δεν ήσουν από τους πρώτους εσύ που μου εναντιώθηκες και πήγες με τον Άγη;

- Καλά, καλά. Δεν τ' αρνιέμαι! Μα φτάνει πια! Ας σταματήσουμε εδώ! Χαρίστηκαν τα χρέη, ανάσανε ο κόσμος. Μα αν προχωρήσουμε σε αναδασμό, η πόλη θα γίνει άνω κάτω, η ζωή μας θα αναστατωθεί αφάνταστα. Κι αν δεν κάνουμε γρήγορα κάτι, βασιλιά, σε λίγο θα είναι πολύ αργά. Δε θα μου είναι πια μπορετό να αναβάλλω, με τη μια και την άλλη πρόφαση, τον αναδασμό. Ούτε και να ξεγελώ την οργή του λαούτου αχόρταγου και την ανυπομονησία του Άγη.

- Καταλαβαίνω τώρα, απάντησε ειρωνικά ο Λεωνίδας. Θέλεις να συνεργαστούμε για να σώσεις την περιουσία σου!

- Κι εσύ το θρόνο σου, απάντησε ατάραχα ο Αγησίλαος. Ειλικρινά δεν μπορώ να ανεχτώ εκείνον τον Κλεόμβροτο, που έχει καταντήσει δούλος του Άγη. Μα νοιάζομαι όχι λιγότερο να γυρίσει πάλι στην πόλη η πρωτινή ησυχία κι η ασφάλεια. Φτάνουν οι ταραχές, ας ζήσουμε ειρηνικά, όσα χρόνια μας μένουν!

- Πάντα ο ίδιος είσαι φίλε μου! Ο Άγης δεν κατάφερε διόλου να σ’ αλλάξει!

- Τι θέλεις να πεις, Λεωνίδα;

Ο Λεωνίδας τον τρυπούσε με τα σκληρά μάτια του, ενώ ένα αδιόρατα ειρωνικό χαμόγελο ανασήκωνε τα λεπτά του χείλη.

- Θέλω να πω ότι πάντα σου άρεσε να ντύνεις την αλήθεια με χίλια μπιχλιμπίδια.

- Και ποια είναι η αλήθεια;

- Μόλις ξαναπήρες πίσω από τους δανειστές σου τα χτήματά σου και τα βοσκοτόπια σου. Τα πιο καλά και τα πιο πλούσια στη Σπάρτη, θαρρώ. Δε σου κάνει, λοιπόν καρδιά να τα παραδώσεις στον Άγη, για να τα μοιράσει στους κουρελήδες.

- Κι έχω άδικο;

- Καθόλου! Μόνο που αυτό λέγεται προδοσία, φίλε μου!

- Άσε τ' αστεία, βασιλιά. Δεν είμαστε πια παιδιά για να παίζουμε με τις λέξεις. Ήρθα για να σου προσφέρω τη συνεργασία μου. Με χρειάζεσαι για να επιστρέψεις. Σε χρειάζομαι για να σώσω την περιουσία μου.

- Τώρα μιλάς όμορφα και λογικά. Σε χρειάζομαι και με χρειάζεσαι. Σωστά. Είμαι έτοιμος, λοιπόν, ν’ ακούσω τις προτάσεις σου. Είμαι όλος αυτιά.

Ο Αγησίλαος έπιασε το μπράτσο του Λεωνίδα και τον τράβηξε στο βάθος του ναού. Η απροσδόκητη παρουσία τους κατατάραξε τους μόνιμους κατοίκους του, τις νυχτερίδες, που φτερούγισαν τρομαγμένες πάνω από τα κεφάλια τους αφήνοντας απαίσιες κραυγές.

Οι δυο άντρες κάθισαν κοντά κοντά πάνω στα χαλάσματα, σμίξαν τα φαλακρά κεφάλια τους και βάλθηκαν να σιγοψιθυρίζουν. Κι ενώ μέσα στα άδυτα του ναού ύφαιναν τα συνωμοτικά τους σχέδια, η νύχτα, αδιάφορη για τα’ ανθρώπινα, βιαζόταν να παραδώσει την πλάση στην καινούρια μέρα.  

Ρόδιζε ο ορίζοντας όταν οι συνωμότες αποχωρίστηκαν. Μέσα στην παρθενική ομορφιά του πρωινού, οι δυο ρυτιδωμένοι γέροι με τα χλωμά από την ξαγρύπνια πρόσωπα, τα σακουλιασμένα μάτια και τ' αρπακτικό βλέμμα φάνταζαν παράταιροι, σχεδόν τερατώδεις.

Τ' άλογά τους χίμηξαν σ’ αντίθετες κατευθύνσεις κι εκείνοι δεν είχαν μάτια για να χαρούν την ομορφιά, που σπάταλα απλωνόταν ολόγυρά τους.

Συνάντηση συνωμοτών α λα Αστερίξ (από τις Δάφνες του Καίσαρα)

Προβληματισμοί για συζήτηση
Εσείς οι από πάνω λέω... για προσέχετε και λίγο τους από κάτω!
Στην αρχή του έργου, παρακολουθούμε τον φτωχό γέρο Θηρυκίονα να "ανοίγει τα μάτια" στον Άγη, εξηγώντας του σε τι κατάσταση έχουν περιέλθει οι πολίτες της Σπάρτης. Το βασιλόπουλο "πέφτει από τα σύννεφα", προβληματίζεται και επιστρέφοντας στην πόλη περνάει μέσα από τη φτωχογειτονιά που συνήθως απέφευγε, ώστε να γεμίσει με εικόνες αθλιότητας (σ.28).

Στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι πολιτικοί μας άρχοντες κατάγονται από προνομιούχες οικογένειες, σπουδάζουν σε ελιτίστικα ιδρύματα και διαμένουν στα βόρεια προάστια της Αθήνας, αποκλεισμένοι από την καθημερινότητα των απλών πολιτών. Πώς άραγε καταφέρνουν να λαμβάνουν δίκαιες αποφάσεις για το μέλλον του μέσου πολίτη, όταν δεν διατηρούν επαφή με το παρόν του και δεν κατανοούν τα προβλήματά του; Από την άλλη: αν όντως οι πολιτικοί δεν είναι μέρος του λαού και δεν τον εκφράζουν με τις αποφάσεις τους, γιατί οι ψηφοφόροι τους επιλέγουν ως εκπροσώπους;  

Δοκιμάζοντας μια σύγκριση ανάμεσα στους άρχοντες του τόπου μας και τα πρόσωπα που διεκδικούν την εξουσία στο έργο, θα βρούμε άραγε ομοιότητες; Υπάρχουν πολιτικοί που μας θυμίζουν:

-τον Άγη Δ' (νέος, ιδεαλιστής, θυσιάζει την προσωπική του περιουσία για ισότητα και δικαιοσύνη)

-τον Αγησίλαο (υπερχρεωμένος, λαοπλάνος, αλλάζει στρατόπεδο για το προσωπικό του συμφέρον) 

-τον Λεωνίδα Β' (σκληρός πραγματιστής, χρησιμοποιεί κάθε μέσο για να διατηρήσει την εξουσία)

-ή τον Κλεόμβροτο; (άβουλος, προσπαθεί να μην προκαλεί για να κρατήσει τη θέση του)

Γη και Ελευθερία
Το ζήτημα της αναδιανομής της γης στους πολίτες έχει απασχολήσει κατά καιρούς πολλές κοινωνίες. Επαναστάσεις (Μεξικάνικη 1910-20), κατακτήσεις νέων εδαφών (Ανδαλουσία 718), ή απλώς αλλαγές στην κρατική πολιτική (Ζιμπάμπουε 2002), συνέβαιναν και συμβαίνουν ακόμη σε όλο τον κόσμο οδηγώντας σε αναδασμό των γαιών. Ως μέτρο, το ξαναμοίρασμα έχει πολλά θετικά, αφού φέρνει τον αέρα ενός νέου ξεκινήματος, επιτρέπει στους φτωχούς και άκληρους να ζήσουν με αξιοπρέπεια, μειώνει τις αντιπαλότητες και ενισχύει την ισότητα ανάμεσα στους πολίτες, δίνοντας σε όλους αντίστοιχη περιουσία. Επιπλέον, θωρακίζει τη μεσαία τάξη, που όπως επισημαίνει ο γέρο-Θηρυκίονας (σ.23) (αλλά και ο Hernando de Soto) αποτελεί τη ραχοκοκαλιά κάθε δημοκρατίας.

Είναι όμως και δίκαιο ως μέτρο; Στην περίπτωση που η περιουσία ενός κτηματία ή οργανισμού (βλ. τράπεζες) έχει αυξηθεί μέσα από την εκμετάλλευση των συμπατριωτών του (όπως κάνει ο Αντροκλής σ.19) και την ανομία, προφανώς είναι δίκαιο να του αφαιρεθεί. Αν όμως ένας αγρότης μέσα από σκληρή δουλειά και κόπους γενεών, έχει καταφέρει να πολλαπλασιάσει τα χωράφια του, πόσο σωστό είναι η εξουσία να εξισώσει την περιουσία του με ενός καλλιεργητή που αποδείχθηκε απλώς τεμπέλης; Τι μηνύματα και τι κίνητρα δίνει μια τέτοια αντιμετώπιση (ίση αλλά όχι δίκαιη) των πολιτών από το κράτος; Επιπλέον αμφιβολίες εντοπίζονται σχετικά με τα κριτήρια όσων αναλαμβάνουν να κάνουν το μοίρασμα των κλήρων, αφού κάποια τμήματα γης συμβαίνει να είναι ευφορότερα από άλλα, ή να δημιουργούν πλεονεκτήματα όταν ενώνονται.

Αξίζει τέλος να αναφέρουμε πόσο μεγάλο είναι το κόστος για μια τέτοια απόφαση. Δεν είναι μόνο ο Άγης Δ' που έχασε τη ζωή του προσπαθώντας να εφαρμόσει τον αναδασμό. Η αντίδραση του κατεστημένου (βλ. έχοντες και κατέχοντες) είναι πάντα έντονη. Θυμίζουμε την προσπάθεια των αδελφών Γράκχων (133 π.Χ.) στη Ρώμη, που πριν προλάβουν να ολοκληρώσουν το έργο τους, εξοντώθηκαν μαζί με χιλιάδες υποστηρικτές τους. Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα όταν η αλλαγή δεν ξεκινάει από πάνω αλλά από κάτω, όπως στην περίπτωση του Κιλελέρ. Όπως (περίπου) λέει και ο ποιητής (Μπουκόφσκι): Το πρόβλημα είναι ότι όσοι τα έχουν, θέλουν να συνεχίσουν να τα έχουν...

Η καταδίκη του Άγη από μια παιδική έκδοση του έργου του Πλουτάρχου (Πηγή)

Ο θάνατός σου η έμπνευσή μου

Παρόλαυτά, τέτοιες προσπάθειες πάντα συγκινούν και προκαλούν τη συμπάθεια του κόσμου και των καλλιτεχνών. O Σκωτσέζος πολιτικός και συγγραφέας John Home (1722-1808) έγραψε την έμμετρη τραγωδία Agis στα 1747, ενώ ο κόμης Vittorio Alfieri (1749-1803), εξέδωσε και εκείνος το 1788 μια (τι άλλο;) τραγωδία με το όνομα Άγης (Agide) (σελ. 57 του συνδέσμου). Τον Άγη αφορά και το πρώτο βιβλίο της αρχαιοελληνικής τριλογίας της Πολωνής συγγραφέως Halina Rudnicka (1909-1982) με τίτλο Król Agis (Βασιλιάς Άγης) - τα άλλα δύο αφορούν τον Κλεομένη. Τέλος, ο αριστοκράτης ήρωας που επιδιώκει τη μεταρρύθμιση κόντρα στην ίδια του την καταγωγή, έχει εμπνεύσει θρύλους που μας συνοδεύουν ακόμα και σήμερα (δυστυχώς κυρίως τις Απόκριες), όπως αυτόν του Ζορρό και άλλων μασκοφόρων επαναστατών (όπως ο Scaramouche).

Η αριστοκρατία εναντίον του επαναστάτη Scaramouche (πηγή)

Agis IV - Episode IV
Η κλασική πάλη του παλιού και ισχυρού με το καινούριο και άσπιλο φαίνεται τελικά να λαμβάνει χώρα σε κάθε γενιά (βλ. Κρέοντας και Αντιγόνη). Στη σύγχρονη εποχή μας, νιώθει άραγε η νέα γενιά αρκετά δυνατή (αξιακά) ώστε να ορθώσει το ανάστημά της απέναντι στο κατεστημένο; Ή μήπως το δυσοίωνο μέλλον το οποίο κάποιοι μεγαλύτεροι έχουν συμφωνήσει είναι αναπόφευκτο;

Ας μην ξεχνάμε, ότι στη διάθεση της εξουσίας βρίσκεται πάντα το στρατήγημα Good Cop/Bad Cop, το οποίο εφαρμόζουν με επιτυχία στο βιβλίο οι Αγησίλαος και Λεωνίδας Β' (ο πρώτος καταστρέφει διοικώντας απαίσια και ο δεύτερος έρχεται να σώσει τους πολίτες - χωρίς όμως να τιμωρήσει τον προηγούμενο που ευθύνεται για την καμμένη γη). Ακόμα και στις μέρες μας, ο λαός πολύ συχνά παρασύρεται μέσα από αντίστοιχα ψευδοδιλήμματα να επιλέξει το μη χείρον αντί για το βέλτιστο.

Δεν ξέρω αν στα παλιά κόλπα της εξουσίας, μπορούν να αντιταχθούν τα εξίσου κλασικά της νεολαίας (βλ. αγνότητα, τόλμη και όραμα για ένα καλύτερο αύριο). Ίσως πλέον να χρειάζεται μια αντίδραση διαφορετική, προκειμένου η ποιότητα της ανθρώπινης ζωής να κερδίσει και πάλι τη χαμένη της αίγλη ως παράγοντας λήψης αποφάσεων και να αποφευχθεί αυτό που τώρα φαίνεται να πλησιάζει. Υπάρχει άραγε ελπίδα; Και ποιος, τελικά, θ' αλλάξει αυτόν τον κόσμο;

Ποιος τελικά θ' αλλάξει αυτόν τον κόσμο; (πηγή)

Άγης