Υπόθεση
Εξαιτίας λανθασμένων υπολογισμών του μάγου της, Ογκόν, μια προϊστορική φυλή αιφνιδιάζεται από τον ερχομό του χειμώνα και αναγκάζεται να τον περάσει αποκλεισμένη σε μια χιονισμένη κοιλάδα. Όταν οι κυνηγοί της αντικρίζουν για πρώτη φορά μαμούθ, αποφασίζουν χωρίς δεύτερη σκέψη να το οδηγήσουν στον κοντινό βάλτο, όπως κάνουν με τα μικρότερα θηράματα. Η επιχείρησή τους στέφεται με επιτυχία, μέχρι τη στιγμή που μια αγέλη πεινασμένων λύκων εμφανίζεται στον ορίζοντα...
Χαρακτηριστικά
Εκδότης: Κέδρος
Συγγραφέας: Στέφανο Μπορντιλιόνι (Stefano Bordiglioni)
Μετάφραση: Δήμητρα Δότση
Εικονογράφηση: Φαμπιάνο Φιορίν (Fabiano Fiorin)
ISBN: 978-960-04-4513-8
Έτος 1ης Έκδοσης: 2014
Σελίδες: 50
Τιμή: περίπου 5 ευρώ
Ηλεκτρονική αγορά εδώ
Τάξεις: Α', Β', Γ'
Ευχαριστούμε τον εκδοτικό οίκο για τη δωρεά ενός αντιτύπου στη βιβλιοθήκη της τάξης μας!
Κριτική
Στιλιζαρισμένη μίνι περιπέτεια από τη σειρά Ιστορίες πριν από την Ιστορία, που μας ταξιδεύει στον κόσμο των προϊστορικών ανθρώπων. Η μετάφραση μπορεί σε κάποια σημεία να μοιάζει αποσπασματική, μας μεταφέρει όμως το κείμενο με απλότητα και ζωντάνια. Η πλοκή χωρίζεται σε πέντε κεφάλαια μικρού μεγέθους (6 έως 10 μικρών σελίδων με μεγάλα στοιχεία) που διαβάζονται ευχάριστα. Μέσα στο κείμενο βρίσκουμε αρκετές πληροφορίες για την εποχή των σπηλαίων, την οποία οι μικροί αναγνώστες μπορούν να προσεγγίσουν χωρίς κόπο, αφού οι χαριτωμένοι μικροί ήρωες και η εξαιρετικά ελκυστική εικονογράφηση, κάνουν το βιβλίο να θυμίζει πολύχρωμο κόμικ. Μέσα από τον συνδυασμό των παραπάνω στοιχείων, διαμορφώνεται τελικά ένα, αρκετά εμπορικό μεν, αλλά και ωφέλιμο προϊόν για τους μαθητές των πρώτων τάξεων του δημοτικού.
 |
|
Αξίες - Θέματα
Προϊστορία, Διαφορετικότητα, Ισότητα Φύλων, Γενναιότητα, Φιλία
Εικονογράφηση
Πολύχρωμα σχέδια σε κάθε σελίδα κάνουν το βιβλίο να θυμίζει κόμικ και μετατρέπουν την ανάγνωσή του σε μια ευχάριστη δραστηριότητα για τους μικρούς μαθητές.
Απόσπασμα
- Μικρή ύαινα, τώρα θα σου δείξω εγώ!
είπε κι έκανε να κινηθεί απειλητικά προς
την Αντάι και την Άουα.
Όμως, πριν καλά καλά προλάβει να προχωρήσει,
ένιωσε τη λόγχη του Κόραν στο στήθος του.
- Τράβα να κοιμηθείς και να δεις κανένα όνειρο, σαμάνε,
είπε ο αρχηγός με απειλητικό ύφος. Και φρόντισε αυτή τη φορά
να μη σου πουν ψέματα τα πνεύματα, αλλιώς η φυλή θα κινδυνεύσει
να πεθάνει απ' την πείνα και το κρύο.
Ο Ογκόν κοίταζε την αιχμηρή πέτρινη λόγχη στο στήθος του.
Ήξερε καλά πως με μία μόνο κίνηση ο Κόραν θα μπορούσε
να τον στείλει στον άλλο κόσμο. Κατέβασε το πέτρινο μαχαίρι
και, κατάχλωμος από φόβο, προσπάθησε να χαμογελάσει.
- Δεν το ήθελα, Κόραν. Αφού ξέρεις ότι εγώ ποτέ δεν θα...
Να τον φοβίσω ήθελα μόνο, είπε και άρχισε σιγά σιγά
να οπισθοχωρεί.
Σχόλιο
Προϊστορία, Διαφορετικότητα, Ισότητα Φύλων, Γενναιότητα, Φιλία
Εικονογράφηση
Πολύχρωμα σχέδια σε κάθε σελίδα κάνουν το βιβλίο να θυμίζει κόμικ και μετατρέπουν την ανάγνωσή του σε μια ευχάριστη δραστηριότητα για τους μικρούς μαθητές.
Μέσα από τη σπηλιά όπου είχαν βρει
καταφύγιο, οι γυναίκες και οι άντρες
της φυλής του Κόραν κοίταζαν το χιόνι
που έπεφτε. Νόμιζαν ότι, προτού
ξεκινήσουν για άλλους, πιο ζεστούς τόπους,
θα έμεναν ακόμη ένα φεγγάρι σ’ αυτή την κοιλάδα.
Για κακή τους τύχη, όμως, τους αιφνιδίασε ο χειμώνας.
Ο Κόραν, ο αρχηγός της φυλής, καθισμένος δίπλα στη φωτιά, έβραζε από θυμό.
- Όγκον, μας είπες ότι στο όνειρο που είδες
ένα ελάφι σού έλεγε ότι εδώ θα βρίσκαμε κυνήγι
για πολλές μέρες ακόμη.
Ο Όγκον, ο σαμάνος της φυλής, κοίταζε το χιόνι
τρομοκρατημένος. Δε φοβόταν για τη ζωή του.
Άλλωστε δεν υπήρχε περίπτωση να τον σκοτώσουν
για ένα όνειρο. Φοβόταν, όμως, για την εξουσία του.
Αν οι άντρες και οι γυναίκες της φυλής δεν τον
εμπιστεύονταν πια, θα έχανε τη θέση του και δε θα
ήταν πλέον ο αξιοσέβαστος, ο φοβερός και τρομερός
σαμάνος που όλοι γνώριζαν.
- Κάποιες μυστηριώδεις δυνάμεις μ’ έσπρωξαν στο λάθος.
Το ελάφι ήταν το πνεύμα του ψεύδους, και νομίζω πως ξέρω
γιατί με ξεγέλασε.
Και με τα λόγια αυτά, ο Ογκόν έδειξε το Σατού,
ένα οκτάχρονο αγοράκι με ένα γαλάζιο κι ένα καφετί
μάτι κι ένα χέρι πιο κοντό και πιο αδύναμο από το άλλο.
- Εξαιτίας του τα πνεύματα δε βοηθάνε τη φυλή μας.
Ο Σατού σίγουρα είναι η προσωποποίηση του κακού.
Τα μάτια του και το χέρι του αποδεικνύουν
ότι είναι ένα τέρας που θα σπείρει το θάνατο
και τη συμφορά. Ας τον θυσιάσουμε για να μας
ξαναδούν τα πνεύματα με καλό μάτι!
Ένας δυο άντρες και μερικές γυναίκες συμφώνησαν
μουγκρίζοντας, όμως ο Κόραν, ο αρχηγός της φυλής,
κούνησε αρνητικά το κεφάλι του.
- Ο Σατού είναι παιδί, και σ’ αυτή τη φυλή,
σ’ το έχω ξαναπεί, δεν πρόκειται να θυσιαστεί κανείς.
Όμως ο Ογκόν δεν το έβαλε κάτω. Άρπαξε από το χέρι
το Σατού και σχεδόν τον σήκωσε στον αέρα.
- Κοίταξέ τον, Κόραν. Είναι πολύ αδύναμος
και δεν πρόκειται να γίνει ποτέ κυνηγός.
Είναι ένα περιττό στόμα που κλέβει το φαγητό μας.
Ο Σατού έβαλε τις φωνές από την έκπληξή του·
δευτερόλεπτα μετά και Ογκόν έσκουξε, αλλά από πόνο.
Η Άουα, ένα δεκάχρονο κοριτσάκι, φίλη του Σατού,
είχε χιμήξει επάνω του και του δάγκωνε το χέρι,
αναγκάζοντάς τον να αφήσει ελεύθερο το αγόρι.
Ο Σατού κύλησε στο έδαφος και κούρνιασε
σε μια σκοτεινή γωνιά της σπηλιάς,
μακριά από τη φωτιά. Την ίδια στιγμή,
η Άουα εκμεταλλεύτηκε το πανδαιμόνιο
για να κρυφτεί πίσω από την Αντάι, τη μητέρα της.
Ο σαμάνος, που έβραζε από θυμό, άρπαξε το πέτρινο μαχαίρι του.
- Μικρή ύαινα, τώρα θα σου δείξω εγώ!
είπε κι έκανε να κινηθεί απειλητικά προς
την Αντάι και την Άουα.
Όμως, πριν καλά καλά προλάβει να προχωρήσει,
ένιωσε τη λόγχη του Κόραν στο στήθος του.
- Τράβα να κοιμηθείς και να δεις κανένα όνειρο, σαμάνε,
είπε ο αρχηγός με απειλητικό ύφος. Και φρόντισε αυτή τη φορά
να μη σου πουν ψέματα τα πνεύματα, αλλιώς η φυλή θα κινδυνεύσει
να πεθάνει απ' την πείνα και το κρύο.
Ο Ογκόν κοίταζε την αιχμηρή πέτρινη λόγχη στο στήθος του.
Ήξερε καλά πως με μία μόνο κίνηση ο Κόραν θα μπορούσε
να τον στείλει στον άλλο κόσμο. Κατέβασε το πέτρινο μαχαίρι
και, κατάχλωμος από φόβο, προσπάθησε να χαμογελάσει.
- Δεν το ήθελα, Κόραν. Αφού ξέρεις ότι εγώ ποτέ δεν θα...
Να τον φοβίσω ήθελα μόνο, είπε και άρχισε σιγά σιγά
να οπισθοχωρεί.
Σχόλιο
Πολλά τα μαμούθ που έχουμε συναντήσει ως τώρα κατά την περιήγησή μας στην παιδική λογοτεχνία. Άλλα φιλικά όπως εκείνο του Τότο, άλλα εξαγριωμένα από τα πειράματα επιστημόνων κι άλλα με περιορισμένο ρόλο, όπως αυτά στον τίτλο του βιβλίου της Κίρας Σίνου. Το μαμούθ αυτής της ιστορίας ανήκει μάλλον στην τρίτη κατηγορία, αφού προλαβαίνει να κάνει αισθητή την παρουσία του μόνο στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου. Μεγάλο και μαλλιαρό, χάνει τη ζωή του από τους κυνηγούς, σώζοντας την φυλή του Κόραν από την πείνα. Ο θάνατός του, περιγράφεται μαρτυρικός: Το μαμούθ άρχισε να φωνάζει, όχι μόνο από πόνο, αλλά κυρίως επειδή ένιωθε πως πλησίαζε το τέλος του. Έκανε αμέτρητες προσπάθειες να ελευθερωθεί, αλλά οι κινήσεις του γίνονταν όλο και πιο αργές. Τα τραύματά του ήταν βαθιά και οι δυνάμεις του το εγκατέλειπαν. Ο Κόραν και οι άλλοι κυνηγοί περίμεναν να ξεψυχήσει... Η γλαφυρή αυτή περιγραφή, όπως και άλλα σημεία (βλ. απόσπασμα) όπου η απειλή βίας ή θανάτου ανάμεσα σε πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες είναι άμεση, μπορεί να αποδίδει ως έναν βαθμό το κλίμα της προϊστορικής εποχής, θεωρώ όμως ότι θα μπορούσε να ενοχλήσει ή να μεταφέρει λάθος μηνύματα στους λιγότερο ώριμους μαθητές της Α' τάξης.
 |
| προϊστορικό μαχαίρι από πυρόλιθο (πηγή) |
Η αγενής συμπεριφορά του Κόραν προς τον σαμάνο της φυλής Ογκόν (βλ. απόσπασμα), παρότι μπορεί να ξενίσει, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί εξωπραγματική, ούτε για τα ήθη της εποχής των σπηλαίων, ούτε και για τα σύγχρονα. Όταν η πολιτική/στρατιωτική εξουσία συγκρούεται με τη θρησκευτική, ακούγεται μάλλον φυσικό το χρήμα και τα όπλα να υπερέχουν της δύναμης του πνεύματος.
Θυμίζουμε ότι στο πρώτο έργο της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, την Ιλιάδα, το σκηνικό ανοίγει με τον Αγαμέμνονα να απειλεί δημόσια τον ιερέα Χρύση, (Α 26-32) με λόγια που αρκετά ελεύθερα θα μπορούσαν να αποδοθούν κάπως έτσι: μη σε ξαναπετύχω γέρο κοντά στα πλοία, γιατί η αγιαστούρα δε θα σε βοηθήσει(...) αλλά φύγε, μη μ' ερεθίζεις, αν θέλεις σώος να γυρίσεις. Λίγο αργότερα, είναι σειρά του μάντη Κάλχα να αρχίσει να τρέμει από φόβο, μήπως ο χρησμός του προσβάλλει τον αρχηγό των Αχαιών (Α 80): Πανίσχυρος ο βασιλιάς, όταν με άνδρα μικρότερο θυμώσει, μεμψιμοιρεί, και ζητάει την προστασία του Αχιλλέα προκειμένου να μιλήσει.
Θυμίζουμε ότι στο πρώτο έργο της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, την Ιλιάδα, το σκηνικό ανοίγει με τον Αγαμέμνονα να απειλεί δημόσια τον ιερέα Χρύση, (Α 26-32) με λόγια που αρκετά ελεύθερα θα μπορούσαν να αποδοθούν κάπως έτσι: μη σε ξαναπετύχω γέρο κοντά στα πλοία, γιατί η αγιαστούρα δε θα σε βοηθήσει(...) αλλά φύγε, μη μ' ερεθίζεις, αν θέλεις σώος να γυρίσεις. Λίγο αργότερα, είναι σειρά του μάντη Κάλχα να αρχίσει να τρέμει από φόβο, μήπως ο χρησμός του προσβάλλει τον αρχηγό των Αχαιών (Α 80): Πανίσχυρος ο βασιλιάς, όταν με άνδρα μικρότερο θυμώσει, μεμψιμοιρεί, και ζητάει την προστασία του Αχιλλέα προκειμένου να μιλήσει.
Οι σωστές προβλέψεις είναι αυτές που δίνουν πλούτο και κύρος στους μάντεις κάθε εποχής (βλ. καφετζούδες, στοιχηματζήδες, συμβούλους επενδύσεων, πολιτικούς, κτλ.). Υπάρχουν όμως και οι λανθασμένες (βλ. μετεωρολογικές), οι οποίες όταν κάνουν την εμφάνισή τους, μπορεί να τους οδηγήσουν σε αμφισβήτηση και αποκαθήλωση (όπως φοβάται ο Ογκόν στο απόσπασμα). Θυμίζουμε μια ιστορία που μας μεταφέρει ο Πλούταρχος (πηγή) από την πολιορκία της Τύρου: όταν ο μάντης Αρίστανδρος προέβλεψε (εξετάζοντας τις θυσίες) ότι η πόλη θα έπεφτε σε ελληνικά χέρια πριν τελειώσει ο μήνας, οι Μακεδόνες στρατιώτες άρχισαν να τον χλευάζουν και να τον περιγελούν, γιατί η μέρα που διήνυαν ήταν ήδη η τελευταία του μήνα. Ο Αλέξανδρος προσπάθησε να τον προστατέψει αλλάζοντας την επίσημη ημερομηνία (!), τέχνασμα που όμως τελικά δεν φάνηκε να χρειάζεται, αφού με μια ξαφνική έφοδο η Τύρος έπεσε και η πρόβλεψη δικαιώθηκε.
Χρήση στην τάξη
Η υπόθεση έχει να κάνει με ένα μαμούθ που πηγαίνει να πιεί νερό. Η λιμνούλα βρίσκεται τρεις θέσεις μακριά του, οπότε το παιχνίδι διαρκεί τρεις γύρους. Τρεις ομάδες κυνηγών (η κόκκινη, η πράσινη και η μπλε) προσπαθούν να το πιάσουν πριν φτάσει εκεί.
Στην τάξη μας, εμπνευσμένοι από το βιβλίο, κατασκευάσαμε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι πρόσθεσης, ομαδικότητας, αλλά κυρίως τύχης, με τον ίδιο τίτλο.
Τα υλικά που χρησιμοποιήσαμε ήταν:
10 ζάρια (1 μεγάλο κίτρινο, 1 κόκκινο, 1 πράσινο, 1 μπλε και 6 λευκά)
για το ταμπλό: ένα κόντρα πλακέ, κόλλα, χαρτί κανσόν, διακοσμητικό χόρτο
για τους κυνηγούς: play doh που στεγνώνει μόνο του, 3 ξύλινα σουβλάκια
για το μαμούθ: ένα πλαστικό μαμούθ (κάνει και αληθινό, αρκεί να το καλμάρετε)
10 ζάρια (1 μεγάλο κίτρινο, 1 κόκκινο, 1 πράσινο, 1 μπλε και 6 λευκά)
για το ταμπλό: ένα κόντρα πλακέ, κόλλα, χαρτί κανσόν, διακοσμητικό χόρτο
για τους κυνηγούς: play doh που στεγνώνει μόνο του, 3 ξύλινα σουβλάκια
για το μαμούθ: ένα πλαστικό μαμούθ (κάνει και αληθινό, αρκεί να το καλμάρετε)
Η υπόθεση έχει να κάνει με ένα μαμούθ που πηγαίνει να πιεί νερό. Η λιμνούλα βρίσκεται τρεις θέσεις μακριά του, οπότε το παιχνίδι διαρκεί τρεις γύρους. Τρεις ομάδες κυνηγών (η κόκκινη, η πράσινη και η μπλε) προσπαθούν να το πιάσουν πριν φτάσει εκεί.
Πώς παίζεται: σε κάθε γύρο, ο κάθε παίχτης ρίχνει μία φορά τα ζάρια του.
Το μαμούθ ρίχνει μόνο το μεγάλο κίτρινο ζάρι. Ο αριθμός που θα φέρει, πολλαπλασιάζεται επί δέκα και δείχνει την δύναμη του ζώου για τον γύρο.
Αν π.χ. ρίξει 5, η δύναμή του είναι 5x10=50
Ο κυνηγός κάθε ομάδας ρίχνει τρία ζάρια μαζί: ένα χρωματιστό (που αντιπροσωπεύει τον αρχηγό της ομάδας και το αποτέλεσμα που φέρνει πολλαπλασιάζεται επί δύο) και δύο λευκά. Αυτή είναι η δύναμη με την οποία χτυπούν οι κυνηγοί της ομάδας του.
Αν π.χ. ο κόκκινος αρχηγός φέρει 2 με το κόκκινο, 3 με το ένα λευκό και 5 με το άλλο, η δύναμή του είναι (2x2)+(3x1)+(5x1)= 12
Αν π.χ. ο κόκκινος αρχηγός φέρει 2 με το κόκκινο, 3 με το ένα λευκό και 5 με το άλλο, η δύναμή του είναι (2x2)+(3x1)+(5x1)= 12
Αν οι συνδυασμένες δυνάμεις των τριών ομάδων ξεπεράσουν αυτή του μαμούθ, το νικάνε. Το κρέας του (και τη νίκη) παίρνει η ομάδα του κυνηγού που πέτυχε το δυνατότερο χτύπημα.
Αν το μαμούθ ξεφύγει και στους τρεις γύρους, νικάει εκείνο και πίνει θριαμβευτικά το νεράκι του. Καλή διασκέδαση!
